Додека за остатокот од светот Толстој и Достоевски може да се натпреваруваат за местото на најголемиот руски писател , меѓу оние кои зборуваат руски таа чест несомнено му припаѓа на Александар Сергеевич Пушкин , плодниот романтичен поет кој, пред својата прерана смрт на 37-годишна возраст, речиси сам ја фалсификуваше една од најголемите светски литературни традиции.
Починал многу млад, на 10 февруари 1837 година, од последиците на перитонитис. Пред неговата смрт, тој изразил желба да се види со свештеник . Кога докторот Спаски го прашал кому сака да ги признае своите гревови, Пушкин одговорил: Земете го најблискиот свештеник. Го испратија отец Петар од црквата Спас на ненаправениот лик.
Свештеникот бил трогнат од длабоката почит со која Пушкин се исповедал и се причестил. Стар сум, нема да живеам долго, не вреди да ме залажувам, ѝ рекол на принцезата Мешчерскаја, ќерката на Карамзин. Можеби нема да ми верувате, но ќе ви кажам дека сакам за себе истиот крај како тој.
На Вјаземски, отец Петар, исто така со солзи во очите, зборуваше за христијанското расположение на душата на Пушкин, кој му рече на Данзас: Сакам да умрам како христијанин.
Страдањето на Пушкин понекогаш ги надминуваше границите на човечката издржливост, но тој ги поднесуваше, според Вјаземски, со дух на радост, зајакнат со Светата Тајна на Телото и Крвта Христови. Ова го означи почетокот на неговото духовно обновување, кое се манифестираше првенствено во фактот дека тој навистина сакаше да умре како христијанин, простувајќи му на својот убиец.
Барам да не се одмаздуваш за мојата смрт. Му простувам и сакам да умрам како христијанин, му рекол тој на Данзас.
Утрото на 28 јануари, кога се чувствувал подобро, наредил да ги повикаат сопругата и децата. Тој погледна надолу кон секој од нив, ја стави раката врз нив, ги прекрсти, а потоа со мавтање со раката ги отфрли од своето присуство. Плетнев, кој целото утро го помина покрај неговиот кревет, беше воодушевен од силата на неговиот дух. Тој ги поднесуваше своите маки така што, гледајќи ја смртта со свои очи за прв пат, не видов ништо страшно во неа, колку и да беше чудно.
Болниот во себе најде сила да ја утеши својата жена, обземена од тага, која поддршка бараше само во молитвата. Па, добро, фала богу, се е во ред.
Смртта доаѓа, рече конечно, на Карамзин! Тие испратија по Екатерина Андреевна Карамзина. „Направи ми крстен знак“, ја праша и ја бакна раката со која таа го благослови.
Третиот ден, на 29 јануари, конечно почна да го напушта силите, како последното масло во светилка што изгоре. „Оди си“, тивко му шепна Даљ на Аренд. Но, мислите на Пушкин сè уште беа јасни. Само повремено им пречеше заборавот на нивната полудреме. Уште еднаш му ја подаде раката на Даљ и проговори: Еве, подигни ме, да одиме, да, уште, повеќе, не, да одиме.
Неговата душа беше подготвена да го напушти својот физички храм и се искачи нагоре. Крај на животот, рече малку подоцна умирачкиот и уште еднаш јасно го повтори, Крај на животот… дишењето престанува. И, откако се прекрсти со знакот на крстот, ја прочита Исусовата молитва.
Гледав внимателно, очекувајќи го неговиот последен здив, но не го забележав. Сите стоеја над него во тишина. По минута или две прашав: Што се случи? „Готово е“, одговори Даљ. Така тивко, толку мирно, душата му замина. Долго време стоевме над него тивко, неподвижно, плашејќи се да ја нарушиме светоста на тајната на смртта.
Вака Жуковски, кој и самиот бил сведок на оваа несекојдневна смрт, пишува во писмото до таткото на Пушкин, сликајќи го во навистина трогателни, емотивно наполнети бои. Тој особено го истакна изразот на лицето на покојникот, кој ја отсликува внатрешната духовна трансформација што ја доживеал во последните мигови од својот живот на земјата.
Неговото простување пред смртта е уште повозвишено поради самиот начин на кој тој страдал. имено, францускиот емигрант Жорж Дантс отворено ја заведувал својата сопруга Наталија и го исмејувал. Пушкин му закажа дуел на 8 февруари. Тие се сретнале во зори и Дантес прв пукал, удирајќи го Пушкин во стомакот. Некако стана во снегот и се обиде да пука. Со последен напор го нишани и од легната позиција го застрела Дантес во градите.
Кога го видел како се сопнува, Пушкин го фрлил пиштолот и извикал: „Браво мене!“ Дантес бил само ранет и преживеал, а Пушкин бил однесен дома и однесен во диванот на библиотеката. Тој бил смртно ранет, а кога докторот го прашал дали сака да се види со пријателите, Пушкин одговорил: „Збогум пријатели мои“, покажувајќи кон книгите во неговата библиотека.