Колапсот на помошта од САД и Европа ги натера сојузниците на Украина да размислуваат за нешто што одбиваат да замислат уште од првите денови на руската инвазија: дека Владимир Путин би можел да победи.
Со помош од повеќе од 110 милијарди долари заглавени во политичките спорови во Вашингтон и Брисел, се повеќе е сомнително колку долго Киев ќе може да ги држи руските сили и да ги брани украинските градови, електрани и пристаништа од ракетни напади.
Надвор од потенцијалните катастрофални последици за Украина, некои европски сојузници почнаа тивко да го разгледуваат влијанието на неуспехот на НАТО во најголемиот конфликт во Европа од Втората светска војна. Тие ги преоценуваат ризиците што охрабрената Русија би ги поставила за членките на алијансата на исток, според Блумберг, луѓе запознаени со внатрешните дискусии.
Тие додаваат дека влијанието на стратешкото назадување во Украина, доколку продолжи блокадата на американската помош, е многу подлабоко од она што го предизвика американското повлекување од Авганистан во 2021 година, велат тие. Ситуацијата би била уште полоша, велат тие, доколку Доналд Трамп победи на претседателските избори следната година и ги исполни своите јавни ветувања дека ќе се повлече од големите сојузи, вклучително и од НАТО, и ќе склучи договор со Путин за Украина.
„Ако Украина ја нема поддршката од ЕУ и САД, Путин ќе победи“
Дури и европските лидери повеќе не го кријат впечатокот за зголемена тревога во нивните јавни изјави.
– Ако Украина ја нема поддршката од ЕУ и САД, Путин ќе победи – изјави ирскиот премиер Лео Варадкар минатата недела на самитот на Европската унија, каде лидерите не гласаа за 50 милијарди евра помош за Украина. Тие едвај успеаја да го одобрат главно симболичниот гест за отворање на патот за членство на Украина во иднина.
Зборувајќи на прес-конференција во Киев, Зеленски негираше дека Украина почнува да ја губи војната, укажувајќи на напредокот што неговите сили го постигнаа од првите денови на инвазијата и поддршката што ја доби од сојузниците на Украина.
„Имаме предизвици“, рече тој, наведувајќи го доцнењето на странската помош и недостигот од артилериски гранати.
Американскиот претседател Џо Бајден минатата недела вети дека ќе ја поддржи Украина „се додека САД можат“, што е реторичко поместување од претходните ветувања дека ќе го сторат тоа „колку што е потребно“.
Тврдокорните републиканци во Конгресот одбија да одобрат помош од 61 милијарда долари за следната година додека Бајден не се откаже од нивните барања за построга политика на јужната граница на САД. Досега не успеаја обидите за постигнување договор. Пентагон во понеделникот предупреди дека парите за ново оружје за Украина ќе исчезнат до 30 декември доколку пратениците не дејствуваат.
Разочарувачка контраофанзива
Покрај зголемениот јавен скептицизам во однос на поддршката за Украина, разочарувачките резултати од летната контраофанзива на Киев го покренаа прашањето дали јавно декларираната цел на Украина за враќање на сите окупирани територии е реална.
– Расте загриженоста за недостигот на помош за Украина од двете страни на Атлантикот и фрустрациите поради оваа стагнација и страшните последици на бојното поле – изјави Кристин Берзина, директорка на германскиот Маршалов фонд во Вашингтон.
– Можноста Украина да изгуби дополнителна територија, па дури и нејзиниот суверенитет – се уште е на маса.
Русија најверојатно ќе настојува да заземе повеќе територии и да уништи повеќе инфраструктура доколку Украина не го добие потребното оружје за да се одбрани, велат европските претставници. Не можејќи да се одбрани, Украина би можела да биде принудена да прифати договор за прекин на огнот под руски услови, велат тие.
Поддржувачите на Украина во ЕУ и САД велат дека некоја форма на помош најверојатно ќе биде одобрена на почетокот на следната година. Но, тоа веројатно нема да донесе голем напредок на бојното поле, велат властите. Дополнително, изгледите се сè помрачни, а ќор-сокакот на теренот станува сè појасно дека војната може да трае со години.
Аларм на Балтику
Во балтичките земји, официјалните лица веќе и порачуваат на јавноста да биде подготвена за следната војна, бидејќи, како што велат, силите на Путин нема да бидат уништени во Украина. Дискусијата се префрли од „Русија може да нападне“ кон конкретни подготовки за таа некогаш незамислива перспектива. И покрај јавните уверувања на Бајден, малите земји кои некогаш беа дел од Советскиот Сојуз се прашуваат дали САД и другите сојузници навистина би ги изложиле на ризик своите војници за да ги одбранат.
– Русија не се плаши од НАТО – изјави шефот на естонската армија Мартин Херем во интервју за локална ТВ станица минатата недела. Тој оценува дека руската армија би можела да биде подготвена да го нападне НАТО во рок од една година по завршувањето на војната во Украина.
Други западни функционери рекоа дека најверојатно ќе бидат потребни најмалку неколку години Путин да се опорави од огромните загуби што неговата војска ги претрпе во Украина, а камоли да им се закани на многу поспособните сили на НАТО.
Но, претходните верувања дека инвазијата била „стратешки пораз“ за рускиот лидер, бледнеат. Меѓу европските и светските лидери се повеќе се зборува за можната победа на Путин. Финска, која се приклучи на НАТО оваа година, ја зајакна својата одбрана и се обидува да ги зајакне безбедносните врски со САД.
Путин во неделата предупреди дека Русија планира да распореди повеќе војници долж границата со Финска, најдолгата меѓу Русија и членка на НАТО.
– Досега немало никакви проблеми. Сега ќе ги има – предупреди тој.