Владата на Албанија наскоро би можела да биде предводена од ВЕШТАЧКА ИНТЕЛИГЕНЦИЈА: Премиерот откри зошто тоа е ОДЛИЧНО решение

Додека остатокот од Европа води жестоки дискусии за ризиците и ограничувањата на вештачката интелигенција, Албанија одлучи да направи чекор напред – ја гледа технологијата како оружје против децениската корупција и како начин за забрзување на патот кон Европската Унија.

Премиерот Еди Рама сè повеќе ја застапува идејата вештачката интелигенција да стане „најефикасен член на владата“. За време на конференцијата во јули, тој отиде чекор понатаму:

– Еден ден би можеле да имаме министерство кое е целосно водено од вештачка интелигенција. На тој начин нема да има непотизам или судир на интереси – рече тој.

Рама ги повика домашните програмери да развијат модели што еден ден би можеле да „работат“ како министри, па дури и како премиери.

– Албанија на тој начин би можела да стане првата земја во светот со вештачка интелигенција на чело на владата – рече тој.

„Вештачката интелигенција не може да биде корумпирана“

Поранешниот политичар и автор Бен Буши ја поддржува идејата, тврдејќи дека нема од што да се плашите.

– Зошто да избираме помеѓу неколку човечки опции, ако вештачката интелигенција може подобро да ја управува земјата? Тој не прави грешки, не бара плата, не може да биде корумпиран и никогаш не престанува да работи – истакна тој.

Албанија се соочува со корупција со децении, а сегашната политика не е исклучок. Лидерот на опозицијата, Сали Бериша, моментално се соочува со судење за корупција, додека поранешниот претседател и премиер, Иљир Мета, е во затвор.

Опозицијата, сепак, предупредува дека вештачката интелигенција би можела да стане „дигитална маска за стари проблеми“. Пратеничката од Демократската партија, Јорида Табаку, смета дека системот прво мора да се ресетира:

– Ако оние кои профитирале од наместени тендери програмираат алгоритми, тогаш ние не ја градиме иднината, туку го бетонираме минатото. Вештачката интелигенција во погрешни раце станува само уште еден слој што ги крие старите дисфункции – рече таа.

Практична примена: од даноци до сообраќај

Вештачката интелигенција веќе се користи во Албанија. Администрацијата ја применува во јавните набавки, анализата на даночните и царинските трансакции во реално време, како и во сателитскиот надзор на нелегалните градби и плантажите со канабис.

Исто така, се планира да се воведе сообраќаен систем – камерите ќе ги снимаат возачите, а вештачката интелигенција ќе испраќа предупредување преку телефон да забават, додека казните за пребрзо возење ќе пристигнуваат преку СМС-порака или е-пошта. Албанија има една од највисоките стапки на сообраќајни несреќи со смртни последици во Европа, а главната причина е пребрзото возење.

Технологијата се разгледува и за здравството, образованието и дигиталната идентификација на граѓаните.

Вештачката интелигенција и забрзувањето на патот кон ЕУ

Од 2024 година, Албанија ќе користи и вештачка интелигенција во преговорите за членство во ЕУ. Вештачката интелигенција го преведува и споредува домашното законодавство со европските регулативи – огромна задача што вклучува околу 250.000 страници закони, правила и стандарди.

Рама верува дека со помош на вештачката интелигенција, Албанија ќе го заврши техничкиот дел од преговорите до 2027 година, а ќе влезе во ЕУ до 2030 година. Како пример, тој ја наведе Хрватска, на која ѝ беа потребни седум години за истиот процес, додека Албанија планира да го заврши за пет.

Мира Мурати, поранешна техничка директорка на OpenAI и креаторка на ChatGPT, по потекло од јужна Албанија, исто така учествува во овој процес.

– Штом дознавме за ChatGPT, ја контактиравме. Благодарение на таа соработка, преговорите со ЕУ веќе делумно се одвиваат со помош на вештачка интелигенција – рече Рама, пренесува Политико .

Дигитализација на секојдневниот живот

Албанија направи голем скок во дигитализацијата во последните години. Дури 95 проценти од услугите за граѓаните сега се извршуваат преку порталот е-Албанија, каде што корисниците ги пречекува виртуелен „службеник“ со вештачка интелигенција. Преку платформата, граѓаните можат да преземат извод од матична книга на родени, да поднесат даночни пријави или да побараат дозволи. Според владини податоци, за пет години системот обработил 49 милиони трансакции, што им заштедило на граѓаните и на дијаспората повеќе од 600 милиони евра.

Рама објави дека сака земјата да стане целосно безготовинска до 2030 година – сите трансакции да се вршат исклучиво дигитално.

Недостаток на експерти и ресурси

Сепак, експертите предупредуваат дека Албанија нема доволно експерти, знаење, центри за податоци и финансии за да спроведе вакви амбициозни планови без сериозна стратегија.

– Потребни се јасен план, контрола, законски измени и план за вонредни ситуации. Но, нема враќање назад. Адаптацијата е неизбежна и граѓаните мора да бидат подготвени за транзицијата – истакна локалниот експерт за вештачка интелигенција Геронд Тачи.