Руското Министерство за надворешни работи денес објави дека Москва повеќе не го смета мораториумот за распоредување ракети со краток и среден дострел за обврзувачки.
Да потсетиме дека САД се повлекоа од Договорот за нуклеарни сили со среден дострел (INF) во 2019 година, за време на првиот мандат на Доналд Трамп. Русија тогаш изјави дека нема да распореди такви системи сè додека САД не го сторат истото.
Москва: Условите за одржување на мораториумот исчезнаа
Министерот за надворешни работи Сергеј Лавров уште во декември објави дека Русија би можела да одговори на она што тој го нарече „дестабилизирачки потези“ од страна на САД и НАТО во стратешката сфера. Сега руското министерство официјално потврдува дека ситуацијата се променила.
„Бидејќи ситуацијата се развива во насока на вистинско распоредување на американски копнени ракети со среден и краток дострел во Европа и Азиско-пацифичкиот регион, руското Министерство за надворешни работи забележува дека условите за одржување на едностран мораториум за распоредување на слично оружје се исчезнати“, се наведува во официјалното соопштение на Министерството за надворешни работи на Русија.
Од каков договор излезе Русија?
Договорот за нуклеарни сили со среден дострел (INF), потпишан на 8 декември 1987 година меѓу американскиот претседател Роналд Реган и советскиот лидер Михаил Горбачов, забрануваше распоредување на копнени балистички и крстосувачки ракети со дострел помеѓу 500 и 5.500 километри, и нуклеарни и оние со конвенционални боеви глави.
Во рок од три години од неговото стапување во сила на 1 јуни 1988 година, Соединетите Американски Држави и Советскиот Сојуз уништија 2.692 такви оружја и воспоставија строга комисија за следење и инспекција, со што INF стана првиот договор за елиминирање на цела категорија ракети. INF претставуваше голем чекор напред во намалувањето на нуклеарната закана за време на Студената војна.
Американците го напуштија во 2019 година поради руска ракета
САД официјално се повлекоа од договорот на 2 август 2019 година, откако претставници од првата администрација на претседателот Доналд Трамп, вклучувајќи го и тогашниот државен секретар Мајк Помпео, ја обвинија Русија за континуирано кршење на INF со развојот на ракетата 9M729.
Ракетата 9M729 е руска крстосувачка ракета со копнена база за која САД и НАТО тврдат дека има дострел од повеќе од 500 километри, што е кршење на одредбите од Договорот за INF. Според американски извори, станува збор за модернизирана верзија на ракетата „Калибр“, способна да носи боеви глави и погодна за брзо лансирање од мобилни платформи, што дополнително ги зголеми стравувањата од дестабилизација на европската безбедност.
Потоа САД нагласија дека не се подготвени да останат страна во договор кој систематски се крши, што беше главната причина за повлекување од INF. Овој потег беше поддржан и од сојузниците на САД во НАТО.
Руско-американска престрелка околу нуклеарното оружје
Да потсетиме дека неодамна поранешниот руски претседател и сегашен заменик-претседател на Советот за национална безбедност, Дмитриј Медведев, објави низа остри пораки на социјалните мрежи во кои ги предупреди САД за можна нуклеарна ескалација, алудирајќи на рускиот систем „Мртва рака“.
Тој го нарече американскиот претседател Доналд Трамп арогантен, го обвини дека води „игра на ултиматуми“ и рече дека секоја нова уцена го доближува светот до војна меѓу Русија и САД, пишуваат медиуми како Ројтерс и Скај њуз.
Доналд Трамп, опишувајќи ги изјавите на Медведев како „многу провокативни“, објави на Truth Social дека наредил префрлање на две американски нуклеарни подморници „во соодветните региони“. Изјавата предизвика загриженост бидејќи шефовите на држави ретко јавно зборуваат за локацијата на нуклеарното оружје.
Кремљ: Бидете многу, многу внимателни
Кремљ реагираше на објавата на Трамп повикувајќи на воздржаност и избегнување на прекумерна нуклеарна реторика, велејќи дека „сите треба да бидат многу, многу внимателни во врска со нуклеарната реторика“.
Кремљ вели дека распоредувањето на американски подморници не го гледа како нова ескалација. „Нема да влегуваме во контроверзност со Трамп“, изјави портпаролот Дмитриј Песков, пренесува Ројтерс.