Новите правила за влез и излез од Европската Унија важат од 12 октомври, со детално објаснување за тоа што тие подразбираат
Делегацијата на ЕУ во БиХ потсети дека од 12 октомври ќе започне со работа новиот, најсовремен систем за управување со границите на Европската Унија, влез/излез (EES), кој ќе го модернизира управувањето со надворешните граници на ЕУ.
Воведувањето на нова технологија ќе обезбеди сигурни податоци за граничните премини и постепено ќе го подобри искуството на патниците при влегување во Шенген зоната.
Овој систем ќе го замени сегашниот начин на работа, т.е. рачно печатирање на пасошите, и ќе ја подобри безбедноста преку подобрени гранични контроли, употреба на електронски евиденции и биометриски податоци.
EES ќе обработува податоци на граничните премини за патници кои немаат државјанство на која било земја-членка на ЕУ, ниту државјанство на Исланд, Лихтенштајн, Норвешка или Швајцарија, кога патуваат за краток престој (90 дена во кој било период од 180 дена), секој пат кога ќе ги преминат надворешните граници на која било од 29-те европски земји што го применуваат овој систем.
Податоците што ќе бидат евидентирани се информациите од патната исправа, датумот и местото на секој влез и излез, како и биометриски податоци како што се слики од лицето и отпечатоци од прсти, кои ќе ги собираат службениците за пасошка контрола кога патникот ќе се приближи до граничниот премин за прв пат по почетокот на EES. Овие податоци потоа ќе бидат складирани во дигитална датотека и ќе се проверуваат за време на последователните гранични преминувања.
EES ќе обезбеди највисоки стандарди за заштита на податоците и приватноста. Дневниците за влезови и излези ќе се чуваат три години од датумот на нивното создавање, додека индивидуалните датотеки што содржат лични податоци ќе се чуваат три години и еден ден од датумот на последното излегување.
Системот EES ќе се воведува постепено во период од шест месеци (од 12 октомври 2025 година до 9 април 2026 година), што ќе им овозможи на надлежните органи, патниците и превозниците да се прилагодат на новите дигитални процеси на границите. Земјите што го применуваат овој систем можат да воведат различни елементи во фази, вклучително и собирање на биометриски податоци.
Исто така, можно е EES да биде целосно или делумно суспендиран на одредени гранични премини во исклучителни околности, како на пример кога интензитетот на сообраќајот би предизвикал долги чекања.
Генерално, со имплементацијата на EES, патувањето ќе стане полесно и побезбедно за сите. Со текот на времето, преминувањето на границата ќе биде побрзо и поефикасно, бидејќи времето на обработка ќе се скрати, протокот на патници ќе биде полесен за управување и толпите на терминалите ќе се намалат.
По воведувањето на EES, се очекува Европскиот систем за информации и авторизација за патување (ETIAS) да започне со работа во последниот квартал од 2026 година. Овој нов систем, исто така, ќе придонесе за поефикасни и побрзи гранични контроли, намалување на бирократијата, пократко време на чекање за патниците, подобра безбедност и на друг начин поефикасно управување со границите.
ETIAS не воведува повторно обврски слични на визи. Патниците од земјите што уживаат безвизно патување во ЕУ, вклучително и патниците од Босна и Херцеговина, ќе продолжат да патуваат без виза.
Граѓаните на земјите надвор од ЕУ, на кои не им е потребна виза за патување во Шенген зоната, ќе побараат овластување пред патувањето преку едноставна постапка на веб-страницата на ETIAS или мобилната апликација, со плаќање на такса, која моментално изнесува 20 евра. Повеќето барања ќе бидат обработени во рок од неколку минути. Овластувањето за ETIAS ќе важи три години или до истекот на важечката патна исправа, што и да се случи прво.
Детални информации за двата система можете да најдете на официјалната веб-страница travel-europe.europa.eu . Содржината на страницата е под надзор на Генералниот директорат за миграција и внатрешни работи на Европската комисија, а на страницата можете да најдете и објаснувања за различни аспекти на системот, нивното функционирање, како и одговори на често поставувани прашања што можат да им бидат корисни на патниците.
