Ако сте жена во четириесеттите години, веројатно сте свесни дека треба да го насочите фокусот кон здравјето. Време е за редовни мамограми, контрола на половите хормони, фактори на тироидната жлезда и густината на коските е нешто за кое мора да се грижите. Секако, мора да најдете време за физичка активност некаде, бидејќи естрогенот опаѓа и вашите мускули едноставно се топат, како и мобилноста. Но, дали знаевте дека треба да го проверите и вашиот липиден статус покрај оваа листа? Научните истражувања докажаа дека, каков и да е вашиот начин на живот, менопаузата неизбежно носи зголемување на холестеролот. Што ни се случува?
Како се менува липидниот статус кај жените во перименопауза?
Ново истражување презентирано на Конгресот на ESC во Лондон минатата година докажува дека жените кои минуваат низ перименопауза доживуваат промени во профилот на холестерол во крвта, што може да има негативно влијание врз нивното кардиоваскуларно здравје. За време и по менопаузалната транзиција, се зголемуваат лошите честички холестерол (LDL) и се намалуваат добрите честички холестерол (HDL). Значи, не мора да менувате ниту една навика, можете да внимавате што јадете и да вежбате и повторно, вашиот липиден профил ќе стане ризичен. Затоа, навиките во животниот стил стануваат уште поважни ако сакате да спречите развој на кардиоваскуларни заболувања.
Дали промените во липидниот статус се опасни?
Не можете да ги видите или почувствувате, но овие промени тивко земаат данок врз вашето здравје. Сите овие промени заедно водат до зголемена атерогенеза, процес во кој холестеролот и другите масти се таложат во ѕидовите на артериите, создавајќи плаки кои ги стеснуваат крвните садови и го зголемуваат ризикот од: срцев удар, ангина, мозочен удар и разни артериски заболувања. Многу жени и лекари не обрнуваат внимание на промената на липидниот статус за време на менопаузата бидејќи нема симптоми, па затоа превенцијата често се одложува. И токму во четириесеттите години од животот на жената постои можност за интервенција: со здрав начин на живот, подобра исхрана, физичка активност, а во некои случаи и со лекови, со цел да се намали ризикот пред да се појават посериозни кардиоваскуларни заболувања.
Колку се опасни кардиоваскуларните заболувања за жените?
Исто како и кај мажите! Кардиоваскуларните заболувања се водечка причина за смрт кај жените, и покрај широко распространетата заблуда дека станува збор за машка болест. Дури 40% од сите смртни случаи кај жените се предизвикани од некоја болест на кардиоваскуларниот систем. Единствената разлика е што жените ги развиваат овие заболувања, во просек, десет години по нивните машки врсници. Овој ризик ги погодува ненадејно, токму во времето на менопаузата. Механизмите зад овие промени во липидниот статус сè уште не се целосно разбрани, но факт е дека тие доведуваат до нагло зголемување на ризикот од срцеви удари и васкуларни заболувања кај жените. Засега, се претпоставува само дека тие имаат врска и со падот на нивото на естроген .
Како да го подобрите липидниот статус во вашите четириесетти години?
Поправката на липидниот статус за време на менопаузата бара промислен пристап што вклучува промени во животниот стил, а понекогаш и медицинска интервенција. Клучен фактор е исхраната, бидејќи она што се става на чинијата секој ден има најголемо влијание врз нивото на масти во крвта . Најздравата исхрана за жените во менопауза се покажа како медитеранска исхрана, богата со зеленчук, интегрални житарки, мешунки, маслиново масло и јаткасти плодови. Посебно место во оваа диета заземаат масните риби, како што се лососот, сардините и скушата, кои се препорачуваат најмалку двапати неделно. Овошјето со низок гликемиски индекс исто така има свое место, бидејќи не го оптоварува шеќерот во крвта и ја поддржува метаболичката стабилност. Од друга страна, важно е да се ограничат заситените масти, кои се наоѓаат во црвеното месо, полномасните млечни производи и индустриски преработената храна. Уште поштетни се транс мастите, кои дополнително го влошуваат липидниот профил со зголемување на LDL и намалување на HDL холестеролот. Затоа, заборавете на помфритот!
Физичката активност игра подеднакво важна улога во регулацијата на липидите. Редовното вежбање, особено аеробните активности како што се брзо одење, пливање или возење велосипед, помагаат во намалувањето на триглицеридите и зголемувањето на добриот HDL холестерол. Додавањето тренинг за сила помага во зачувувањето на мускулната маса, подобрувањето на чувствителноста на инсулин и олеснувањето на контролата на телесната тежина. Експертите препорачуваат најмалку 150 минути умерен физички напор неделно, распоредени во текот на неколку дена, така што ефектите се континуирани и одржливи. Контролата на телесната тежина во овој период од животот има повеќекратно значење, бидејќи жените во менопауза природно губат мускулна маса и полесно акумулираат масно ткиво, особено во абдоминалната област. Дури и релативно малото губење на тежината може значително да ги подобри нивоата на LDL холестерол, триглицериди и вкупен холестерол, директно влијаејќи на намалувањето на кардиоваскуларниот ризик.