Поранешниот претседател на Финска и добитник на Нобеловата награда за мир, Марти Ахтисари, почина во понеделник на 86-годишна возраст.
Марти Ахтисари учествуваше во решавањето на конфликтите во Косово, Северна Ирска и Индонезија.
Познат по неговата подготвеност да разговара со сите страни и неговата способност трпеливо да го чека вистинскиот момент за компромис, Марти Ахтисари одби да прифати дека војните и конфликтите се неизбежни.
„Мирот е прашање на волја. Сите конфликти можат да се решат и нема оправдување да се дозволи тие да станат вечни“, порача Марти Ахтисари при добивањето на Нобеловата награда во 2008 година.
Глобално познат по неговото мировно посредување, тој беше политички аутсајдер во својата татковина. Но, токму фактот што тој не беше политички вмрежен му помогна да победи на првите директни претседателски избори во Финска, во 1994 година, на чело на опозициските социјалдемократи.
Како претседател, тој го поддржа членството на Финска во Европската унија и ги охрабри гласачите да го поддржат референдумот за пристапување во 1994 година, кој помина со поддршка од 57 отсто.
Противниците ги критикуваа неговите чести патувања и рекоа дека тој треба повеќе да се фокусира на домашните прашања бидејќи Финска потона во рецесија предизвикана од распадот на Советскиот Сојуз, тогаш нејзиниот главен трговски партнер.
Марти Ахтисари е роден во 1937 година во Виипури, кој сега е дел од Русија, а неговото семејство било принудено да побегне по инвазијата на советските сили. Тогаш тој имал две години.
По воениот рок, станал учител и учествувал во образовен проект во Пакистан и рекол дека тоа му ги отворило очите за проблемите надвор од неговата татковина.
Тој се приклучил на Министерството за надворешни работи на Финска во 1965 година, а во 1973 година бил назначен за фински амбасадор во Танзанија.
Едно од неговите први големи дипломатски достигнувања беше помагањето на Намибија да добие независност по години крвав конфликт со Јужна Африка.
Како претставник на ЕУ, тој во 1999 година го убеди југословенскиот претседател Слободан Милошевиќ да ги прифати условите на НАТО за прекин на воздушните напади на Косово.
Тој продолжи да се фокусира на решавање на конфликти по напуштањето на претседателството во 2000 година, помагајќи да се унапреди мировниот процес во Северна Ирска како инспектор за разоружување.
Тој ја основа Иницијативата за управување со кризи, независна организација фокусирана на решавање конфликти. Групата го олесни мировниот процес меѓу индонезиската Влада и движењето за Слободен Ачех во 2005 година. Нејзините напори за посредување доведоа до договор со кој заврши тридеценискиот конфликт во Аче.
Подоцна истата година, тој се врати на Балканот како специјален пратеник на ОН и е архитект на независноста на Косово.
Неколку месеци подоцна, Нобеловиот комитет му ја додели наградата за мир, наведувајќи ги неговите мировни посредници на неколку континенти во повеќе од три децении.