Врие меѓу Русија и Азербејџан: Полицијата ги лови Русите во Баку (видео)

Азербејџан уапси осум руски државјани под обвинение за шверц со дрога и киберкриминал, во време на формален протест поради убиството на двајца азербејџански државјани во Екатеринбург, во најсериозниот дипломатски спор меѓу Баку и Москва од распадот на Советскиот Сојуз.

Кризата ескалираше откако руската тајна служба на ФСБ ги уби браќата Зијадин и Хусеин Сафаров во Екатеринбург на 27 јуни, што предизвика остра реакција од Азербејџан. Баку уапси неколку новинари во знак на протест, а инцидентот ги влоши веќе затегнатите односи меѓу двете земји, особено откако руската воздушна одбрана собори азербејџански патнички авион во декември 2024 година.

Апсења на руски државјани

Според соопштението од Министерството за внатрешни работи на Азербејџан, осумте лица уапсени на 1 јули се осомничени дека се членови на две организирани криминални групи кои шверцувале дрога од Иран и се занимавале со кибер криминал. Судот во округот Сабаил им изрече четиримесечен притвор.

Фотографиите од судницата покажуваат неколку осомничени со модринки и отечени лица, а еден со крвава рана на главата. Најмалку тројца од уапсените избегале од Русија за да избегнат регрутација поради војната во Украина. Истражувачката веб-страница iStories ги идентификуваше тројцата: бизнисменот Антон Драчев (41), програмерот Дмитриј Безуглог (30) од Санкт Петербург и Сергеј Софронов (23) од Череповец.

Остар дипломатски протест и конфликт околу новинарите

Азербејџанското Министерство за надворешни работи достави официјална протестна нота до Русија поради, како што рече, „убиството и ранувањето на нашите сонародници во Екатеринбург“. Портпаролот на министерството, Ајхан Хаџизада, рече дека нотата, исто така, се однесува на „тортура и понижувачки третман од страна на руските безбедносни сили“.

Азербејџан побара итна и непристрасна истрага и гонење на одговорните, наведувајќи дека ваквите дејствија се во спротивност со руските закони и меѓународните човекови права.

Конфликтот се засили уште повеќе откако Русија протестираше против апсењето на новинар на „Спутник“ во Азербејџан. Баку возврати дека неговите постапки биле „целосно легални“ и ја повика Москва да не се меша во внатрешните работи на Азербејџан.

Зеленски му изрази сочувство на Алиев

Украинскиот претседател Володимир Зеленски на 1 јули му се јави на азербејџанскиот претседател Илхам Алиев за да му изрази сочувство за убиствата во Екатеринбург, редок пример за директно вклучување на Украина во тензиите меѓу Русија и Азербејџан.

Според извештајот на украинското претседателство, исто така било договорено дека наскоро ќе се одржи меѓувладина комисија во Баку. Во меѓувреме, Украина ги додаде уапсените новинари Игор Картавихов и Евгениј Белоусов на својот список на „непожелни лица“, обвинувајќи ги за воена пропаганда.

Нови информации за соборувањето на авионот АЗАЛ

Порталот Minval.az објави наводна белешка од рускиот капетан на воздушната одбрана Дмитриј Паладичук во која се опишува соборувањето на азербејџанскиот патнички авион „Ембраер Е190“ на 24 декември 2024 година.

Во белешката се вели дека руските сили двапати отвориле оган по телефонска наредба, иако авионот не бил видлив поради густата магла. Исто така, постојат наводни аудио снимки на кои се слуша командата „Оган!“. Порталот „Инсајдер“ го потврди идентитетот на Паладичук и дека тој го напишал извештајот рачно веднаш по инцидентот бидејќи му било наредено да го стори тоа. Гласот на аудио записот се совпаѓа со неговиот.

Обдукција: Браќата Сафаров убиени со претепување

Канцеларијата на генералниот обвинител на Азербејџан отвори кривична постапка против руските безбедносни сили за тортура и убиство на нејзини граѓани, наведувајќи докази што се спротивставуваат на руската обдукција.

Професорот Адалат Хасанов од Министерството за здравство изјави дека двајцата браќа починале како резултат на тешка траума од тап предмет, а не од природни причини како што тврди руската страна. „Ниту еден од нив не бил погоден од остри предмети или куршуми, туку бил брутално претепан“, изјави Хасанов за АПА.

Руската смртна потврда за Зијадин ја наведува срцевата слабост како причина за смртта, но азербејџанските форензички експерти пронајдоа фрактури на черепот, повеќекратни фрактури на ребрата, внатрешно крварење и деформиран граден кош. „Сите ребра од левата страна беа скршени, дури ни едно не најдовме – беше отстрането“, рече Хасанов.

И двајцата починале од „тежок трауматски шок“, а телата имале видливи траги од повеќекратни удари, скршен нос, хематоми и други повреди.

Лидерот на дијаспората беше уапсен, а потоа ослободен

Шахин Шихлински, лидерот на азербејџанската дијаспора во Русија, беше уапсен на 1 јули во близина на трговскиот центар „Баку Плаза“ во Екатеринбург, но беше ослободен истата вечер како сведок во стари случаи на убиства што го доведоа до рацијата врз семејството Сафаров.

Неговиот син, Мутвали Шихлински, за АПА изјави дека за време на апсењето, полицајците ги скршиле прозорците на нивниот автомобил без никакво објаснување.

„Мислев дека е напад. Бев преплашен“, рече тој.

Локалниот медиум E1.ru објави дека апсењата се однесуваат на случаи на убиства од 2001 и 2011 година, вклучувајќи ја и смртта на Азербејџанецот Јунис Пашаев, кој, според сведоците, бил избоден до смрт пред кафуле. Наводно, тој успеал да ги именува Сафарови како негови напаѓачи додека умирал.

Сенаторот Андреј Клишаш ја коментираше кризата преку Телеграм, велејќи дека „ниту една дијаспора не може да ги наметнува своите правила на руската држава“. „Сите ќе живеат според руските закони. Оние кои не се согласуваат со ова ќе живеат во институциите на ФСИН“, напиша тој.

„Само немој да се изгориш“

Портпаролката на руското Министерство за надворешни работи, Марија Захарова, денес изјави дека Москва со години негува односи со Баку врз основа на меѓусебно почитување и посочи дека непознати актери сега се обидуваат да ја искористат ситуацијата за да „си ги затоплат рацете“ – руски термин што значи да се искористи.

„Само не дозволувајте да се изгорат“, рече Захарова во интервју за радио „Спутник“. „Бидејќи за нас, за двата народа, пријателските односи се исклучително важни. А оние кои сакаат да ги расипат треба добро да размислат што прават“, додаде таа. 

Захарова подоцна на прес-конференција изјави дека Баку треба да ги обнови врските со Русија, жалејќи се дека Москва нема конзуларен пристап до своите притворени граѓани.

„Секако, ја повикуваме азербејџанската страна да преземе мерки за враќање на нашите врски на нивото на меѓудржавни односи како што е утврдено во официјалните документи. Сакам да ве потсетам дека ова е нивото на стратешка соработка“, рече таа.

Кремљ соопшти дека Русија има намера да преговара за ослободување на своите новинари, обвинети за измама и други кривични дела и притворени во Баку.