Десет најчести митови за земјотресите

Мит 1: Криење под рамката на вратата

Ова е многу застарен совет. Во минатото при земјотреси во неармирани ѕидарски конструкции и куќи од керпич, рамката на вратата била единственото нешто што стоело по катастрофата. Оттука, се создало верувањето дека под рамката на вратата е најбезбедното место во куќата.

Ако сте дома за време на земјотрес и сакате да се извлечете на безбедно, не се кријте под вратата. Вратите не се побезбедни од кое било друго место во домот. Побезбедни ќе бидете ако ги примените маневарот „падни, засолни се и држи се“ под цврсто или цврсто парче мебел како биро или маса.

Мит 2: Можеме да ги спречиме земјотресите

Земјотресите не можеме да ги спречиме или да ги запреме откако ќе започнат. Она што можеме да го направиме е колку што е можно да ги ублажиме последиците со изградба на побезбедни градби, преземање превентивни мерки и идентификување на раседи и земјиште кое е склоно кон лизгање или ликвификација при силен потрес.

Мит 3: Раседите при земјотрес може да проголтаат луѓе и згради

Една од популарните заблуди во која веруваат многу луѓе и од која стравуваат е сосема неточна, дека раседот може толку многу да се отвори и да проголта луѓе и земјотреси. Сепак, оваа слика постои само во книгите и филмовите.

За време на земјотрес, земјата се движи преку раседот, а не се оддалечува од него. Ако беше возможно раседот широко да се отвори тогаш не би дошло до фрикција, односно воопшто би немало земјотрес.

Плитки пукнатини може да се создадат предизвикани од лизгање на земјиште или други видови на колабирање на земјата при тресењето. Раседите сепак, не се отвораат широко при земјотрес.

Мит 4: Ако земјотресот во првите секунди не е моќен, нема причина за спасување

Почетниот потрес на земјотресот не е показател за неговата потенцијална целосна сила. Често се советува дека во моментот кога ќе почувствувате тресење да се покриете и да се држите цврсто.

Мит 5: Земјотреси се случуваат при топло и суво време

Се верува дека вообичаено земјотресите се почести при одредени временски услови. Сепак, не постои поврзаност. Земјотресите почнуваат длабоко под земја и не зависат од површинските услови.

Секој регион или место во светот има приказна за времето поврзано со земјотресот, а типот на време е тип на време што луѓето го паметат кога се случил земјотресот.

Мит 6: Посилните земјотреси секогаш се случуваат рано наутро

Земјотресите можат да се појават во секое време во текот на денот. На пример, земјотресот во Царската долина во 1940 година се случил во 21:36 часот, а земјотресот во Лома Приета во 1989 година удрил во 17:02 часот.

Луѓето кои се сеќаваат на митови за времето или временските услови имаат тенденција да ги паметат земјотресите што се вклопуваат во оваа, а не ги паметат земјотресите кои не се дел од шаблонот.

Мит 7: Афтершоковите се послаби и не толку опасни

Поради необјасниви причини постои верување дека афтершоковите не се толку опасни. Сепак, како што може да се разбере, последователниот потрес може да биде подеднакво моќен како и претходниот и е исто така силен како и вообичаен земјотрес со иста јачина. Тресењето и испуштањето на енергија се случуваат истовремено. Исто така афтершоковите може да бидат повеќе фатални од првичниот земјотрес.

Научниците неодамна покажаа дека секој земјотрес или последователен потрес има мала статистичка шанса да предизвика поголем потрес. Значи, еден земјотрес потенцијално може да биде и последователен и предшок, што дополнително ги поместува разликите меѓу нив.

Мит 8: Ако сте внатре мора да истрчате надвор

Ако сте внатре, останете таму каде што сте засолнувајќи се под цврсто парче мебел додека не престане тресењето. Откако ќе бидете сигурни дека е безбедно да излезете, можете да се евакуирате. Истражувањата покажуваат дека повеќето повреди се случуваат при обидите на луѓето да побегнат или се движат низ објектот.

Мит 9: Животните може да предвидат земјотрес

И покрај многуте извештаи и изјави на очевидци во текот на годините, не може да се утврди дали однесувањето на животните може да предвиди земјотрес. Иако е забележано дека животните како кучињата можат да ги почувствуваат раните фази на земјотресот пред луѓето, сè уште нема конкретни докази што ја потврдуваат тезата дека животните можат да предвидат земјотреси.

Мит 10: Возможни се мега земјотреси

Во принцип мега земјотреси со јачина од 10 степени се возможни, но според научниците малку веројатни. Јачината на земјотресот е поврзана со должината на раседот. Колку линијата на раседот е подолга, толку поголем е и земјотресот.

На пример раседот Санд Андреас има должина од околу 1.300 километри и за да генерира земјотрес со јачина од 10.5 степени ќе биде потребна линија неколкупати поголема од оваа. Ниту еден расед не е доволно долг за да создаде магнитуда од 10.5 степени или барем досега не е познато дека постои таков расед.

Најсилниот земјотрес досега регистриран имал јачина од 9.5 степени на 22 мај 1960 година во Чиле каде раседот бил долг речиси 1.600 километри.

Извор: ТРТ Балкан