Министрите за надворешни работи и за одбрана на членките на Европската унија, кои се состанаа по летната пауза во Толедо, Шпанија, беа преокупирани со серија државни удари во Западна Африка. Пред се во огромниот Нигер, но и со неодамнешното доаѓање на воената хунта на власт во Габон.
Ова покажува дека влијанието на Европската унија исчезнува во африканскиот регион Сахел и пошироко.
„Јасно е дека државниот удар во Нигер отвора нова ера на нестабилност во веќе кревкиот регион“, изјави во Толедо првиот човек на ЕУ, Жозеп Борел.
Иако изјави дека државните удари никогаш не се решение, Жозеп Борел сепак направи разлика меѓу Нигер и Габон. „Во Габон, исто семејство владееше пет децении и имаше сомнежи за начинот на кој се одржаа последните избори“, нагласи Жозеп Борел.
Од друга страна, државниот удар во Нигер е поголем проблем за ЕУ, која ја сметаше оваа африканска земја како клучен сојузник во борбата за спротивставување на ширењето на регионалните исламистички групи кои се силни во соседните Нигерија и Мали.
Во Нигер, Армијата го собори избраниот претседател Мохамед Базум во јули. Голем број граѓани го поздравија пучот на улиците на главниот град Ниамеј, а некои од нив носеа руски знамиња.
ЌЕ ИМА ЛИ ВОЈНА ВО АФРИКА ?
На дводневниот состанок, европските министри се согласија да воспостават правна рамка за санкции против водачите на државниот удар во Нигер, слични на санкциите воведени од ЕКОВАС, западноафриканскиот економски блок.
На средбата во Толедо, всушност, присуствуваа и претставници на таа африканска организација, како и првиот човек на дипломатијата на Нигерија. ЕКОВАС досега не се согласи да интервенира воено во Нигер, иако некои земји ја споменаа таа опција.
Жозеп Борел не сакаше да бега во око на бикот, велејќи дека ЕУ прво ќе види што предлага ЕКОВАС во однос на можна интервенција. „Африкански решенија се најдобри за африканските проблеми“, изјави тој и додаде: „Ние сме во фаза на слушање“.
Италијанскиот министер за надворешни работи Антонио Тајани беше појасен: „Ние сме за дипломатско решение, а не за воена акција против Нигер“.
ЗАГРИЖЕНОСТ ОД ПРИСУСТВОТО НА ГРУПАТА ВАГНЕР ВО АФРИКА
Во Нигер, Европската унија го загуби својот последен важен партнер во зоната Сахел – во последните три години, државни удари беа извршени и во Буркина Фасо, Гвинеја и Мали.
ЕУ е загрижена поради значителното зајакнување на антифранцуската атмосфера во гореспоменатите земји кои порано биле француски колонии. Друга причина за загриженост во Брисел е тоа што руската платеничка група Вагнер го засилува своето присуство во Мали, Буркина Фасо и Централноафриканската Република.
„Русите не се кријат зад пучот во Нигер, но ќе ја искористат ситуацијата и нестабилноста за нова колонизација“, вели Антонио Тајани и додава: „Кина ќе го стори истото, но Русите во моментов се многу опасни поради Вагнер“.
Никој на состанокот во Толедо немаше магичен одговор на овие проблеми. Германската министерка за надворешни работи Аналена Баербок кажа дека е важно демократиите да застанат со другите демократии кои се под закана.
Нејзиниот ирски колега Михалел Мартин повика дека во Африка, освен безбедносните аспекти, треба постојано да се инвестира во луѓето, хуманитарната и развојната димензија.
ФРАНЦИЈА ЈА ГУБИ АФРИКА ?
Додека овие работи се на повидок, прашањето дали француските единици ќе останат во Нигер мора да се реши поитно. Тие неодамна целосно се повлекоа од Мали по влошувањето на односите меѓу двете земји. И воената хунта во Нигер ги повикува да се повлечат.
Мартин Ронсерај, експерт во Европскиот центар за управување со развојна политика во Брисел, смета дека не е паметно Французите да одржуваат воено присуство по секоја цена.
„Многумина сега велат дека Французите треба целосно да заминат и практично да заборават на сите свои интереси во Африка“, вели Мартин Ронсерај и нагласува: „Ова особено важи за Нигер“.
Аналитичарот додава дека не треба да се залажува дека антифранцуските чувства се само реторика на воената хунта – а не состојба на јавното мислење. „Мислам дека е логично да се прошират хоризонтите таму, наместо да се потпираме само на Франција“, заклучува тој.