Топењето на глечерите низ целиот свет би можело да предизвика долго неактивни вулкани кои можеби се будат под мразот, рекоа научниците на конференцијата „Голдшмит 2025“ во Прага.
Ново истражување открива дека масивните ледени покривки ги потиснувале ерупциите илјадници години, создавајќи подземен притисок. Но, како што таа ледена тежина исчезнува, таа може да предизвика бран експлозивни ерупции – особено на места како Антарктикот, објавува „Сајенс дејли“.
Научниците на Конференцијата Голдшмит, која се одржува од 6 до 11 јули во Прага, истакнаа дека оваа неочекувана вулканска закана не само што претставува регионален ризик, туку може да ги забрза и климатските промени.
🚨🇮🇸🌋 STUDY: MELTING GLACIERS COULD TRIGGER VOLCANIC ERUPTIONS
— Verity (@improvethenews) July 9, 2025
Climate-concerned narrative: This research reveals a dangerous climate feedback loop that demands immediate attention. Melting glaciers don’t just raise sea levels — they’re uncorking volcanic time bombs that have… pic.twitter.com/X2afN7g9u4
Научниците сугерираат дека топењето на глечерите може да предизвика моќни вулкански ерупции со отстранување на тежината што ја држи магмата заробена длабоко под земја. Антарктикот, велат тие, може да содржи стотици од овие експлозивни темпирани бомби.
Топењето на глечерите можеби тивко ги поставува темелите за поексплозивни и почести вулкански ерупции во иднина, според студијата на шест вулкани во Чилеанските Анди.
Студијата, презентирана на конференцијата „Голдшмит“ во Прага, сугерира дека стотици неактивни вулкани низ целиот свет – особено на Антарктикот – би можеле да станат поактивни бидејќи климатските промени го забрзуваат повлекувањето на глечерите.
Врската помеѓу повлекувањето на глечерите и зголемената вулканска активност е позната во Исланд уште од 1970-тите, но ова е една од првите студии што го истражуваат феноменот во континенталните вулкански системи.
Melting ice triggers volcanoes to explode.
— WION (@WIONews) July 8, 2025
Are Earth’s sleeping giants ready to awaken? @eriknjoka tells you more. pic.twitter.com/kgEzHZ2dER
Истражувачи од Универзитетот во Висконсин-Медисон користеле техники за датирање со аргон и анализа на кристали на шест вулкани во јужен Чиле за да го истражат влијанието на напредувањето и повлекувањето на патагонската ледена покривка врз минатото однесување на вулканот. Со прецизно датирање на претходните ерупции и анализа на кристалите во еруптираните карпи, тимот следел како тежината и притисокот на ледениот мраз ги менуваат карактеристиките на магмата под земја.
Истражувачите откриле дека за време на врвот на последното ледено доба, дебелата ледена покривка го потиснувала бројот на ерупции и дозволувала голем резервоар на магма богата со силициум да се акумулира 10-15 км под површината. Бидејќи ледената покривка брзо се топела на крајот од последното ледено доба, ненадејното губење на тежината предизвикало опуштање на кората и ширење на гасовите во магмата. Ова зголемување на притисокот предизвикало експлозивни вулкански ерупции од длабокиот резервоар, што довело до формирање на вулкани.
Пабло Морено-Јегер од Универзитетот во Висконсин, кој учествува на конференцијата „Голдшмит“, рече дека глечерите имаат тенденција да го потиснат количеството на вулкански ерупции под нив.
„Но, како што глечерите се повлекуваат поради климатските промени, нашите наоди сугерираат дека овие вулкани продолжуваат да еруптираат почесто и поексплозивно. Клучниот услов за зголемена експлозивност е првично многу дебела глацијална покривка над магматската комора, а точката на активирање е кога овие глечери почнуваат да се повлекуваат, ослободувајќи притисок – што моментално се случува на места како Антарктикот“, истакна тој.
Тој додаде дека нивната студија сугерира дека овој феномен не е ограничен само на Исланд, каде што е забележана зголемена вулканска активност, туку може да се појави и на Антарктикот.
„Другите континентални региони, како што се делови од Северна Америка, Нов Зеланд и Русија, исто така сега бараат поголемо научно внимание“, нагласи Морено-Јегер.
Процесот на промени во магматскиот систем е постепен и се одвива со векови, што дава време за следење и рано предупредување.
Истражувачите, исто така, забележуваат дека зголемената вулканска активност би можела да има глобални климатски влијанија. На краток рок, ерупциите ослободуваат аеросоли (ситни честички во гасови) кои можат привремено да ја изладат планетата.
Ова беше забележано по ерупцијата на вулканот Пинатубо на Филипините во 1991 година, која ги намали глобалните температури за приближно 0,5 степени Целзиусови. Но, со повеќекратни ерупции, ефектите се обратни.
„Со текот на времето, кумулативниот ефект од повеќекратни ерупции може да придонесе за долгорочно глобално затоплување поради акумулацијата на стакленички гасови“, рече Морено-Јегер.
Како што објасни тој, ова создава позитивна повратна јамка, каде што топењето на глечерите предизвикува ерупции, а ерупциите за возврат можат да придонесат за понатамошно затоплување и топење.
Конференцијата Голдшмит е водечка светска конференција во областа на геохемијата и заеднички конгрес на Европската асоцијација за геохемија и Геохемиското друштво (САД).
На конференцијата присуствуваат повеќе од 4.000 делегати.