Кинескиот лидер Си Џинпинг денес упати индиректна критика до Соединетите Американски Држави, осудувајќи ги „насилните практики“ и претставувајќи ја својата земја како нов лидер на глобалниот поредок, во време кога надворешната политика „Америка на прво место“ на претседателот Доналд Трамп ја менува светската сцена, пишува CNN .
„Домашните правила на неколку земји не треба да им се наметнуваат на други“, изјави Си пред повеќе од 20 светски лидери собрани на дводневниот самит на Шангајската организација за соработка (ШОС). Средбата во северниот пристанишен град Тјанџин е наменета да го истакне глобалното лидерство на Кина и нејзиното силно партнерство со Русија, додека двете сили се обидуваат да ја преобликуваат светската моќ во своја корист, на сметка на САД и нивните сојузници.
„Визијата за поправеден свет“
Самитот, поддржан од Пекинг и Москва, е најголемиот дипломатски настан на Кина оваа година и привлече големи личности како што се рускиот претседател Владимир Путин, индискиот премиер Нарендра Моди и турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган. Си вети 2 милијарди јуани (280 милиони долари) грантови за членовите на ШОС оваа година и дополнителни 10 милијарди јуани (1,4 милијарди долари) кредити за банкарскиот конзорциум на организацијата во текот на следните три години.
„Треба да ја искористиме силата на нашите мегапазари и економската комплементарност меѓу земјите-членки и да го подобриме олеснувањето на трговијата и инвестициите“, рече кинескиот лидер. Подоцна тој воведе нова Иницијатива за глобално управување, која се темели на неговите претходни иницијативи за безбедност, развој и цивилизација, кои сите заедно ја формираат рамката за неговата визија за преобликуван меѓународен поредок.
„Се радувам на соработката со сите земји за изградба на поправеден и порамноправен систем на глобално управување“, рече Си, ветувајќи поголемо влијание за земјите во развој.
„Треба да продолжиме да уриваме ѕидови, а не да ги градиме; да бараме интеграција, а не одвојување“, додаде тој.
Без директно да ги спомене САД, Си вети дека ќе се спротивстави на „хегемонизмот“, „менталитетот на Студената војна“ и „принудните практики“ – термини што Пекинг често ги користи за да го критикува Вашингтон.
Силен сојуз меѓу Москва и Пекинг
Самитот е исто така пример за растечките врски меѓу Кина и Русија и пријателството меѓу нивните автократски лидери. Путин рече дека ШОС ги постави темелите за „нов систем“ на безбедност во Евроазија, како алтернатива на западните сојузи. Новиот систем, рече тој, ќе „ги замени застарените евроцентрични и евроатлантски модели“ и нема да им дозволи на некои земји да ја обезбедат својата безбедност на сметка на другите. Длабокиот личен однос меѓу Си и Путин беше очигледен за време на гала вечерата во неделата, каде што беа видени како разговараат живо и се смеат, покажувајќи опуштена атмосфера меѓу двајцата лидери.
Состанокот на ШОС е прва можност лидерите да се сретнат по самитот на Путин со Трамп во Алјаска во август, а се одржува во време кога Путин се спротивставува на притисокот од Западот да ја прекине војната во Украина. Путин го искористи својот говор за да ги повтори своите поенти, тврдејќи дека кризата „не е резултат на руска агресија врз Украина, туку последица на државен удар во Украина, кој беше поддржан и испровоциран од Западот“. Тој ги пофали напорите на Кина и Индија за решавање на кризата и го опиша „разбирањето“ постигнато со Трамп во Алјаска како „отворање на патот кон мир“. Тој додаде дека Си веќе дал детален извештај за разговорите со американскиот претседател.
Глобално преуредување
Иако политиките на Трамп предизвикуваат загриженост низ целиот свет, Пекинг го гледа тоа како можност да ја зајакне сопствената визија. Царината на Трамп од 50% за индиските стоки ги влоши односите со Моди и го забрза претпазливото зближување меѓу Њу Делхи и Пекинг. Индискиот премиер се сретна со Си во неделата, што е негова прва посета на Кина по седум години. Во понеделник, Моди покажа блискост со домаќинот и рускиот лидер, прегрнувајќи го Путин пред заедно да му се приближат на Си, по што тројцата лидери имаа срдечен разговор. Според аналитичарите, Путин сака да покаже со овој самит дека Русија не е изолирана на светската сцена и дека има силни партнери и покрај притисокот од Западот.