Над 500 луѓе се смрзнати, чекаат на оживување: Цената е превисока, листа на чекање има само за избрани
Кога многу луѓе слушаат за криогеника , веднаш помислуваат на замрзнување на телата на богатите со надеж дека идната медицина ќе ги оживее и излечи . Сепак, овој процес всушност се нарекува криопрезервација или крионика . Криогениката е научна дисциплина која го проучува однесувањето на различни материјали при екстремно ниски температури и има широка примена во медицината, вселенската наука, електрониката и науката за материјали.
Извештаите за изминатите години во индустријата за криогеника покажуваат јасни трендови. Некои од најважните статистички податоци за 2022 и 2023 година вклучуваат:
- Големиот хадронски судирач (LHC) во ЦЕРН – најголемиот криоген систем во светот.
- Тунелот LHC е долг 27 километри .
- Пазарот за специјализирани криогени резервоари вредеше 20 милијарди долари во 2022 година .
- Мал криогенски замрзнувач може да чини од 50.000 долари нагоре .
- Вкупната вредност на пазарот на криогеника беше 12,5 милијарди долари во 2022 година и се очекува да достигне 17,4 милијарди долари до 2027 година.
- Складирањето сочинуваше 56,4% од криогенскиот пазар во 2022 година.
- Азиско-пацифичкиот регион сочинуваше 46,3% од глобалните приходи во секторот за криогеника .
- Околу 500 луѓе се криогенски зачувани , а 4.000 луѓе се на листи на чекање за крионо зачувување .
Иако криогениката се користи во вселенското истражување од 1968-1969 година. Оттогаш, технологијата еволуираше и најде многу нови апликации.
Како се користи криогениката денес?
Криогениката се користи во различни области, а некои од најважните примени се следните.
Криохирургија
Криохирургијата е медицинска процедура која користи екстремен студ за уништување на заболеното ткиво, тумори и клетки. Криосондата ослободува течен азот или аргон во заболеното место, го замрзнува и ги уништува клетките без да го оштети околното здраво ткиво. Овој метод е помалку инвазивен од хемотерапијата и нема сериозни несакани ефекти.
Исто така се користи за замрзнување на човечка плазма , јајца, сперматозоиди и пробиотски култури.


Магнетна резонанца (МРИ)
МРИ скенерите користат криогени за ладење на суперспроводливи магнети кои генерираат детални слики од внатрешните органи на пациентите. Течниот хелиум се користи за одржување на овие магнети на екстремно ниски температури, така што тие остануваат суперспроводливи.
Трансплантација на органи
Криопрезервацијата на органите на донаторот може да ја револуционизира трансплантацијата. Во моментов има голем дефицит на достапни органи, а клучна е временската рамка за транспорт и трансплантација. Доколку органите би можеле криогенски да се сочуваат, стапката на смртност на пациентите на листите на чекање би можела значително да се намали.
Други примени на криогеника
Вселенската индустрија користи криогени горива и погонски системи.
Прехранбената индустрија користи криогеника за замрзнување, складирање и транспорт на големи количини храна (житарки, месо, млечни производи, риба и живина).
Статистика за криогеника за 2024 година
Големиот хадронски судирач (LHC) во ЦЕРН останува најголемиот криогенски систем во светот и еден од најстудените. Неговите суперспроводливи магнети работат на температури пониски од оние во вселената , а пет криогени системи циркулираат течности за ладење на големи растојанија.
Во помал обем, медицинските криогени замрзнувачи кои зачувуваат човечко ткиво, матични клетки и органи чинат од 50.000 долари па нагоре , во зависност од големината на системот.
Пазарот за специјализирани криогени резервоари вредел 20 милијарди долари во 2022 година , што покажува колку е скапа оваа технологија.
Удел на пазарот на криогеника: Во 2022 година, пазарот на криогеника вредеше 12,5 милијарди долари и се проценува дека ќе достигне 17,4 милијарди долари до 2027 година.
56,4% од пазарот е за складирање , бидејќи криогените се повеќе се користат за долгорочно зачувување на храна и други материјали.
Медицинските примени на криогениката ќе продолжат да се прошируваат – од замрзнување на сперматозоиди и јајце клетки до складирање на вакцини и лекови.
Азиско-пацифичкиот регион доминира на пазарот со 46,3% од глобалниот приход , пред се поради Кина и нејзината развиена металургија.
Криопрезервација и контроверзна технологија
Криопрезервацијата сè уште предизвикува скептицизам кај научниците, бидејќи во моментов не постои технологија што дозволува реанимација на замрзнати тела .
Тековен статус на криопрезервација:
- 500 луѓе во светот се криопрезервирани.
- 4.000 луѓе се на листи на чекање за крионско зачувување.
- Најголем број криопрезервирани тела се наоѓаат во САД (300), Русија (50) и Европа (100) .
- Над 30 домашни миленици се замрзнати во Аризона .
Познати личности и технолошки претприемачи заинтересирани за криопрезервација се Илон Маск, Парис Хилтон, Лери Кинг, Сајмон Кауел и Питер Тил .
Цена за криопрезервација
Замрзнувањето само на мозокот чини до 80.000 долари (Алкор, САД).
Комплетна криопрезервација во Европа нуди Tomorrow Bio за 200.000 евра .
Цената вклучува подготовка на телото (30.000 – 100.000 евра) , превоз (30.000 – 80.000 евра) и долгорочно складирање (40.000–120.000 евра).
Сепак, нема официјална цена за евентуално заживување , бидејќи технологијата за него сè уште не постои.
Иднината на криогениката и криопрезервацијата
Криогената технологија има светла иднина, особено во индустријализираните земји. Поголемата побарувачка за енергија и почисти технологии ќе бара поефикасни системи за пренос на енергија со користење на криогеника.
Иако криопрезервацијата на телата останува контроверзна , технолошките компании како SpaceWorks Enterprises (која работи со НАСА) развиваат криогени комори за долготрајни вселенски мисии .
Исто така, компаниите Alcor Life Extension Foundation (САД) и Tomorrow Biostasis GmbH (Германија) активно истражуваат напредни криогени методи.
Криогениката стана клучна во медицината, индустријата и истражувањето на вселената. Додека криопрезервацијата сè уште е предмет на дебата, напредокот во технологијата може да донесе неочекувани промени во иднина.