Охридското, Преспанското и Дојранското Езеро директно ги чувствуваат последиците од климатските промени, од година во година губат милиони литри вода поради повисоките температури на воздухот, но и поради намалените врнежи од дожд и снег. Факт е дека луѓето можат многу малку да сторат за да ги спречат климатските промени, но можат да дејствуваат за да ги заштитат езерата од нивните сопствени акции кои ја уништуваат природната флора и фауна.
Северна Македонија ги дели сите три нејзини најголеми природни езера со соседните земји Албанија и Грција, така што грижата за езерата мора да биде заедничка и сите засегнати земји мора да работат заедно за да ја подобрат ситуацијата, наместо да ја влошуваат.
Имено, Грција пред неколку децении поради потребите на своето земјоделство неконтролирано ги испушти водите на Дојранското Езеро доведувајќи го на работ на еколошка катастрофа. Потоа, благодарение на македонската страна, беше најдено решение водата од изворот во Ѓават да се пренасочи кон езерото и со тоа да се спаси ова езеро од исчезнување од светската мапа.
Судбината на Преспанското Езеро е уште позагрижувачка, бидејќи нивото на водата на езерото е намалено за неколку метри и постојано паѓа, а сите обиди да се направи нешто за спас на ова езеро завршуваат само со најави за изработка на некои стратегии без конкретни акција.
Единствена штала, ако воопшто може да се употреби таков термин, сите овие години беше Охридското Езеро, но и сега се соочува со сериозни предизвици само поради неодговорните постапки на луѓето.
И додека македонските власти преземаат низа активности за задржување на статусот на Охридското Езеро како заштитено светско наследство на УНЕСКО, се чини дека соседна Албанија воопшто не е загрижена за тоа каков статус ќе има езерото.
Таму со години беснее криволовот на пастрмка и други риби, во време кога тоа е строго забрането, односно кога рибите се мрестат. Веќе во почетокот на 90-тите години на минатиот век, граничните пловци мистериозно исчезнаа во езерските води, па често се случува рибарите од другата страна на границата да влезат во македонските води и да риби.
Посебно голем проблем е вливот на отпадните води од албанската страна во езерото, бидејќи не се собираат и прочистуваат, туку се дозволуваат слободно да се влеваат во Охридското Езеро. Неодамна еколозите реагираа на уште една деструктивна појава од албанска страна, а тоа е загадувањето на езерото со отровни материи од рударскиот отпад расфрлан на брегот и околните ридови кај албанскиот град Поградец. Во овој дел од езерото веќе е регистрирано зголемено ниво на отровни материи во водата, значително повисоко од препорачаното со директивите на Европската Унија.
Пред нешто повеќе од две години, УНЕСКО ја следеше ситуацијата и побара од Албанија итно да го отстрани отпадот, но и да ги прекине сите активности на ископување руда во областите каде биолошката разновидност на Охридското Езеро може да биде загрозена. Засега нема активности поврзани со решавање на овој проблем, но само беше најавено дека рударската депонија ќе се отстранува во наредниот период, без да се прецизира кога тоа ќе се прави.
Проблемот со рударскиот отпад од албанска страна не е од вчера, се забележува неодамна, но загрижува тоа што албанските власти не преземаат ништо за да се спречи загадувањето на Охридското Езеро.
Познавачите на состојбите сметаат дека ако човекот продолжи да се однесува деструктивно кон езерото, тогаш тоа е осудено да пропадне и без климатските промени.
– Во светот практика или појава е олиготрофните езера кои се природни, кои имаат голема моќ на самопрочистување, поради оние кои не се грижеле за нив, стануваат езерца, езера без кислород, кои изгубиле растенија. и животинскиот свет и дека во некој нареден период ќе можат да се користат само за ловење неквалитетни риби, а да не зборуваме за пливање и рекреација. Во однос на времето, невозможно е да се предвиди кога би се остварило едно вакво мрачно сценарио, но загадувачите кои го оптоваруваат Охридското Езеро, и што може да влијае на екосистемот на езерото, постојат, ги имаме, ги гледаме секојдневно, кои затоа постојано алармираме, но гледаме дека не го решава и не го поправа – нагласуваат познавачите на состојбите.
На крајот на краиштата, крајно време е властите од Македонија, Грција и Албанија да седнат на заедничка маса и да почнат да работат со заеднички проекти и сериозни европски пари за да ги спасат трите езера што ги делат, во спротивно сите тие неповратно ќе ги загубат вистинските природни богатства и акумулации со свежа вода кои очигледно ги немаат.доволно свесни.