Двајца поранешни борци на руската приватна воена компанија „Вагнер“ за Си-Ен-Ен раскажаа за нивните ужасни искуства на бојното поле во источна Украина и за тоа дека командантите веднаш би ликвидирале секој што се колебал.
Двајцата борци беа заробени од украинските сили кон крајот на минатата година. Си-Ен-Ен не го открива нивниот идентитет заради нивна безбедност. И двајцата се во брак со деца и биле регрутирани додека биле во затвор. Еден од нив отслужувал 20-годишна затворска казна за убиство од небрежност.
Од безбедносни причини, Украинци беа присутни во просторијата каде што се одржа интервјуто. Си-Ен-Ен им рече на борците дека можат да го прекинат интервјуто во секое време кога ќе посакаат. Но, тие детално зборуваа повеќе од еден час.
Двајцата борци раскажуваат за ужасни загуби во „првиот бран“напади кои потсетуваат на обвиненијата за Првата светска војна.
„Ние бевме 90. Шеесет загинаа во првиот напад, убиени од минофрлачки оган. Неколкумина беа ранети“, рече едниот од нив, потсетувајќи се на неговиот прв напад во близина на селото Билохоривка. „Ако една група е неуспешна, друга се испраќа веднаш. Ако втората е неуспешена, тие испраќаат друга група“.
Другиот борец бил вклучен во напад кој траел пет дена, низ шума во близина на градот Лисичанск на границата Луганск-Доњецк во источна Украина.
„Првите чекори во шумата беа тешки поради сите поставени мини. Од 10 момци, седум беа убиени веднаш“, рече тој.
„Не можете да им помогнете на ранетите. Украинците жестоко пукаа врз нас, па дури и ако нивните рани беа помали, треба да ги одминете, инаку вие сте тој што ќе го зафати огнот.
„Пет дена сте во тоа, луѓе умираат веднаш до мене, му се молат на Бога, молат за вода. Мислите дека можете да го спуштите оружјето и ништо друго нема да се случи. И тогаш борбата повторно започнува 10 минути подоцна, а [Украинците] продолжуваат да доаѓаат по вас. Нема чувство поврзано со тоа. Само бран по бран“.
„Таму беа донесени четиристотини [борци на Вагнер], а потоа се повеќе и повеќе, цело време.
Затвореникот вели дека инстинктот за самоодржување се разбудил кај него, но други се замрзнале. „Некои застануваат, баш таму во шумата, и го фрлаат оружјето. Но, да го фрлите оружјето значи да дојдете под снајперски оган и да умрете“.
Немаше евакуација на повредените, додаде тој. „Ако си ранет, прво сам се тркалаш, на кој било начин, некаде неутрално каде што нема оган, а ако нема никој наоколу, си даваш прва помош“, рече тој.
Жртвите се ставаа на куп, велат мажите. „Кога ќе пристигнат жртвите, добивате наредба да ги товарите и навистина не размислувате кој е мртов, а кој е ранет“, рече еден од борците.
Во текот на нивните неколку недели на фронтот, двајцата мажи рекоа дека имале само еден инстинкт.
„Само да преживеам. Едноставно имав желба да преживеам, без разлика на цената“, вели затвореникот вклучен во нападот во шумата.
Тие велат дека отрпнале кога се во прашање жртвите и убиствата на украинските војници со кои се соочија. „Мислете дека ќе почувствувате нешто [откако ќе убиете некого], но не, само продолжувате“.
Алтернативата за одење низ минските полиња кон украинската артилерија била исто толку смртоносна, според извештаите на мажите.
„Не можевме да се повлечеме без наредба, бидејќи ако не ја исполниме наредбата, ќе бидеме убиени“, рече еден од заробениците.
„Еден човек остана на позиција, тој беше навистина исплашен, тоа беше неговиот прв напад. Добивме наредба да трчаме напред. Но, човекот се скрил под дрво и одбил. Ова било пријавено во командата и толку. Тој бил однесен на 50 метри од базата. Самиот си го ископа гробот, а потоа беше застрелан“.
Другиот борец пријави слична ситуација: „На нашиот командант му беше кажано дека ако на некој се здрви од страв, ќе мора да биде елиминиран. И ако не го елиминираме, ќе бидеме елиминирани затоа што не сме го елиминирале“.
Ветување за слобода
Двајцата мажи опишаа како биле регрутирани од Вагнер. Во август и септември минатата година, шефот на групата, Евгениј Пригожин, пристигнал со хеликоптер во затворите каде што биле затворени, нудејќи шестмесечни договори во замена за помилување.
Еден од мажите сè уште имал 10 години затворска казна по пресудата за убиство од небрежност.
„Сметав дека шест месеци се подобри од 10 или 11 години што сè уште можев да ги поминам во затвор… Сакав само нов почеток во животот“, рече тој.
Во тоа време, кампањата за регрутирање на Пригожин во руските затвори беше во полн ек. Западните разузнавачи и групите за застапување затвори проценуваат дека биле регрутирани помеѓу 40.000 и 50.000 мажи. Во четвртокот, Пригожин рече дека акцијата за регрутирање затвор е завршена, но не соопшти причина.
„Само мал број во мојата единица дојдоа за пари, повеќето дојдоа затоа што имаа долги казни“, рече еден од борците. „Но, имаше и некои на кои им преостанаа само 12 дена од казната, и сепак отидоа.
„Тие ги построија сите во дворот и Пригожин почна да регрутира луѓе“, рече тој. „[Пригожин] рече дека има овластување од повисоките тела да зема секого од затворот, без оглед на злосторствата или затворската казна. Идеалните кандидати се убијци, разбојници“.
Процесот на селекција беше толку едноставен што постарите затвореници требаше само да покажат дека можат да маршираат неколку метри, рече еден од затворениците. „Тие ги зедоа скоро сите“.
„Некои од нив беа случаи со проблеми во глава… лудите, оние кои кога ќе добијат оружје во рацете не би знаеле како да ракуваат со него“, додаде тој.
За затворениците со долгогодишни казни за отслужување, понудата беше примамлива.
Еден од затворениците рече: „За нашата слобода моравме да се бориме шест месеци во Украина, да се бориме против нацистите. Во исто време ни вети плати, отплата на кредити и чисто досие“.
Рускиот претседател Владимир Путин постојано ја туркаше неоснованата реторика на „денацификација“ како оправдување за неговата инвазија на Украина.
Набргу по посетите на Пригожин, стотици затвореници биле однесени со автобус и авион на полигон во Ростовската област во Русија, според двајцата мажи.
Имаше строга забрана за дрога и алкохол, изјави еден од заробениците. Некои од командантите рекоа дека се бореле за Вагнер во Африка и Сирија.
Обуката беше кратка и основна – ракување со пиштоли за ужасните напади што наскоро ќе им биде наредено да ги извршат. Мажите рекоа дека тогашно им станало јасно дека се подготвуваат за мисии за кои не се пријавиле.
Сега тие се огорчени за измамите во„рекламирањето“ на Пригожин.
„Тој не спомна ништо за опасност“, рече еден. „Тој зборуваше за бришење на сите пресуди, ќе отслужиме шест месеци, ќе бидат избришани сите пресуди, авансно плаќање од 240.000 рубли (околу 3.300 долари) и дека нашата задача ќе биде да ја одржиме одбраната на втората линија“.
Двајцата мажи исто така се чувствуваат измамени за природата на конфликтот.
„Мислевме дека ќе се бориме против Полјаците и разни платеници. Германците. Не мислевме дека некој останал во украинската армија таму. Мислевме дека ја напуштиле земјата“, рече еден.
„Значи, стана јасно дека тие само вртат лаги за да не натераат да влеземе во битка со Украинците. Никој навистина не мислеше дека АФУ [Вооружените сили на Украина] всушност ќе се борат за својата земја, за своите најблиски. Ова го увидовме дури откако влеговме таму“.
Речиси беше олеснување кога бевме заробени, велат затворениците.
Еден рече дека тој и еден ранет другар биле единствените преживеани во неговата група, фатени „помеѓу два украински минофрлачи и снајпер“.
„Командата ми нареди да вкопам во мојата позиција, па се вкопав на мојата позиција, чекајќи евакуација. Испратија една група од 10, а снајперистот ги елиминираше сите 10“, се сеќава тој.
„Тогаш командата ни рече на воки-токи: Излезете како умеете, оставени сте сами на себе“.
Тогаш, рече тој, украинските војници „дојдоа и пукаа до моето стапало, ми рекоа „крени раце“ и тоа беше тоа“.
На прашањето дали повторно би ја донеле истата одлука, затворениците застанаа за момент.
„Мислам дека тоа беше погрешен избор… Никогаш не сум учествувал во ниедна воена операција, особено борејќи се против АФУ, која одбива да се откаже од својата земја. Не доведоа овде под погрешен изговор. И така, ние сме во војна, но мислам дека тоа не е праведна причина“, рече едниот.
Другиот затвореник се согласи. „Мислам дека не вредеше. Сега се надевам дека ќе можам да завртам нов лист“.
Тој рече дека успеал да дојде до своето семејство откако бил заробен.
„Мислеа дека сум мртов, додека не контактирав со нив. Тие плачеа и беа изненадени што сум жив“.
И двајцата рекоа дека сакаат да се вратат во Русија.
Едниот рече: „Не ми е гајле за Русија, туку само сакам да си одам дома“.