Американскиот претседател Доналд Трамп одлучи да испрати 2.000 војници од Националната гарда во Лос Анџелес поради масовните протести против агентите на Агенцијата за имиграција на САД (ICE), поради што влезе во директен конфликт со властите во Калифорнија.
Агентите на ICE постојано вршат рации во Лос Анџелес и апсат луѓе за кои веруваат дека се нелегално во САД, што доведе до локални протести.
Наскоро протестите доведоа до директни судири меѓу демонстрантите и агентите на ICE, а Трамп одлучи да ја испрати Националната гарда во Лос Анџелес.
Што е Националната гарда?
Националната гарда може да се смета за државна војска на САД и може да се најде под контрола на федералната влада на САД, во случаите опишани во законот на оваа држава.
Поедноставно кажано, ова се трупи што им припаѓаат на американските федерални држави, односно се под контрола на гувернерите на овие држави, но во вонредни ситуации можат да се сметаат и за резервисти на американската армија.
Беше создадена од трупи кои беа самоформирани пред Американската револуција и кои ја водеа борбата против Британската империја, пред да биде создадена американската армија.
Во поголемиот дел од американската историја, Националната гарда во државите беше главната армија на САД, додека државната армија беше исклучително мала.
Во повеќето случаи, Националната гарда е под контрола на гувернерот, а нивните активности се насочени кон помагање на населението по природна катастрофа или терористички напад.
Гувернерите на федералните држави на југот на САД ги користеа трупите на Националната гарда како „засилување“ на границите на Америка и Мексико, во случај на голем број нелегални преминувања.
Какви овластувања има Трамп како претседател?
Според законите што го регулираат користењето на вооружените сили, претседателот на Соединетите Американски Држави има право да ги користи трупите на Националната гарда на федерална држава во изолирани случаи.
Меѓу другото, војниците биле користени и во странски војни во кои учествувала Америка, како што се Првата и Втората светска војна и војната во Виетнам, а еден контингент, од Мериленд, исто така дошол во Босна и Херцеговина за време на војната од 1992 до 1995 година.
Сепак, во врска со употребата на трупите на Националната гарда на „домашен терен“, претседателот на Соединетите Американски Држави има право да ги стави овие сили под своја контрола само во случај на „инвазија“ или „востание“.
Токму овој дел од американскиот закон го искористи Трамп, велејќи дека ќе ги активира трупите за да го задушат „бунтот“ против агентите на ICE во Лос Анџелес.
Сепак, веднаш беше тужен од гувернерот на Калифорнија, Гевин Њусом, кој тврдеше дека не станува збор за немири, туку за законско право на протест, што е дел од Првиот амандман на Уставот на САД.
Историја на употребата на трупите на Националната гарда во САД
Во современата историја на САД, односно од почетокот на 20 век, трупите на Националната гарда честопати биле активни во Америка, но најчесто тоа го правеле на барање на нивниот командант, гувернерот на државата од која доаѓаат.
Така, на пример, трупите на Националната гарда учествувале во одржувањето на редот и мирот за време на расните немири во Њујорк во 1964 година, како и за време на протестите против војната во Виетнам во 1970 година.
Тие беа активни и во Лос Анџелес за време на расните немири во 1992 година, но и во борбата против култот „Бранч Давидијанс“ во Тексас една година подоцна.
Заедничко за овие активности е тоа што сите беа на барање на гувернерот, а само двапати војници беа активирани во САД на барање на претседателот.
Тоа се случи за прв пат во 1965 година, кога на барање на претседателот Линдон Б. Џонсон, трупите на Националната гарда, спротивно на волјата на гувернерот на државата Алабама, ги заштитија демонстрантите кои маршираа за човековите права на Афроамериканците.
Трамп го направи тоа по втор пат оваа година, испраќајќи 2.000 војници на Националната гарда во Лос Анџелес спротивно на желбите на гувернерот Њусом.
Конечно, вреди да се истакне фактот дека во 1878 година е донесен таканаречениот Закон за Posse Comitatus, со кој се забранува употребата на трупите на Националната гарда за спроведување на законот.
Според овој закон, трупите на Националната гарда не можат да го спроведуваат законот, односно да апсат луѓе, но можат да ги заштитат агентите на државните агенции, за што Трамп ги ангажираше во Лос Анџелес.