ДАЛИ БЕЛГРАД Е “ПОРАЗЕН“ ОД ПРИШТИНА !? Трите најголеми земји на Европската унија побараа од Александар Вучиќ де факто да ја признае независноста на Косово

По дводневниот самит на Европската унија, на чии маргини се одржаа повеќечасовни разговори со претседателот на Србија, Александар Вучиќ и со премиерот на Косово, Албин Курти, лидерите на трите најголеми земји-членки на ЕУ излегоа со порака до Србија де факто да ја признае независноста на Косово и Косово да ја исполни својата обврска за формирање на Заедницата на општини со мнозинско српско население.

Во заедничката изјава испратена по самитот на ЕУ од претседателот на Франција, Емануел Макрон, канцеларот на Германија, Олаф Шолц и премиерката на Италија, Џорџија Мелони, заедно со претседателот на Европскиот совет, Шарл Мишел и високиот претставник за надворешна политика и безбедност, Жозеп Борел, кои ден претходно во Брисел имаа средби со премиерот на Косово, Албин Курти и со претседателот на Србија, Александар Вучиќ, за подготвеноста на двете страни да го усвојат европскиот предлог за Заедницата на општини со мнозинско српско население во Косово и се забележува нивната подготвеност за спроведување, а од Србија се бара де факто да го признае Косово.

„За да се постигне брз напредок во имплементацијата, го повикуваме Косово да го започне процесот на формирање на Заедница на општини со српско мнозинство на Косово како што е опишано во нацрт-статутот, а од Србија се бара да спроведе де факто признавање. Формалностите, вклучително и усвојувањето, не треба да бидат пречка за напредок по овие прашања“, пишуваат во заедничката изјава лидерите на трите најголеми земји-членки на ЕУ и претставници на ЕУ.

Оваа порака од лидерите на ЕУ дојде откако во четвртокот пропаднаа обидите за постигнување договор меѓу Косово и Србија за нормализација на односите. Премиерот на Косово, Албин Курти, по средбата со лидерите на ЕУ изрази подготвеност да ги прифати сите договори, вклучително и предложениот статут за формирање Заедница на општини со српско мнозинство. Ова беше голем напредок бидејќи Албин Курти досега одбиваше да го прифати формирањето на Заедницата. 

Но, косовскиот премиер побара и тој и Александар Вучиќ да ги потпишат сите овие договори со акцент дека само потпишувањето значи прифаќање, а потпишаното прифаќање гарантира имплементација. Но, Александар Вучиќ наводно одбил да потпише и кажал дека нема да прифати ниту де факто ниту де јуре независност на Косово, ниту членство во ОН, ниту точките од договорот кои зборуваат за територијалниот интегритет на Косово. Таа изјава е јасно прекршување на обврските од договорот, кои, според ставот на ЕУ, Србија претходно ги прифати.

ЕУ ги имаше и односите меѓу Косово и Србија како точка на разговор на состанокот на Европскиот совет. Во заклучоците од тој состанок, Косово и Србија беа поканети да ги исполнат сите претходни договори без одлагање и без предуслови. Тие предупредија дека немањето напредок во спроведувањето ќе има последици за двете страни.

Претседателот на Србија, Александар Вучиќ, доби јасна порака од лидерите на ЕУ дека мора да го осуди нападот врз косовската полиција на северот на Косово на 24. септември 2023 година, кој високиот претставник на ЕУ, Жозеп Борел го нарече терористички напад. 

Пропадна играта на Александар Вучиќ во која на западните политичари им остава впечаток дека го осудува нападот, додека во Србија напаѓачите ги смета за херои. Се повеќе има докази дека државата Србија имала улога во тој напад, а во зависност од истрагата, Србија може да ги сноси последиците.

Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, изјави дека Европската комисија ги чека резултатите од истрагата за да одлучи за мерките против Србија и какви треба да бидат тие мерки. Многу дипломати во Брисел велат дека е дојдено време претседателот на Србија да разбере дека не може од една страна да каже дека е за мир и дијалог, а од друга страна да одобри различни групи од Србија или поддржани од Србија да предизвикуваат конфликти во Косово. Но, тие и дадоа до знаење на Србија дека мора да го исполни својот дел од обврските, да преземе конкретни чекори за деескалација на ситуацијата на север и да ја прифати обврската за формирање Заедница на општини со српско мнозинство.