БЕЗБЕДНОСНИТЕ СЛУЖБИ ВО ЕВРОПА АЛАРМИРААТ – Заканата од ИСИС повторно расте на високо ниво: “Ова е многу сериозно…“

Службите задолжени за заштита на Европа од исламистичките екстремисти алармираат со месеци. Во мај, холандските безбедносни служби предупредија дека терористичката закана на Исламската Држава (ИД) за Европа е зголемена. Во истиот месец, францускиот министер за внатрешни работи изјави дека ризикот од исламистички тероризам се зголемува и дека тој конкретно ги таргетира неговата земја и околните соседи, пишува весникот The Guardian.

Во последните денови овие песимистички прогнози се остварија. Франција распореди дополнителни 7.000 службеници на своите улици откако еден професор беше избоден до смрт во петокот во напад, кој Емануел Макрон го осуди како „варварски исламистички тероризам“. Осомничениот напаѓач ѝ ветил верност на ИД во аудио-порака на својот мобилен телефон непосредно пред убиството, соопштија француските власти.

По престрелката во која во понеделникот во Брисел беа убиени двајца шведски навивачи од 45-годишник кој претходно им бил познат на безбедносните служби и кој бил осомничен дека е радикализиран, шведскиот премиер Улф Кристерсон изјави дека неговата земја и нејзините интереси се под невидена закана.

Од мрачните денови на интензивните терористички напади што ја зафатија Европа помеѓу 2014 и 2017 година, исламистичкото милитантно насилство беше исфрлено од насловите поради други безбедносни закани: сè погласен екстремно десничарски активизам, напори за рушење на демократијата во Германија, економски тешкотии што се закануваат со хаос, како и, се разбира, вирусот Ковид-19 и руската инвазија на Украина.

Иако имаше напади кои им се припишуваат на исламистичките екстремисти, тие беа релативно ретки, иако главно фатални. Во 2020 година, уште еден професор беше избоден до смрт во Франција, четири лица беа убиени во Виена од австриски државјанин кој се обидел да замине во Сирија и да се приклучи на ИД. Овие и слични напади беа дело на поединци кои дејствуваа независно од која било поголема организација, но инспирирани од истата поширока идеологија.

Ова нагласува колку е важно постоењето на т.н. претходниот бран на тероризам воспоставен од ИД. Многу од нападите извршени во 2015 и 2016 година ја должат својата застрашувачка ефективност на способноста на организаторите на терористичките напади да ја планираат акцијата, да комуницираат и да ги обучуваат своите членови за релативна безбедност на нивните енклави во Сирија и Ирак. Очигледниот успех на ИД им се допадна на илјадници млади Европејци кои истовремено сакаа да одат таму. Статистиката беше поразителна.

Поминаа неколку години од уништувањето на калифатот, но ИД сè уште контролира некои области на Блискиот Исток, Авганистан и особено во регионот Сахел во Африка. Иако постојат докази дека групата продолжува да ја таргетира Европа, логистичките тешкотии се значителни и ИД се бори да привлече нови регрути надвор од нејзината тесна локална област. Во 2022 година, само два од 16 напади извршени на територијата на ЕУ биле дело на џихадисти, велат од Европол.

Но, заканата сè уште не е целосно исчезната. Во изминатите години беа спречени десетици обиди, а стотина осомничени беа приведени. Ова често останува незабележано. Малкумина обрнаа внимание на наводниот терористички заговор на таџикистанската ќелија на ИД што ги таргетираше базите на САД и НАТО во Германија во 2020 година, или на двојната полициска операција насочена кон финансиерите на ИД и напорите за онлајн регрутирање во Шпанија во 2022 година. Неодамнешен пример е апсењето во април на пет лица во Шведска под обвинение дека планирале терористички напад како одмазда за палењето на Куранот на собир во Стокхолм неколку месеци претходно. Уште двајца исламисти кои регрутираа нови членови беа уапсени во вторник во Италија.

Индивидуалните инциденти им се закануваат на одредени земји, како што можеби покажа серијата палење на Куранот во Шведска. Но, големата криза на Блискиот Исток и се заканува на цела Европа. Секоја војна во Појасот Газа доведе до пораст на екстремистичкиот активизам на континентот. Овој најнов конфликт не се разликува.

Засега, заканата од голем напад е мала. Ваквите напади бараат месечна подготовка и не можат да се организираат набрзина. Но, како што вели еден безбедносен службеник: „Некој лесно може да залепи кујнски нож на раката“.

Таквите работи ќе бидат голема закана додека кризата на Блискиот Исток продолжува или можеби се интензивира.