Истрагата за масакрот на припадниците на ЈНА во местото Шкофије во Словенија, предводена од Обвинителството за воени злосторства во Белград, како и доказите прибавени во овој случај, ја зголемија надежта дека сторителите на првите воени злосторства во територијата на поранешна Југославија ќе биде изведена пред лицето на правдата, пишува белградски Курир.
Иако поминаа повеќе од 30 години од злосторствата на словенечките вооружени групи, има се повеќе елементи кои укажуваат дека истрагата може да заврши со првите обвиненија. Ова би можело да биде почеток на судско расчистување на отцепувањето на Словенија, за кое со живот платија повеќе од 40 војници и цивили во ЈНА, а за кое никој никогаш не одговараше.
За случајот со убиството во местото Шкофије, како што неофицијално потврдија за „Новости“, Обвинителството дошло до видео снимка на која се снимени околностите за убиството на двајцата војници на ЈНА Бранко Седлар и Неџмедин Османи и офицерот Слободан Пантелиќ. И покрај дадените безбедносни гаранции, тие беа убиени со измама од страна на припадниците на словенечката милиција во јуни 1991 година, а потоа ги прикриваа трагите и го прикриваа злосторството. Војниците се убиени во заседа, а на снимката што ја поседува Обвинителството јасно се гледаат лицата на сторителите на ова злосторство, пишува весникот.
Адвокатот Душан Братиќ, претставник на семејствата на убиените војници, очекува истрагата за овој случај да резултира со обвинение, но и да се тргне прашината од другите злосторства од периодот на словенечкото отцепување.
- Се започна во Словенија, а заборавот предолго трае. Таму беа извршени многу повеќе воени злосторства отколку што е познато на пошироката јавност. Загинаа 44 војници и цивили кои служеа во ЈНА, а 189 лица беа ранети. Осветлувањето на овие настани и изведувањето на одговорните пред лицето на правдата е непроценливо за справување со минатото, но е и долг кон семејствата кои три децении живеат без задоволство – вели Братиќ.
Тој посочува дека во Словенија се извршени воени злосторства, и тоа повеќе дела во доменот на злосторствата против меѓународното хуманитарно право. Речиси не е познато дека во подножјето на Алпите биле формирани логори во 1991 година, со јасни карактеристики на концентрациони логори, каде војниците и членовите на нивните семејства биле затворани и мачени. Сето тоа тогашните воени истражни органи го документирале и формирале предмети, кои по распуштањето на военото судство биле доставени во архивата на обвинителството за воени злосторства, вели тој.
Најпознатиот случај на воено злосторство врз војниците на ЈНА се случи во градот Холмец, а масакрот е снимен од телевизиска камера на австриската компанија ОРФ. Во исто време, словенечките паравоени сили нападнаа и единица на ЈНА во Рожна долина кај Нова Горица, како и неколку касарни и воени објекти. Војниците на ЈНА, за време на т.н десетдневната војна, биле убиени и ранети низ цела Словенија, а повеќето од овие злосторства имаат елементи на воени злосторства.
- Жртви на овие воени злосторства се Србите, но и од сите други националности од поранешна Југославија, па дури и словенечка. Затоа е потребна судска постапка, одговорните да бидат изведени пред лицето на правдата, а семејствата на жртвите да го добијат потребниот мир по три децении. Каде ќе се одвива постапката не е најважно. Доколку Словенија е заинтересирана, може да побара распределба на предметот, се разбира со јасно покажана волја за расветлување на делата – вели адвокатот Братиќ.
УБИЕН ВО ИЗМАМА ЗА ВРЕМЕ НА КРСТАРЕЊЕТО
Војниците на ЈНА во местото Шкофије беа убиени со измама, што во каталогот за воени злосторства се третира како примена на забранет начин на војување, т.н. воена перфидност. Тоа е, без сомнение, акт против меѓународното хуманитарно право. На војниците се пукаше без предупредување, иако веруваа во склученото примирје и безбедносните гаранции што ги добија. Постојат основани сомневања дека слична криминалистичка методологија била применета и за други убиства на војници на ЈНА во Словенија во јуни 1991 година.