Често слушаме совети за тоа кои хранливи материи треба да се внесуваат повеќе – растителни влакна, антиоксиданси, добри масти… Но, што е со оние супстанции што треба внимателно да се внесуваат , како што се оксалатите ? Оксалатите (оксална киселина) се природни растителни соединенија присутни во многу растенија, вклучувајќи зеленчук, овошје, јаткасти плодови и мешунки . Нашето тело, исто така, произведува одредена количина на оксалати како нуспроизвод на метаболизмот.
За повеќето луѓе, оксалатите не се проблем и нормално се излачуваат во урината. Сепак, кај луѓе склони кон формирање на бубрежни камења , особено оние што содржат калциум оксалат , внесувањето храна богата со оксалати може да го зголеми ризикот од нивна појава . Токму затоа лекарот може да препорача диета со намален внес на оксалат, со цел да се спречи понатамошно таложење и формирање на бубрежни камења.
Кому му е потребна диета со низок оксалат?
Исхрана со намален внес на оксалат најчесто се препорачува за луѓе со калциум-оксалатни камења во бубрезите. Вишокот оксалат во урината може да придонесе за формирање на кристали, кои на крајот се претвораат во камења.
Храна богата со оксалати
- СпанаќИако спанаќот е одличен извор на витамини А, К и антиоксиданси , тој содржи и многу голема количина на оксалати – околу 970 мг на 100 г суров спанаќ. Термичката обработка, како што е готвењето, може да ја намали содржината на оксалат до 87%, па затоа се препорачува варен спанаќ поумерено од суров.
- блитваБлитвата е богата со растителни влакна и витамини , но и со оксалати – помеѓу 874 и 1458 мг на 100 г. Слично како и спанаќот, готвењето може да помогне во намалувањето на содржината.
- производи од сојаТофуто, соиното брашно и соините крекери исто така содржат значителни количини на оксалати – тофу околу 275 мг, изолиран соин протеин околу 496 мг по порција. Сепак, тофуто со додаден калциум може да биде подобар избор, бидејќи калциумот ги врзува оксалатите и ја намалува нивната апсорпција.
- Цвекло
Две варени цвекла можат да содржат дури 675 мг оксалати. Иако цвеклото е
нутритивно корисно , луѓето на диета со ниска содржина на оксалат треба да го јадат умерено.
- Сладок компирСлаткиот компир содржи повеќе оксалати од обичниот компир – околу 496 мг во 100 г суров сладок компир, додека белиот компир има само околу 17 мг.
- Какао и чоколадоТемното чоколадо и какаото во прав се богати со оксалати – какаото има околу 623 мг, а чоколадото околу 117 мг на 100 г.
- Бел гравИако е добар извор на протеини и растителни влакна , 100 г варен бел грав содржи околу 78 мг оксалати, што не е занемарливо при диета со низок внес на оксалат.
- Јаткасти плодови
- Повеќето јаткасти плодови се богати со оксалати: бадеми (134 мг на 30 г), индиски ореви (75 мг), лешници (63 мг), кикирики (40 мг), пињоли (57 мг). Затоа, треба да се земаат умерено.
- Пченични трициТие содржат високо ниво на растителни влакна , но и околу 414 мг оксалати во половина чаша.
- КапиниИако се богати со антиоксиданси и растителни влакна , капините содржат околу 55 мг оксалати во ¾ чаша – повеќе од повеќето овошја.
Храна со ниска содржина на оксалат
Ако следите диета со низок внес на оксалат (помалку од 50 мг на ден), се препорачуваат следниве групи на храна:
Зеленчук:
- Брокула, карфиол, зелка, моркови, пченка
- Зелена салата, домат, краставица (излупена)
- Компири (бели), ротквици, тиквички
Овошје:
- Јаболка, круши, праски, кајсии, цреши
- Лубеница, диња, ананас, портокали, манго, банана
Протеини:
- Тофу со додаден калциум (во мали количини)
Житни култури:
- Ориз, тестенини, леб (различни видови), пченкарен леб, киноа
Масти:
- Растителни масла, маргарин, путер, мајонез
Важно е да се нагласи дека многу од овие намирници се многу здрави и богати со корисни хранливи материи, и не треба целосно да се исклучуваат од исхраната без причина. Доколку немате проблеми со камења во бубрезите или вашиот лекар не ви препорачал диета со намален внес на оксалат, овие намирници можат да останат дел од балансирана и разновидна исхрана. Секогаш консултирајте се со експерт пред да направите големи промени во вашата исхрана.