Изненадувачки, органот од кој потекнува теоријата на релативноста тежел само 1.230 грама, што е помалку од мозокот на просечен маж.
Еден од најголемите физичари во историјата, Алберт Ајнштајн, почина на 18 април 1955 година во болница во Принстон, универзитетски град во американската сојузна држава Њу Џерси, каде што живееше од 1933 година откако ја напушти Германија. Пред неговата смрт, Ајнштајн промрморе неколку зборови на германски, здивна два пати и умре. Бидејќи дежурната медицинска сестра во болницата Принстон не зборувала германски, значењето на последните зборови на Ајнштајн засекогаш се изгубило.
Синот на Ајнштајн, Ханс Алберт, даде дозвола за обдукција, а патологот Томас Харви (1912 – 2007) отиде подалеку од едноставно идентификување на причината за смртта, руптура на аортата. Тој го изолирал мозокот на Ајнштајн, а потоа го измерил и го фотографирал. Сосема изненадувачки, органот од кој потекнува теоријата на релативноста тежел само 1230 грама, што е помалку од мозокот на просечен човек. По мерењето и фотографирањето, Харви ја исекол „најважната сива материја на 20 век“ на 240 парчиња и ги складирал во формалин.
– Татко ми го има мозокот на Ајнштајн – се фалел синот на Харви во следните денови на училиште.
Алберт Ајнштајн бил кремиран на 20 април во Трентон во близок семеен круг, а еден ден подоцна Ханс Алберт од весникот дознал дека мозокот на неговиот татко бил отстранет и складиран за истражување. Беше бесен затоа што не дал дозвола за таква постапка. Дополнително, неговиот татко побарал тој да биде кремиран без церемонија и неговата пепел да се расфрла во тајност за да се спречи местото да стане место за аџилак. Сепак, Харви го убедил Ханс Алберт да одобри истражување на мозокот на Ајнштајн со надеж дека тоа ќе ја расветли „тајната на генијот“. Неколку месеци подоцна, Харви беше отпуштен од болницата во Принстон: неговите објаснувања можеби го убедија Ханс Алберт Ајнштајн, но не и шефот на болницата. Напуштајќи го Принстон, Харви со себе го зел „украдениот“ мозок на Ајнштајн.
По неколку години, мозокот на Ајнштајн падна во заборав додека, во 1978 година, младиот новинар Стивен Леви, подоцна уредник во Newsweek и Wired, не се заинтересира за тоа. Леви го посети Харви во неговиот нов дом во Вичита, Канзас и го интервјуираше за Месечниот Њу Џерси. Приказната за „украдениот мозок на Ајнштајн“ привлече и други медиуми преку кои Харви допре до научниците, нудејќи им „парчиња од мозокот на Ајнштајн“ за проучување.
Според биографот на Ајнштајн, Валтер Исаксон, досега се објавени само три важни студии за „мозокот на генијот“. Првата студија на тимот предводен од американскиот невролог Маријан Дајмонд во 1984 година покажа дека мозокот на Ајнштајн има многу поголем број на глијални клетки, кои служат како клетки за поддршка на невроните, во споредба со просечниот. Според друга студија од 1996 година, мозокот на Ајнштајн имал потенок церебрален кортекс и поголема густина на неврони. Конечно, канадските научници предводени од Сандра Вителсон во 1999 година открија дека париеталниот или париеталниот лобус на мозокот на Ајнштајн е поголем од просекот, особено во областа одговорна за просторно расудување. Исаксон заклучил дека требало да се истражи умот на Ајнштајн, а не неговиот мозок.
За мозокот на Ајнштајн се напишани неколку книги, меѓу кои и „Поседување на гениј: Бизарната одисеја на мозокот на Ајнштајн“ од канадската научна новинарка Каролин Абрахам од 2004 година. Според Каролин Абрахам, патологот Томас Харви „имал големи професионални надежи за мозокот на Ајнштајн“ и веројатно заклучил дека органот може да ја унапреди неговата кариера во медицината. – Му ветив на Ханс Алберт дека ќе се грижам за мозокот на неговиот татко и нема да го експлоатирам ниту да го изложувам на јавноста – изјавил Томас Харви пред неговата смрт. Како и да е, музејот Wellcome Collection во Лондон, кој поседува дел од мозокот на Ајнштајн, го покажа на јавноста во 2012 година како дел од изложбата „Brains – The Mind as Matter“.