Научниците ги предупредуваат постарите лица да бидат внимателни со честото консумирање парацетамол поради неговата поврзаност со сериозни состојби како внатрешно крварење и хронично заболување на бубрезите. Голема анализа направена од експерти од Универзитетот во Нотингем покажа дека постои врска помеѓу употребата на овој лек против болки и проблемите со варењето, срцето и бубрезите.
Студијата, која го следела здравјето на повеќе од половина милион луѓе на возраст над 65 години во текот на 20 години, открила дека оние на кои им бил препишан парацетамол двапати во шест месеци се изложени на особено висок ризик од компликации.
Во споредба со контролната група на иста возраст, луѓето кои често користеле парацетамол имале поголеми шанси да имаат проблеми како што се чир на желудникот, срцева слабост, висок крвен притисок и хронични бубрежни заболувања. Покрај тоа, поголема количина на парацетамол го зголемува ризикот од пукање или крварење на чир на желудникот.
Парацетамол често се препишува на постари лица за да се ублажат симптомите на хронични болести, како што се артритис и остеопороза. Според истражувањата, дури 90% од луѓето постари од 75 години редовно земаат парацетамол, главно поради болки во зглобовите и коските и последиците од падовите.
Но, професорката Веја Џанг, епидемиолог на Националниот институт за биомедицински истражувања на Универзитетот во Нотингем, ги советува пациентите внимателно да размислат колку често го користат лекот. „Парацетамолот како прв избор за долготрајна болка кај постарите лица, како што е онаа предизвикана од остеоартритис, треба внимателно да се разгледа“, рече тој, додавајќи дека истражувањата покажуваат дека тој има минимално ублажување на болката.
Промени во упатствата за третман на остеоартритис
Во 2022 година, Националниот институт за извонредна здравствена и нега (NICE) ги промени упатствата за третман на остеоартритис. На лекарите им се советува прво да препишат програми за вежбање, наместо парацетамол, бидејќи веројатно нема да бидат ефективни. Исто така, се препорачува да се користат антиинфламаторни креми со вежбање.
Иако парацетамолот долго време се сметаше за понежен за желудникот од НСАИЛ како што е ибупрофен, некои истражувања сугерираат дека во високи дози може да предизвика иритација на горниот дигестивен тракт, што доведува до горушица, болка, гадење и повраќање.
Ризици за бубрезите и црниот дроб
Научниците сè уште не се целосно сигурни зошто парацетамолот може да предизвика проблеми со бубрезите, но некои истражувања сугерираат дека лекот може да создаде токсини кои ги оштетуваат бубрежните клетки. Исто така, одамна е познато дека високите дози на парацетамол можат сериозно да го оштетат црниот дроб. Предозирањето со овој лек е водечка причина за акутна хепатална инсуфициенција во западните земји. Прекумерните дози може да го преоптоварат нормалниот механизам за обработка на лекови на црниот дроб, што доведува до формирање на токсични соединенија кои ги оштетуваат клетките и предизвикуваат откажување на црниот дроб.
Студија од 2017 година покажа дека оштетувањето на црниот дроб предизвикано од парацетамол е слично на она предизвикано од алкохол и хепатитис.
Некои студии ја поврзуваат долготрајната употреба на парацетамол со зголемен крвен притисок. Ова може да се должи на фактот дека многу пациенти земаат растворливи верзии на лекот кои содржат високи нивоа на натриум, што го зголемува ризикот од скокови на крвниот притисок.
Препорачаната максимална дневна доза на парацетамол за возрасни е две таблети од 500 mg четири пати на ден (вкупно осум таблети за 24 часа). Експертите предупредуваат дека предозирањето со овој лек е „премногу лесно“, бидејќи многу луѓе комбинираат различни производи кои содржат парацетамол, како што се лекови за настинка и грип, и ја губат контролата врз дозата.
д-р. Кенет Симпсон, експерт за заболувања на црниот дроб на Универзитетот во Единбург, истакна дека некои пациенти доживуваат „постепено предозирање“ поради повторено внесување на малку повисоки дози од препорачаните во текот на неколку дена. „Штетата се акумулира со текот на времето и ефектот може да биде фатален“, предупреди тој.