Исхраната е клучна за целокупното здравје, но она што го пиеме е подеднакво важно, особено кога станува збор за здравјето на мозокот. Некои навидум безопасни пијалоци можат да го забрзаат стареењето на мозокот, да ја нарушат меморијата и да го забават размислувањето, како и да го зголемат ризикот од мозочен удар и деменција, пишува „Eat this not that“.
Нутриционистката Ранија Батајне објаснува дека не станува збор за забрана на одредени пијалоци, туку за повторувачки навики.
„Никогаш не им кажувам на клиентите дека храната или пијалоците се целосно забранети. Она што е важно е шемата на тоа што пиете со текот на времето. Еден газиран или еден алкохолен пијалок не е проблем, но прекумерното внесување, особено кога се комбинира со ултра-преработена храна, може да го забрза стареењето на мозокот.“
Батајне идентификуваше пет популарни видови пијалоци кои, доколку се консумираат често, можат да го забрзаат стареењето на мозокот.
Слатки газирани пијалоци
Ладниот газиран сок може да биде освежителен, но дури и две лименки неделно можат негативно да влијаат на здравјето на срцето, според студија објавена во 2024 година во Американскиот журнал за клиничка исхрана.
„Со текот на времето, редовната консумација на газирани пијалоци создава повторени скокови во шеќерот во крвта и инсулинот, што го поттикнува воспалението“, објаснува Батајне.
„Студиите дури и ја поврзаа газираната сода со помал волумен на мозокот и послаба меморија. Ако некој јаде и храна богата со преработена храна, влијанието врз здравјето на мозокот станува уште поголемо“, додава тој.
Енергетски пијалоци
Енергетските пијалоци даваат брзо зголемување на нивото на енергија, но на долг рок можат да бидат штетни за мозокот.
„Луѓето често ги користат енергетските пијалоци како главен извор на кофеин, а понекогаш дури и го заменуваат појадокот со нив. Ова го преплавува нивниот систем со стимуланси, но тие не му даваат на мозокот стабилно гориво какво што нормално би добил од избалансиран оброк“, истакнува нутриционистот.
Резултатот, вели тој, е „лоша контрола на шеќерот во крвта, недостаток на долгорочна енергија и поголем пад подоцна во текот на денот“. На долг рок, таквиот модел става постојан стрес врз нервниот систем и го прави мозокот поранлив на влошување.
Прекумерно внесување алкохол
Според Националниот институт за злоупотреба на алкохол и алкохолизам, прекумерното пиење алкохол е дефинирано како четири или повеќе пијалоци дневно (или осум неделно) за жени и пет или повеќе пијалоци дневно (или 15 неделно) за мажи.
„Прекумерното пиење го намалува волуменот на мозокот, особено во хипокампусот, што е клучно за меморијата и учењето“, истакнува Батајне. „Алкохолот, исто така, се меша во апсорпцијата на витамини кои го штитат когнитивното здравје. Со текот на времето, прекумерното пиење го зголемува ризикот од рано губење на меморијата и когнитивно опаѓање.“
Диетални газирани пијалоци
Иако често се сметаат за поздрава алтернатива, диеталните газирани пијалоци носат и ризици. „Диеталните газирани пијалоци го занемаруваат шеќерот, но доаѓаат со свои проблеми. Вештачките засладувачи можат да се мешаат во цревните бактерии и регулирањето на шеќерот во крвта, кои се поврзани со здравјето на мозокот“, објаснува таа за „Eat this not that“.
Тој додава дека „студиите покажале дека редовната консумација на диетални газирани пијалоци е поврзана со поголем ризик од мозочен удар и деменција“. Ако исхраната е богата и со преработена храна, ризиците се зголемуваат.
Засладени кафени пијалоци
Иако самото кафе содржи антиоксиданси здрави за мозокот, адитивите како сирупи и шлаг ги негираат тие придобивки. „Сирупите, шлагот и аромите го претвораат кафето во десерт. Со текот на времето, секојдневното пиење на овие пијалоци предизвикува скокови на шеќерот во крвта и воспаленија што го нарушуваат фокусот, меморијата и енергијата“, додава таа.
Батајне нагласува дека еден пијалок нема да го уништи здравјето на мозокот, но повторувањето на лошите навики со текот на времето може.
„Не е еден пијалок тој што го подобрува или го нарушува здравјето на мозокот, туку шемата со текот на времето. Изборот на вода, газирана вода, незасладен чај или обично кафе почесто му дава на мозокот поддршка што му е потребна за да остане остар и отпорен“, заклучува тој.