Руската употреба на бомби со долг дострел, но под радар, може да го принуди Киев да ги промени своите контраофанзивни планови.
Летајќи над североисточната граница на Украина, 10 од најнапредните руски борбени авиони требаше да лансираат оружје чиешто никогаш не било видено во војна. Ноќта на 24 март лансираа 11 т.н на плови бомби, потврдувајќи ги извештаите дека руските воздухопловни сили се прилагодуваат на реалноста откако останаа без крстосувачки ракети и не успеаја да ја преземат контролата над небото над Украина.
Лизгачките бомби се опремени со „крила“ кои им даваат дополнителен домет, а летаат ниско и на долги растојанија, избегнувајќи ја радарската противвоздушна одбрана. Руските лејд бомби неодамна станаа светски наслови кога руски борбен авион случајно фрли бомба врз рускиот град Белгород, во близина на границата со Украина, оштетувајќи згради и ранувајќи најмалку три лица.
Полковник Јуриј Ихнат , портпарол на украинските воздухопловни сили, изјави за британскиот весник Телеграф дека овие бомби претставуваат „многу сериозна закана“. Дополнителниот дострел што го нуди технологијата за „плови“ значи дека руските борбени авиони не мора да преземаат ризични мисии во близина на линијата на фронтот за да ја испукаат својата муниција. „Во моментов, непријателот користи тактичка авијација за борбени мисии долж границата со Русија, на линијата на фронтот и на морскиот брег. Во сите овие региони, непријателот интензивно користи плови бомби околу еден месец“, вели Ихнат.
Украинските власти проценуваат дека силите на Кремљ фрлаат најмалку 20 бомби со пловила дневно на бојното поле. Додека светот ја чека долгонајавуваната контраофанзива на Украина, украинските и западните аналитичари почнаа да укажуваат дека внесувањето на ова оружје во битка може да го принуди Киев во последен момент да направи промени во своето оперативно планирање.
Поевтино и полесно за производство
Најосновните варијанти на плови бомби се модифицирани системи на оружје опремени со крила и системи за навигација кои овозможуваат следење на патеката до целта. Тоа може да биде едноставно и прилично рудиментарно оружје добиено, на пример, со модификација на ненаведено оружје, бидејќи Русите главно ги менуваат старите воздушни бомби ФАБ-500 од советската ера.
Сепак, некои плови бомби, како што е UPAB-1500B-E, се специјално дизајнирани со сите карактеристики. Се чини дека овие крстосувачки бомби, кои се поевтини и полесни за производство од балистичките и крстаречките ракети, станаа избор на Москва, на која наводно и снемува високотехнолошка прецизна муниција.
Спецификациите и можностите на секое оружје за „плови“ – модифицирано или произведено – драстично варираат, при што некои наводно имаат оперативен дострел до 120 километри и можат да погодат цел во радиус од 10 метри. Сепак, генерално се верува дека бомбите со лизгање што ги користи Русија имаат домет од приближно 45 до 70 километри. Без оглед на ефективноста на овие бомби, тие им даваат на руските борбени пилоти поголеми можности ефикасно да ја искористат својата воздушна моќ за да влијаат на копнените операции на начин на кој очајно (и генерално неуспешно, ob.a.) се обиделе да го направат тоа претходно.
Разузнавачките информации собрани од украинските служби покажуваат дека повеќето од нападите со пловна бомба се лансирани од позиција помеѓу 40 и блиску 50 километри во руска територија, во тој момент борбените авиони се враќаат назад за да го избегнат опсегот на украинската противвоздушна одбрана.
„Растојанието создадено со употребата на ново импровизирано оружје значи дека заканата од противвоздушната одбрана, која претходно ја ограничуваше употребата на ударни и напаѓачки авиони, е донекаде ублажена“, рече Џастин Крамп , воен аналитичар во консултантската служба за разузнавање Сибилин, за Телеграф.
Додека Украина е во процес на транзиција од залихите на системи за противвоздушна одбрана од советската ера, таа исто така се соочува со мал број системи за противвоздушна одбрана со среден и долг дострел. Повеќето од неговите системи за противвоздушна одбрана со краток дострел се на линијата на фронтот, додека неговите ракетни системи со долг дострел се далеку зад борбените линии, за да ги бранат градовите од руски ракетни и напади со беспилотни летала.
Проблем со откривање и следење
Во последниве недели, Русија повторно го зголеми бројот на напади со долг дострел врз украинските градови, вклучително и Киев, користејќи „самоубиствени дронови“ од иранско производство и балистички и крстаречки ракети, се со надеж дека ќе ги исцрпи залихите на ракети за противвоздушна одбрана на Украина.
„Зошто би користеле балистички крстосувачки ракети од кои им останале малку? Ова е поевтина опција. Затоа тие користат крстосувачки бомби или ракети земја-воздух на противвоздушниот систем С-300 за да ја завршат работата“, рече Ихнат, објаснувајќи ги мотивите на Русија кога се во прашање крстаречките бомби. Тој посочува дека ракетите С-400 понекогаш може да бидат пресретнати од украинската воздушна одбрана, но проблем им се пловечките бомби.
Западните воени експерти истакнуваат дека глајд бомбите имаат помал радарски одраз од конвенционалните оружја со долг дострел, што го отежнува нивното откривање и следење. Радарите не можат секогаш да детектираат објекти кои летаат на мала надморска височина, а поради малите димензии на пловечката бомба е потешко да се забележат на радарот. Електронското заглавување и антирадарските техники што ги користат Русите значат дека украинските сили имаат многу ограничен простор да ги таргетираат дојдовните бомби и проектили. И покрај руските напади, Киев исто така размислува дали системите за противвоздушна одбрана треба да се оддалечат од населените области за да се поддржат контраофанзивните напори.
Едно решение би било да се користат моќните системи Патриот против пловечки бомби или да се користат некои други системи за противвоздушна одбрана. Но, овие системи земја-воздух (САМ) се многу вредни, а нивните ракети се многу скапи, па затоа треба да се држат подалеку од линиите на фронтот за да не бидат изложени на руски напади.
Со распоредувањето на неодамна испорачаните системи Патриот во фиксна позиција, украинските сили исто така имаат можност да преместат голем број други системи за противвоздушна одбрана на линијата на фронтот. Најдоброто решение, според полковникот Ихнат, би биле модерните западни борбени авиони. Од логистички причини, Украина претпочита американски Ф-16, кои се опремени со радари со поголем дострел и ракети воздух-воздух, наспроти застарените авиони Сухој Су-27 и МиГ-29 на кои Украина во моментов се потпира. „Само еден или два (борбени авиони Ф-16) би биле доволни за да ги одвратат Русите бидејќи тие би виделе неколку такви работи во воздухот и би избегнале да им се приближат“, смета Инхат.
Тие не се фатален удар
Но, испораката на западните борбени авиони е сè уште далеку. Како што сега стојат работите, Киев ќе мора да ја планира својата контраофанзива на таков начин што нема да биде попречено од присуството на руските бомби. На Украина, како што истакнува Крамп, ќе и треба „значителна противвоздушна одбрана“, на првите линии кога нејзините сили ќе наидат на пречки, како што се речни премини или добро вградени руски позиции, каде единиците на украинската армија ќе бидат ранливи на воздушни напади.
Ако Русија успее да создаде основа во битката за надмоќ на воздухот, тоа исто така ќе значи дека теренските собирни точки за украинските сили, како и командните и контролните точки и логистичките центри, ќе бидат подеднакво ранливи. Украинските вооружени сили ќе треба да ја совладаат уметноста на измама и војување со висока мобилност за да ја ублажат секоја потенцијална воздушна закана од руските сили.
„Ова значи, на пример, широко растурање на воените сили кога не се во борба, но одржување на способноста брзо да се соберат кога е потребно. Ова е нешто што британската и американската армија постојано го научија во последните вежби“, вели Крамп. „Дисперзијата и брзата концентрација на сила се од витално значење во оваа средина.
На крајот на краиштата, пловечките бомби на руските сили не можат да зададат никаков фатален удар и ќе играат само ограничена улога во претстојната контраофанзива, доколку Киев успее да ја одржи својата воздушна одбрана на првата линија. „Тоа е стара технологија која постои со години. Само што почнаа поинтензивно да ја користат во текот на изминатиот месец“, заклучува Ихнат.