Во интервју за EURACTIV, климатологот професор д-р Владимир Ѓурѓевиќ ја објаснува можноста за ново затоплување на планетата и шансите 2024 година да биде најтоплата година досега.
Врз основа на последните анализи издадени од неколку метеоролошки центри, на крајот на оваа година се очекува ново Ел Нињо на Пацификот, што потенцијално ќе доведе до ново забрзување на затоплувањето на планетата, изјави за EURACTIV климатологот професор д-р Владимир Ѓурѓевиќ. Тој додаде дека во тој случај, значително ќе се зголемат шансите 2024 година да биде потопла од глобално најтоплата досега, 2016 година.
Во тропскиот дел на Пацификот, на секои три до четири години, долг временски период кој може да трае неколку месеци, има забавување, а понекогаш и целосно отсуство на тропските ветрови, доминантните ветрови во овој дел од светот. Овие необични услови, кои се карактеризираат со слабеење на ветровите, се најава за почетокот на феноменот Ел Нињо.
Феноменот Ел Нињо
„Инаку, Ел Нињо е дел од покомплексен феномен кој е последица на сложената интеракција помеѓу атмосферата и океанот. Сепак, она што ја карактеризира таканаречената фаза Ел Нињо на овој феномен на прво место е постепеното ширење на топла вода, која е концентрирана во западниот дел на тропскиот Пацифик, кон неговите централни и источни области, што ги прави овие области невообичаено топли. Бидејќи овој феномен опфаќа огромни пространства со големина од десетици милиони квадратни километри, не е чудно што неговите последици можат да се регистрираат на целата планета, особено во однос на необични и екстремни временски услови“, објасни Ѓурѓевиќ.
Ефектите од феноменот Ел Нињо се повеќе од јасно видливи на тропските географски широчини, па обично во текот на годините кога ја имаме неговата појава, одредени области како западните брегови на Централна и Јужна Америка имаат невообичаено големи акумулации на врнежи, што често доведува до разорни поплави, додека со другите делови од монсунските и тропските области на Азија имаат дефицит на врнежи и следствено на појава на тешки суши.
Епизоди на Ел Нињо и глобална температура
„Исто така, врз основа на податоците собрани преку глобалниот систем за набљудување, во текот на годината кога се развива Ел Нињо, просечната глобална температура е околу една десетина од степен повисока отколку што би била доколку овој феномен отсуствуваше. Накратко, во текот на годините на Ел Нињо, неговиот сигнал е надреден на трендот на глобално зголемување на температурата, што е последица на глобалното затоплување и поради оваа причина оправдано се очекува да го собори рекордот за најтоплата година досега“, објаснува Ѓурѓевиќ.
Причината зошто годините на Ел Нињо се претерано топли е директна последица на „излевањето“ на топла вода од западниот дел на Пацификот, преку целиот тропски дел од неговиот слив.
„Преку овој процес, голема количина топла вода која се акумулира во површинскиот слој на океанот на запад во текот на неколку години, се шири на значително поголема површина, зафаќајќи ги централните и источните делови, што овозможува значително поголем транспорт на топлина од океанот до земните слоеви на атмосферата“. Ваквиот развој на ситуацијата е повеќе од јасно видлив за време на таканаречените епизоди на супер Ел Нињо, односно епизоди кога целиот процес е нешто поинтензивен од некои „стандардни“ варијанти . Токму тоа беше причината што на крајот на деведесеттите години на минатиот век, најжешката година што беше забележана дотогаш беше 1998 година, кога се случи еден од најсилните Ел Нињо. Исто така, последователно соборување на рекорди за просечна глобална температура во 2015 и 2016 година е поврзано со уште една епизода на супер Ел Нињо, чиј врв беше во 2016 година“ , истакна Ѓурѓевиќ.
За време на оваа последна епизода во 2016 година и повеќе од убедливо соборување на рекордот, забележаните аномалии на просечната глобална температура биле поголеми од 1 ºC, што на некој начин останало до денес, истакна тој и додаде дека најновите проценки покажуваат дека просечната глобална температура од минатата година е повисока во просек за 1,2 ºC во однос на прединдустрискиот период .
Прогнози за наредниот период
„Доколку се остварат прогнозите за следниот период, кои инаку има добри шанси, со оглед на тоа што Ел Нињо е еден од ретките феномени во климатскиот систем на Земјата што може успешно да се прогнозира месеци однапред, тогаш до крајот на оваа година навистина ќе започне овојпат анализите покажуваат дека во текот на 2024 година очекуваните температурни отстапувања би можеле привремено да биде повисока од 1,5 ºC, што е една од двете граници дефинирани во Парискиот договор.
Кон крајот на оваа година, покрај новата епизода на Ел Нињо, се очекува и нова рунда меѓународни преговори за климата во рамки на Рамковната конвенција на Обединетите нации.
„Земјата домаќин се Обединетите Арапски Емирати, а една од централните теми ќе биде официјалниот пресек на статусот на имплементацијата на Парискиот договор, што секако ќе покаже дека имплементацијата е одложена, што ќе доведе до нова рунда повици до земјите ширум светот да ги подобрат своите планови за намалување на емисиите “, објави Ѓурѓевиќ.
Тој потврди дека многумина веќе се сомневаат колку ќе бидат успешни овие повици и како ќе бидат пренесени на вистински начин, со оглед на претходната динамика на повеќедецениските преговори, но и фактот дека со состанокот ќе претседава султанот Ахмед Ал Џабер, извршен директор на Националната нафтена компанија Абу Даби (ADNOC Group), која до 2030 година планира да не го намалува, туку да го зголеми производството на нафта од четири на пет милиони барели дневно.