Од формирањето на групата во 2014 година, групата Вагнер е обвинета дека ја врши валканата работа на Русија низ светот.
Со години, групата Вагнер беше обвиткана во тајност – Кремљ постојано го негираше нејзиното постоење, тврдејќи дека нема познавање за организација која најмува платеници ширум светот.
Од формирањето на групата во 2014 година, групата Вагнер е обвинета за вршење на валканата работа на Русија во различни делови на светот, вклучувајќи ги Сирија, Либија, Централноафриканската Република, Судан, Мозамбик и источна Украина, а нејзините платеници се обвинети за бројни кршење на човековите права.
Во тоа време, Кремљ тврдеше дека платениците се нелегални според рускиот закон и дека на приватните воени безбедносни компании исто така не им е дозволено да нудат услуги надвор од Русија според рускиот закон. Така, групата не постоела на хартија и немала правен статус.
Но, јавниот наратив за групата се промени по 24 февруари, кога Владимир Путин започна инвазија на Украина и редовната руска армија почна да трпи големи загуби во работна сила и опрема.
Евгениј Пригожин , осуден криминалец, руски бизнисмен и близок соработник на Путин, официјално излезе од сенка овој септември кога се прогласи за шеф на паравоена група. Тој тврдеше дека претходно избегнувал да се дружи со Вагнер групата за да го заштити идентитетот на нејзините војници.
Оваа година групата дури беше пофалена на руската државна телевизија како главна движечка сила во војната, а веќе еден месец по инвазијата, во март, Русија го започна процесот на легализација на приватни воени компании.
Иако Кремљ и понатаму официјално негира каква било директна врска меѓу Вагнер групата и државата, многумина веруваат дека нејзините кампањи се координирани со руското Министерство за одбрана.
Огранок на руската воена разузнавачка служба
Владимир Осечкин , руски активист за човекови права и шеф на антикорупцискиот проект Gulagu.net, група за правата на затворениците, интервјуираше многу поранешни членови на Вагнеровата група.
Осечкин, за кој се верува дека има широка мрежа на доушници во рускиот затворски систем, моментално е во егзил во Франција.
Тој изјави за Newsweek дека поранешните членови тврдат дека организацијата постои како огранок на ГРУ, руската воена разузнавачка служба.
„На пример, базата на групата Вагнер – таа се наоѓа во јужниот руски регион Краснодар во близина на селото Молкино. Земјата и припаѓа на руската армија, таа е дом на нејзината 10-та дивизија на специјалните сили и тие дадоа земјата на групата Вагнер“, рече Осечкин.
„Членовите се поранешни агенти на разузнавачката служба ФСБ, како и поранешни војници и полицајци. Ниту еден дел од Вагнер групата не е независен. Тоа е маска“, тврди тој.
Осечкин понатаму тврди дека руската влада, а не Пригожин, купува опрема и оружје за членовите на групата Вагнер.
„Сè што имаат е од државата. Пригожин не купува оклоп, бомби, тенкови и ракети“, рече тој.
Во меѓувреме, групата Вагнер регрутирала голем број затвореници. Како дел од акцијата за регрутирање предводена од самиот Пригожин, групата регрутираше во руските казнени колонии, нудејќи им на затворениците намалени казни и парични стимулации во замена за шест месеци воена служба во Украина.
Осечкин рече дека групата Вагнер нуди 200.000 рубли (околу 2.700 долари) и амнестија за шест месеци „доброволна“ служба во Украина – доколку затворениците бидат вратени живи.
Во септември, Пригожин се појави и на вирално видео од регрутирање од казнена колонија, а рускиот опозициски лидер Алексеј Навални тврдеше дека Пригожин го посетил и неговиот затвор.
„Околу 80-90 луѓе се согласија да одат во војна“, рече Навални во писмото објавено на Твитер.
Осечкин тврди дека од 24 февруари дури 30.000 затвореници биле регрутирани од затворите и распоредени во Украина, додека повеќе од 5.000 биле убиени во битките и во логорите на групата Вагнер.
Регрутирањето за војната во Украина се одвива и во затворите во некои африкански земји, како и во Туркменистан и Киргистан, Таџикистан, па дури и во Белорусија, рече Осечкин, повикувајќи се на свои извори.
„Имаме информации дека белорускиот затворски систем оваа година ги отвори вратите за Пригожин и за регрутирање затвореници. Имаме документ што еден од министрите за правда на Белорусија го предаде на одделот за затворски систем, барајќи од нив да ги отворат вратите за група на руски регрутери“, тврди тој.
Предаторски практики
Сорча МекЛеод , член на Работната група на Обединетите нации за употреба на платеници според специјалните процедури на Советот за човекови права, изјави за Newsweek дека Вагнеровата група се занимавала со предаторски практики на регрутирање од нејзиниот почеток.
„Видовме дека предаторските практики на регрутирање се одвиваат во други контексти. Така, на пример, во Сирија добивме информации дека групата Вагнер регрутирала поединци од Сирија за да се борат во Либија“, рече таа.
„Овие предаторски практики за вработување вклучуваат експлоатација на луѓе, на пример, во ситуации на вооружен конфликт или лоши социо-економски околности кога невработеноста е исто така висока. Ова го видовме, на пример, во Сирија. Во некои случаи слушнавме дека не ги добивале парите што им биле ветени. Во некои случаи, кога регрутите биле убиени, семејствата не ги добивале парите. Така, во нивното регрутирање имало елемент на измама. На некои од нив им било кажано дека се регрутирани како чувари и не очекувале дека ќе завршат на првата линија на вооружен конфликт“, објасни Меклеод.
Групата Вагнер стана насловна во светските медиуми и во ноември, по егзекуцијата на Евгени Нужин (55), поранешен руски осуденик, кој беше регрутиран во јули. Видеото од неговото убиство беше објавено од телеграмскиот канал „Греј зона“ поврзан со Вагнер. На неа се гледа како непознат маж го удира Нужин со чекан.
Пригожин ја коментираше егзекуцијата велејќи дека видеото е „одлично режисерско дело што може да се гледа на едно седнување“.
Осечкин наведува дека егзекуциите и мачењата се вообичаена практика во рамките на Вагнер групата и дека многумина биле убиени затоа што одбиле да учествуваат во војната. Тој истакнува дека разговарал со Андреј Медведев , поранешен вагнерец кој избегал од линијата на фронтот во Украина во ноември, а потоа побарал помош од него.
Направив интервју со него и тој ни кажа како е да се работи во групацијата Вагнер“, рече Осечкин.