Кардиоваскуларните заболувања, вклучувајќи го и миокарден инфаркт, се одговорни за повеќе од 17 милиони смртни случаи секоја година.
Иако симптомите на срцев удар кај мажите и жените често се совпаѓаат, постојат суптилни, но важни разлики што можат да влијаат на раното препознавање и лекување, вели проф. д-р Арсен Ристиќ, кардиолог.
„Кај повеќето пациенти нема големи разлики во симптомите, особено кога станува збор за масовни заболувања. Сепак, постојат специфичности што важат за жените, особено во генеративниот период. Потоа, жените се помалку склони кон миокарден инфаркт бидејќи хормоните се тие што го забавуваат процесот на атеросклероза“, објаснува за Курир
Миокарден инфаркт, познат и како срцев удар, се јавува кога снабдувањето со крв на дел од срцевиот мускул е прекинато, обично поради блокада на една или повеќе коронарни артерии. Без кислород и хранливи материи, дел од срцето почнува да умира, а колку подолго трае прекинот на протокот, толку е поголема штетата.
Сè се менува кога ќе влезете во менопауза
По менопаузата, ризикот од кардиоваскуларни заболувања значително се зголемува кај жените – толку многу што тие често го достигнуваат, па дури и го надминуваат ризикот кај мажите.
„Имаше и случај на 37-годишна пациентка која доживеала тежок срцев удар. Нејзините симптоми не биле вообичаени – чувствувала болка во градите, што го протолкувала како дислокација на рамото поради физички напор. Затоа ги игнорирала своите жалби неколку часа. Само 12 часа по појавата на првите симптоми, била поставена точна дијагноза – срцев удар.“
Според соговорникот на Курир, дури 50 проценти од циркулацијата на срцевиот мускул била изгубена поради доцната реакција.
„Пациентот имал неколку сериозни фактори на ризик: покачени масти во крвта, дебелина, висок крвен притисок, семејна историја на срцеви заболувања и бил пушач. Кога овие фактори се појавуваат заедно, ризикот од срцев удар не се собира – туку се зајакнува еден со друг“, додаде проф. д-р Ристиќ.
Најчестите симптоми на срцев удар:
- Болка во градите – Силен притисок, стегање или печење во центарот на градите, кое трае повеќе од неколку минути или се повторува
- Болка што се шири кон левата рака, рамената, вилицата, вратот или грбот
- Тешкотии со дишењето – Лицето има тешкотии со добивање воздух, отежнато дишење, дури и во мирување
- Ладна пот – ненадејно и обилно потење без очигледна причина
- Гадење или повраќање – Почесто кај жените
- Вртоглавица или чувство на слабост – може да се појави губење на свеста
- Ненадејна слабост и замор – Лицето се чувствува исцрпено без никаков напор
Симптоми на срцев удар кај жени
Кај жените, симптомите на срцев удар честопати не се типични. Наместо класичната болка во градите што се шири кон раката или вилицата, тие се јавуваат почесто.
- тешкотии при дишење
- зголемено потење или
- неспецифични болки кои многумина погрешно ги толкуваат како ревматски тегоби или како резултат на замор.
Дијагностичката стратегија е иста, но жените бараат помош подоцна
„Нема разлика во пристапот кон дијагностиката. Проблемот е што жените, особено помладите, поретко реагираат на систематски прегледи и честопати го потценуваат ризикот од срцеви заболувања. Тие обично доаѓаат на лекар кога проблемот е веќе напреднат.“
Превентивни мерки – клуч за намалување на ризикот
Тоа е превентивно, како што наведува проф. Ристиќ, најважно.
ЛДЛ холестеролот е познат како „лош“ холестерол бидејќи може да се насобира во крвните садови и да формира плаки што ги стеснуваат артериите. Високото ниво на ЛДЛ го зголемува ризикот од срцеви заболувања и срцев удар. Затоа е важно редовно да се контролира неговото ниво и да се одржува што е можно пониско.
„Треба да ги земете предвид мастите во крвта, крвниот притисок, семејната историја на болести, пушењето и дијабетесот. На интернет се достапни табели што секој може да ги користи за да го пресмета својот кардиоваскуларен ризик. Во зависност од тој ризик, се одредуваат целните вредности за лошиот холестерол (LDL).“
Тој истакнува дека не постојат универзални референтни вредности за холестерол, туку индивидуални целни вредности:
- За здрави луѓе: LDL и 2,6 mmol/L
- За умерен ризик: LDL и 1,8 mmol/L
- По срцев удар: LDL и 1,4 mmol/L
„Колку е понизок лошиот холестерол, толку подобро. Не постои опасно ниско ниво на LDL. Луѓето честопати се непотребно исплашени и престануваат да земаат терапија. Од друга страна, добриот холестерол може да се подобри само со физичка активност, а не со лекови“, нагласи проф. д-р Ристиќ.
„Денес имаме лекови кои се применуваат само двапати годишно и сигурно го регулираат нивото на холестерол. Превенцијата и свеста за ризикот се клучот за здраво срце, без оглед на полот“, заклучува д-р Ристиќ.