САД со месеци ѝ помагаат на Украина да изврши напади врз руски енергетски објекти, открива „Фајненшл тајмс“, повикувајќи се на неколку американски и украински функционери. Според нивните изјави, станува збор за координирана операција насочена кон ослабување на руската економија и принудување на Владимир Путин на преговори.
Американските разузнавачки служби споделуваат прецизни податоци со Киев што овозможуваат напади врз клучни енергетски точки длабоко во Русија – вклучувајќи рафинерии за нафта стотици километри оддалечени од бојното поле.
Оваа поддршка, која досега беше непозната за јавноста, се интензивираше во текот на летото и стана неопходна за извршување напади што претходната администрација на Бајден претходно ги обесхрабруваше.
Украинските државни удари доведоа до зголемување на цените на горивата во Русија, што ја принуди Москва да го ограничи извозот на дизел и да го зголеми увозот на гориво од странство.
Трамп го менува курсот кон Москва
Промената во пристапот на САД дојде по телефонскиот разговор меѓу претседателот Доналд Трамп и украинскиот лидер Володимир Зеленски во јули. Два извори запознаени со разговорот тврдат дека Трамп потоа го прашал Зеленски дали Украина може да започне напад врз Москва доколку Вашингтон одобри употреба на оружје со долг дострел.
Според истите извори, Трамп во таа прилика сигнализирал дека поддржува стратегија со која „Русите би ја почувствувале болката“ и со тоа би биле принудени да преговараат. Белата куќа потоа се обиде да ја ублажи пораката, велејќи дека претседателот „само поставувал прашање, а не поттикнувал понатамошни убиства“.
Сепак, извори од американски и украински структури потврдуваат дека САД оттогаш значително ја зголемиле оперативната поддршка за Киев. Американската разузнавачка помош вклучува планирање на рути, висини на летот и временски интервали, така што украинските напади со беспилотни летала можат да ја заобиколат руската мрежа за воздушна одбрана.
Тројца соговорници на „Фајненшл тајмс“ тврдат дека Вашингтон е вклучен во сите фази од планирањето, а американските претставници признаваат дека Украина избира цели, додека САД даваат информации за ранливостите на објектите. Сепак, некои учесници во операцијата наведуваат дека Вашингтон понекогаш сам ги одредувал приоритетните цели, користејќи ги украинските беспилотни летала како „инструмент за ослабување на руската економија“.
Од воздржаност до целосна поддршка
Администрацијата на Трамп претходно беше воздржана во врска со дејствијата што би можеле да доведат до директна ескалација со Москва. Сепак, неговото разочарување од Путин, особено по неуспешниот самит во Алјаска, според изворите, придонело за промена на курсот и подлабоко американско вклучување.
Оваа нова фаза на поддршка е во остра спротивност со претходните месеци од вториот мандат на Трамп, кога тој привремено ја запре размената на разузнавачки информации и воената помош за да изврши притисок врз Киев да започне мировни преговори.
Белата куќа сега тврди дека „војната никогаш немаше да започне“ доколку Трамп беше на власт во 2022 година и дека тој „се обидува да ја спречи“. Но, разузнавачките и одбранбените извори одбија да коментираат за деталите за улогата на САД во украинските напади.
Украински беспилотни летала напаѓаат длабоко во Русија
Во последните месеци, Украина изврши серија напади длабоко во Русија, користејќи домашни дронови и ракети. Претседателот Зеленски во средата изјави дека Украина „соработува со американските разузнавачки служби првенствено за одбрана на земјата“, но не коментираше за нивниот придонес во офанзивните операции.
Според него, успесите во „длабоките удари“ се резултат на технолошките надградби и зголеменото домашно производство на беспилотни летала.
„Нашите беспилотни летала, ракетни системи и ракети стануваат сè подобри и побројни“, рече Зеленски.
Операциите главно ги спроведуваат Безбедносната служба на Украина (СБУ) и Вооружените сили, особено единиците за беспилотни системи. СБУ минатата недела објави дека нејзината елитна единица „Алфа“ ја погодила рафинеријата за нафта Башнефт-УНПЗ во Уфа, на 1.400 километри од украинската граница.
Тоа е еден од најголемите руски објекти што ја снабдува армијата со гориво и мазива. Тоа беше трет напад врз енергетски објекти во руската република Башкортостан за само еден месец.
Во изјава за „Фајненшл тајмс“, СБУ изјави дека „нападите со долг дострел имаат за цел уништување на воениот потенцијал на непријателот, вклучувајќи ги и неговите економски капацитети“ и дека Киев ќе продолжи да го проширува опсегот на операции во Русија.
Руски загуби и недостиг на гориво
Според истражувачката група „Енерџи аспектс“, најмалку 16 од 38-те руски рафинерии биле погодени во нападите, некои повеќекратно, со што е нарушен дневниот капацитет за преработка на повеќе од еден милион барели. Видеата на руските социјални мрежи, чија автентичност е потврдена од „Фајненшл тајмс“ и независни аналитичари, покажуваат бројни нафтени и гасни комплекси во пламен.
Зеленски рече дека Москва сега е принудена да увезува бензин „особено од Белорусија и Кина“ и е принудена да го ограничи извозот. Украинскиот претседател проценува дека Русија изгубила до 20 проценти од својот капацитет за производство на гориво поради овие напади.
Трамп сè уште не донел одлука за евентуалната испорака на крстосувачките ракети „Томахавк“ на Украина, нагласувајќи дека сака „подетално да разбере како тие би се користеле“. Зеленски потврди дека се разгледува оваа опција, додавајќи дека „тоа би можело да ја зајакне Украина и да ги отрезни Русите“.
Учеството на американското разузнавање, според изворите, станало многу поконкретно по комуникацијата Трамп-Зеленски во јули. Оваа соработка ѝ овозможила на Украина подобро да ги мапира руските системи за воздушна одбрана и да испланира прецизни рути за напад.
Темпото на украинските напади врз руските нафтени и гасни капацитети драматично се зголеми во текот на август и септември, а последиците се веќе видливи: пад на руското производство, зголемување на цените на горивата и зголемен притисок врз Путин да бара излез од војната.