Најголемите европски компании претрпеа најмалку 100 милијарди евра директни загуби поради руската инвазија на Украина. Финансиските извештаи на 600 европски групи за 2023 година покажуваат дека 176 компании забележале оштетување на средствата, повисоки трошоци поврзани со девизи и други еднократни трошоци кои произлегуваат од продажбата и затворањето или намалувањето на учеството на руските компании, пишува угледниот Financial Times.
„Кога Москва во април одлучи да ја преземе контролата врз бизнисот на увозниците на гас Fortum и Uniper, потоа следуваше експропријација на Danonea и Carlsberga (што се случи минатиот месец), а сето тоа сугерира дека всушност се соочуваме со уште поголеми проблеми“, предупредуваат аналитичарите.
Повеќе од 50 отсто од 1.871 руски субјекти во европска сопственост сè уште работат во таа земја, според податоците собрани од различни субјекти. Меѓу европските компании кои се уште се присутни во Русија се италијанската UniCredit, австрискиот Raiffeisen, швајцарската Nestlé и британскиот Unilever.
„Оние кои остануваат ризикуваат многу поголеми загуби од компаниите кои веќе изгубија многу пари кога ја напуштија Русија… Се покажа дека стратегијата ‘трчи и бегај’ е најдобра – затоа што колку побрзо си заминал, толку била помала загубата“, вели Наби Абдулаев, партнер во стратешката консултантска компанија Control Risks.
Кој загуби најмногу ?
Најголеми трошоци за повлекување забележаа нафтените и гасните групи, во чиј сектор само три компании – BP, Shell и TotalEnergies – заеднички пријавија трошоци од 40,6 милијарди евра. Но, овие загуби беа далеку надминати од повисоките цени на нафтата и гасот, што им помогна на горенаведените групи да забележат голем вкупен профит од околу 95 милијарди евра минатата година.
Поради војната профитираат и компаниите поврзани со воената индустрија.
Но, комуналните претпријатија добија директен удар од 14,7 милијарди евра, а индустриските компании, вклучително и производителите на автомобили, загубија 13,6 милијарди евра. Финансиските друштва, вклучувајќи банки, осигурителни и инвестициски компании, забележаа отписи и други расходи во износ од 17,5 милијарди евра.
BP (британската мултинационална компанија за нафта и гас) имаше цена од 23,3 милијарди долари, а три дена по руската инвазија на Украина објави дека ќе го продаде својот удел од 19,75 отсто во руската државна нафтена групација Rosneft. TotalEnergies објави дека нивниот вкупен трошок е 13,52 милијарди евра. Но, француската енергетска групација допрва треба да го отпише својот удел од 20 отсто во проектот Yamal LNG. Shell, пак, презеде 3,75 милијарди евра, додека норвешката групација за нафта и гас Equinor и австриската OMV пријавија 1 милијарда и 2,5 милијарди евра, соодветно.
Германската групација Wintershall Dea во јануари објави дека Кремљ избришал 2 милијарди евра готовина од банкарските сметки на компанијата со експропријација на нејзиниот бизнис во Русија. Од друга страна, сопственикот на Wintershall, групата BASF, го намали својот удел во Energy Explorer за 6,5 милијарди евра.
Uniper, кој минатата година го спаси германската држава, забележа оштетување од 5,7 милијарди евра, додека финскиот Fortum претрпе удар од 5,3 милијарди евра.
Во неволја е и автомобилската индустрија – дури 11 производители загубиле вкупно 6,4 милијарди евра. Renault отпиша 2,3 милијарди евра откако ја продаде својата фабрика во Москва и уделот во руски Avtovaz. Volkswagen пријави отпис од 2 милијарди евра, а дополнително, Москва во мај одобри продажба на локални средства на VW, вклучително и фабрика која вработува 4.000 луѓе, која сè уште се проценува на 1,5 милијарди евра.
Што се однесува до финансискиот сектор, француската Société Générale ја продаде Rosbank и нејзините осигурителни активности на Владимир Потанин, сојузник на рускиот претседател Владимир Путин, во април 2022 година, со 3,1 милијарди евра удар.
Но, само неколку од 45-те западни банки со руски филијали ја напуштија земјата, делумно поради ограничувањата наметнати од Москва. Така, најголемата западна банка во Русија, Raiffeisen, зеде една милијарда евра како отписи и други провизии, а заемодавачот вели дека размислува за продажба на својата руска единица, чија вредност во моментов ја проценува на околу една милијарда евра. UniCredit, кој вети дека ќе најде купувач за своите локални операции, забележа загуба од 1,3 милијарди евра, додека италијанската Intesa Sanpaolo загуби 1,4 милијарди евра.
„Групите кои сè уште работат во Русија сериозно се коцкаат. Построгите правила за излез, наметнати од Москва од почетокот на војната, направија експропријации да бидат веројатни и речиси невозможно да се извлечат дивиденди од овие договори. Компаниите кои сè уште се таму би било најпаметно едноставно да го отпишат своето работење. Затоа што никој не е безбеден. Кој беше изговорот за присвојувањето на Carlsberga ? Дали навистина се работи за национална безбедност ? Не мислам така“, вели Ана Власиук за угледниот весник Financial Times.