Главен виновник за оваа состојба е атеросклероза – процес при кој на ѕидовите на артериите се формираат масни наслаги, таканаречени плаки, кои го намалуваат протокот на крв.
Периферната артериска болест (ПАД) често се развива незабележано додека не достигне напредна фаза. Во разговор со васкуларниот хирург д-р Дарио Јоциќ , дознаваме што се случува во нашето тело кога артериите веќе не можат правилно да ја исцедат крвта од срцето.
Што е периферна артериска болест?
Периферната артериска болест е состојба која ги зафаќа артериите кои ги снабдуваат со крв рацете, нозете и другите гранки и ткива во човечкото тело. Кога артериите ја губат својата еластичност и се стеснуваат поради наслаги на маснотии и други супстанции, крвта не може слободно да тече .
Помислете на тоа како растение да не добива доволно вода. Неговите гранки почнуваат да венеат, лисјата се сушат, а корените слабеат. Нашите мускули и ткива
страдаат и кога не добиваат доволно кислород и хранливи материи – сликовито објаснува хирургот.
Главниот виновник за оваа состојба е атеросклероза – процес при кој на ѕидовите на артериите се формираат масни наслаги, таканаречени плаки, кои го намалуваат протокот на крв . Овие наслаги на почетокот може да изгледаат безопасни, но како што се шират, тие стануваат сериозна пречка за протокот на крв.
За кого се однесува?
ПАБ главно ги погодува постарите лица, но помладите не се поштедени доколку имаат фактори на ризик. За жал, луѓето често не забележуваат дека нешто се случува додека проблемот не стане сериозен, истакнува д-р Јоциќ. Главните фактори на ризик се пушењето, високиот крвен притисок, дијабетесот и високиот холестерол .
Пушачите се особено ранлива група , бидејќи никотинот предизвикува воспалителни процеси на внатрешните ѕидови на артериите , што дополнително ги оштетува и го забрзува процесот на атеросклероза. Да продолжиме со алегориите, артериите на пушачот личат на стари, исушени гранки кои лесно се кршат. Никотонот, дополнително, го забрзува процесот на стареење на артериите и го намалува нивниот капацитет – објаснува тој.
Луѓето со дијабетес се исто така изложени на висок ризик, бидејќи покаченото ниво на гликоза во крвта ги оштетува крвните садови.
– Тоа е како постојан напад на ткивото, каде малите рани и повреди тешко зараснуваат . Кога крвта не допира до тие делови од телото, раните остануваат отворени и може да доведат до сериозни компликации – вели тој.
Кои се симптомите?
Симптомите на периферна артериска болест често започнуваат со благи, речиси незабележливи знаци, како што се чувство на студенило во стапалата или блага болка во мускулите после прошетка , објаснува д-р Јоциќ.
– Како што болеста напредува, симптомите стануваат се поизразени. Луѓето чувствуваат болка во нозете додека одат , кои исчезнуваат кога ќе застанат.
Симптомите се сигнали на телото кои викаат за кислород – болката што ја чувствувате при одење е всушност знак дека артериите станале толку стеснети што мускулите не добиваат доволно крв , додава тој.
Во напредната фаза на болеста, кожата станува ладна, раните тешко се зараснуваат, а понекогаш се менува и бојата на прстите.
Како се дијагностицира ПАБ?
Дијагнозата на периферна артериска болест е едноставна. Најчестиот тест е индексот на глуждот-рака (АБИ), кој го споредува крвниот притисок во рацете и нозете . Кога притисокот во нозете е значително помал, тоа е јасен знак за проблем.
Заедно со АБИ, лекарите често користат доплер ултразвук , кој им овозможува да го следат протокот на крв низ артериите и да ги лоцираат стеснувањата. Во некои случаи потребна е ангиографија , која дава детална слика на артериите и ни помага да се одлучиме за понатамошните чекори, додава докторот.
Третман на периферна артериска болест
Третманот на ПАБ зависи од стадиумот на болеста. Доколку се дијагностицира во рана фаза, најважни се промените во животниот стил . Откажувањето од пушењето, усвојувањето здрава исхрана и редовна физичка активност може значително да го подобрат протокот на крв.
Ако конзервативниот третман не донесе резултати, прибегнете кон поинвазивни методи, како што се ангиопластика или имплантација на стент.
– Ангиопластиката ни овозможува механички да ги прошириме стеснетите артерии и да дозволиме крвта повторно да тече слободно. Во потешките случаи неопходна е хируршка интервенција при што се заобиколува стеснетиот дел од артеријата за да се врати нормалниот проток на крв – предлага докторот.
Превенцијата е клучот
Најдобар лек за периферните артериски заболувања е превенцијата, вели д-р Јоциќ.
Луѓето мора да сфатат дека крвта мора слободно да тече низ нивните артерии за целото тело да биде здраво.
Здравиот начин на живот, избегнувањето на штетните навики и редовните контроли кај лекар помагаат артериите да бидат чисти и проодни – вели тој.