ПРОБЛЕМИ НА ПЧЕЛАРИТЕ: Климатските промени ги намалуваат приносите

– Пчеларството во Македонија се соочува со големи предизвици, кои значително влијаат на производството на мед. Климатските промени што ги преполовуваат приносите, нелојалната конкуренција, се само дел од проблемите што ги мачат пчеларите во последните години. Проблемите почнуваат со климатските промени, кои директно влијаат на здравјето и продуктивноста на пчелите. Извештаите од Метеоролошкиот институт на Македонија покажуваат дека екстремните временски услови, како што се продолжените периоди на суша и наглите промени на температурата, негативно влијаат на изворите на цвеќе, што резултира со намалена понуда на нектар. Исто така, пакувачите често користат разни маркетиншки трикови и на етикетата ставаат: „медена роса“, „гроздов мед“, „боров мед“ – имиња што алудираат на, но се многу далеку од мед. Ако внимателно го прочитате соопштението, јасно можете да видите дека станува збор за гликозен сируп. Медот е пчелен производ и тоа е тоа. Затоа, купувајте мед само од реномиран и сертифициран производител, советуваат пчеларите.

Во исто време, оваа година се смета за просечна за производство на мед. Климатските промени и намалувањето на добитокот имаат големо влијание. „Годината е просечна за приносите на мед. Имавме есенски, па зимски загуби. Ако требаше да процениме, оценката е 3 или 4. Бројот на пчелари се намалува, дури и се преполови. На ова влијаат и емиграцијата, природните катастрофи, намалувањето на добитокот, додека пожарите исто така земаат данок. Државната помош е мала, само 600 денари субвенции по кошница. Бараме да се зголемат субвенциите, бидејќи ова е исто така еден од главните фактори за опаѓање на пчеларството како гранка“, објаснува пчеларот Дејан Бошкоски.

Дополнителен проблем е продажбата на лажен, фалсификуван мед. Поголемиот дел од него е неприроден, најчесто гликозен сируп, со сомнителен состав кој тешко се препознава со голо око, па граѓаните консумираат шеќер наместо мед. Здруженијата бараат државата да ги зајакне контролите и да ги казни сите оние кои ги манипулираат купувачите за брза заработка.

Сепак, нелојалната конкуренција и продажбата на сомнителен мед е проблем што, според професионалните пчелари, би можел да се реши со откупни центри каде што би се проверувал квалитетот на медот.

Поголемиот дел од медот се продава на домашниот пазар, иако потенцијалот за извоз, особено на органски мед, е голем. Проблем се и бариерите за извоз на европските пазари, бидејќи земјата сè уште нема целосно хармонизиран систем за контрола на мед и доволно лаборатории акредитирани според европските стандарди.

Исто така, некои пчелари се жалат на општинските прописи во некои општини во земјата, кои бараат од нив да бидат оддалечени најмалку 500 метри од последната зграда во населбата. Македонија сè уште не е голем потрошувач на мед. Секоја година се трошат од еден до два килограми мед по глава на жител, додека во европските земји тоа е од 8 до 10 килограми. Во земјата има над 4.000 пчелари со повеќе од 80.000 пчелни колонии. Во просек, од пчелна колонија се добиваат 12 килограми мед годишно, а потрошувачката е 700 грама мед по глава на жител. За споредба, во Германија потрошувачката е девет, а во Јапонија 16 килограми по глава на жител.

Во Македонија ретко кој нуди полен, матичен млеч, прополис, восок, пчелин отров, оцет, креми,… Уште поретко можете да најдете мед во комбинација со семки, афионово семе или, на пример, јаткасти плодови.

Според пчеларите, диверзификацијата и можностите што ги нуди пчеларството не се искористени. Треба да се прошири асортиманот на пчелни производи, да се фокусираме на производи со додадена вредност, да се интензивира образованието и да се инвестира во технологија за да се има што е можно поголема корист од оваа гранка. „Кај нас, пчеларството се сведува на производство на мед. Затоа некои пчелари се разочарани ако сезоната не успее. Во такви ситуации, тие веднаш велат дека пчеларството не е профитабилно. Сепак, со мала инвестиција и поголема инвестиција во образование и знаење, тие можат да се фокусираат и на други пчелни производи. На овој начин, ќе се зголеми и профитното однесување бидејќи пчеларството не е само мед“, велат пчеларите.

Неодамнешна анализа на Европската комисија покажа дека речиси половина од медот што се увезува во ЕУ е фалсификуван, што значи дека содржи голема количина сируп. Според извештаите, Европската Унија не произведува доволно мед за да го задоволи сопствениот пазар и увезува околу 40 проценти од трети земји, што ги остави европските производители соочени со зголемување на увозот по ниски цени, особено од Кина.

Анализата покажа дека 46 проценти од 320 примероци увезен мед, случајно земени помеѓу ноември 2021 и февруари 2022 година и анализирани, „најверојатно биле фалсификувани“, објави „Еуроактив“.

Медот природно содржи шеќери и, според правилата на ЕУ за ова прашање, мора да остане чист, што значи дека не можат да се додаваат никакви адитиви. Фалсификување се случува кога состојки како вода или евтини шеќерни сирупи се додаваат вештачки за да се зголеми волуменот на медот. Иако ризикот за здравјето на луѓето се смета за низок, ваквите практики на измама на потрошувачите ги загрозуваат производителите од ЕУ, кои се соочуваат со нелојална конкуренција од производи што содржат нелегални и евтини состојки.