Американскиот претседател Доналд Трамп и рускиот лидер Владимир Путин во вторникот остварија долгоочекуван телефонски разговор, откако Украина минатата недела се согласи на американскиот предлог за 30-дневен прекин на огнот во војната со Москва.
Путин го отфрли тој предлог во разговорот, според соопштението на Кремљ , но позитивно одговори на предлогот на Трамп за ограничен 30-дневен прекин на огнот во однос на енергетските капацитети на двете страни од конфликтот.
„Се согласивме на итен прекин на огнот во однос на енергијата и инфраструктурата, со разбирање дека ќе работиме брзо за да постигнеме целосен прекин на огнот и, на крајот, крај на оваа многу страшна војна меѓу Русија и Украина“, напиша Трамп на својата социјална мрежа Вистина во вторникот попладне.
Путин постави и неколку строги барања за пошироки мировни преговори, како што е „целосно запирање на странската воена помош и обезбедување разузнавачки информации за Киев“, се вели во соопштението од Москва.
5 takeaways from Trump-Putin call on Ukraine ceasefire https://t.co/JtTXDAgTDl
— The Hill (@thehill) March 19, 2025
Сепак, ниту една страна не ги спомна барањата Украина да ѝ отстапи територија на Русија, за што администрацијата на Трамп сугерираше дека е неизбежна во мировниот договор. САД соопштија дека преговорите за поширок прекин на огнот и мировен договор ќе започнат веднаш на Блискиот Исток.
Еве ги клучните резултати од разговорот меѓу двајцата лидери, кои ги истакна угледниот портал The Hill :
1. Путин отфрли целосен 30-дневен прекин на огнот
Државниот секретар Марко Рубио , откако ја обезбеди поддршката на Украина за 30-дневен прекин на огнот во разговорите минатата недела, рече дека сега е време Путин да покаже дека е сериозен за мирот. Рускиот лидер изрази различни загрижености за предлогот, се вели во соопштението на Кремљ.
„Во контекст на иницијативата на американскиот претседател за воведување 30-дневен прекин на огнот, руската страна истакна голем број важни точки во врска со обезбедување ефективна контрола врз евентуалниот прекин на огнот долж целата линија на борбен контакт, потребата да се запре присилната мобилизација во Украина и преголемото оптеретување на украинската армија“, се вели во соопштението.
„Исто така, беа идентификувани сериозни ризици поврзани со неспособноста на режимот во Киев да преговара , кој постојано саботираше и ги прекрши постигнатите договори.
2. Трамп и Путин поддржуваат ограничен прекин на огнот
Наместо тоа, Трамп предложи ограничен прекин на огнот во однос на енергетските капацитети, кои Путин ги поддржа, со договори за продолжување на преговорите за другите аспекти на војната.
„Лидерите се согласија дека движењето кон мир ќе започне со прекин на огнот поврзан со енергијата и инфраструктурата, како и технички преговори за спроведување на поморскиот прекин на огнот во Црното Море , целосен прекин на огнот и траен мир“, се вели во американското соопштение.
Русија рече дека оваа идеја е од Трамп. Не е јасно дали украинскиот претседател Володимир Зеленски се согласува.
„Доналд Трамп за време на разговорот изнесе предлог страните во конфликтот 30 дена да се воздржуваат од меѓусебни напади на енергетските капацитети. Владимир Путин одговори позитивно на оваа иницијатива и веднаш ѝ даде соодветна команда на руската војска“, се вели во соопштението.
Енергетската инфраструктура на Украина долго време беше во фокусот на руските воздушни напади. Способноста на Украина да напаѓа внатре во Русија се зголеми за време на војната, а во понеделникот украински беспилотни летала нападнаа фабрика за гориво во регионот Астрахан во Русија.
Ден по разговорите, руските војници вчераутро извршија серија напади врз украинските енергетски објекти.
3. Путин бара прекин на американската поддршка за Украина
Руската страна изјави дека „клучен услов“ за секое решение што би ја запрело војната е крај на американската и европската поддршка за Украина.
„Беше нагласено дека клучен услов за спречување на ескалација на конфликтот и работа за негово решавање преку политички и дипломатски средства треба да биде целосно запирање на странската воена помош и доставување разузнавачки информации за Киев“, се вели во соопштението на Кремљ.
Соединетите Држави привремено ја прекинаа воената и разузнавачката помош за Украина на почетокот на овој месец, но ја вратија по разговорите во Џеда, Саудиска Арабија, на кои украинската страна го поддржа американскиот предлог за прекин на огнот.
Завршувањето на странската воена помош за Украина за време на прекинот на огнот практично ќе и овозможи на Русија да се вооружи за време на прекинот на огнот, истовремено ограничувајќи го военото засилување на Украина.
Една од главните спорни точки околу прекинот на огнот е како тој ќе се спроведе и дали европските трупи ќе имаат улога во мировните сили.
4. Заеднички интерес за идна економска соработка
И Путин и Трамп изразија оптимизам за потенцијалната економска соработка меѓу земјите доколку се постигне мир.
„Двајцата водачи се согласија дека иднината со подобрени билатерални односи меѓу Соединетите Држави и Русија има огромен потенцијал. Тоа вклучува огромни економски договори и геополитичка стабилност кога ќе се постигне мир“, се вели во американското соопштение.
Руската изјава за разговорот го истакна „заедничкиот интерес за нормализирање на билатералните односи“.
„Во овој контекст се разговараше за широк опсег на области во кои нашите земји би можеле да воспостават соработка. Разговарани се бројни идеи кои имаат за цел развивање на заемно корисна соработка во економијата и енергетскиот сектор“, се вели во соопштението.
Трамп повремено се закануваше со казнени санкции против Русија доколку одбие да ја запре војната во Украина, додека постојано нудеше економска соработка како мамка.
5. Доаѓаат нови преговори
Двете страни рекоа дека наскоро ќе следат нови преговори меѓу Русија и САД. Ова вклучува договор за враќање на безбедноста на пловидбата во Црното Море, како и преговори за посеопфатен крај на непријателствата.
„Лидерите ја потврдија намерата да продолжат со напорите за постигнување украинско решение во билатерален формат, вклучително и земајќи ги предвид горенаведените предлози на американскиот претседател. За таа цел се формираат руски и американски експертски групи“, соопшти руската страна.
„Овие преговори ќе започнат веднаш на Блискиот Исток“, се вели во американското соопштение.
Овие изјави сугерираат дека САД ќе ја продолжат својата двонасочна дипломатија, одејќи меѓу Москва и Киев.
По разговорите меѓу САД и Украина минатата недела, Трамп го испрати својот специјален пратеник Стив Виткоф да преговара со Путин.
Не е јасно како ќе се води следната фаза од преговорите со Украина. Трамп оваа недела го преименуваше пензионираниот генерал Кит Келог, кој сега е негов специјален пратеник за Украина, без никаква улога во преговорите со руската страна