Подемот на екстремната десница ја превртува националната политика
Доаѓаат резултатите од европските парламентарни избори – едни од најголемите во светот, а од овој процес на гласање кој траеше неколку дена, произлегоа некои јасни наративи.
Екстремно десничарските партии ширум континентот имаа силни резултати, но нивниот моментум не го сруши центарот на европската политика – како што многумина предвидуваа.
Наместо тоа, либералните и зелените групи ги загубија местата и значењето во Европскиот парламент, јавува Си-Ен-Ен .
Во меѓувреме, внатрешната политика беше превртена во неколку земји, вклучително и Франција – каде беа објавени нови избори.
Но, што се знае досега од европските избори?
Екстремната десница се крева
Пред гласањето, очите ширум Европа беа главно насочени кон екстремно десничарските партии на континентот – при што се очекува тие групи да сочинуваат голем дел од наративот.
Тие победи се материјализираа; Екстремно десничарските групи обезбедија рекорден број места во Европскиот парламент, нанесувајќи им голем удар на лидерите на естаблишментот на континентот.
Екстремно десничарските партии ќе освојат околу 150 од 720 места во парламентот, предвидуваше анкета, што може да ги фрустрира напорите на главните партии да формираат мнозинство потребно за усвојување на законите.
Екстремната десница се фокусираше на земјите кои избираат голем број места во парламентот: Франција, Италија и Германија, пишува Телеграф.
Но, партиите сепак мора да работат на градење консензус доколку сакаат да ја максимизираат својата политичка закана.
Германската АфД е политички бездомник: се отцепи од екстремно десничарската партија Идентитет и демократија (ИД), откако нејзиниот водечки европски кандидат, Максимилијан Кра, рече дека не ги смета сите членови на нацистичката група СС за криминалци.
Неколку други екстремно десничарски партии се меѓу групата Неврзани (НИ), која се очекува да обезбеди 45 места.
Победи ЕПП
И покрај напливот на екстремната десница, центристичката Европска народна партија (ЕПП) беше единствениот најголем победник во неделата вечер.
Претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен рече во говорот доцна во неделата дека групата – која се очекува да ги обезбеди повеќето земји – сепак може да дејствува како „столб на стабилноста“.
Но, таа ги повика своите политички сојузници да придонесат против екстремните партии.
„Центарот се одржува. Но, точно е и дека екстремите лево и десно добија поддршка и затоа резултатот ја зголемува одговорноста за партиите од центарот“, изјави таа пред публиката во Брисел.
Фон дер Лајен се чини дека ја отфрли секоја можност партијата да се приклучи заедно со екстремно десничарските фракции, велејќи им на новинарите дека ќе контактира со Прогресивната алијанса на социјалистите и демократите (S&D) и центристичката и либерална Обнова Европа за да формира „широко мнозинство за силна Европа“.
Фон дер Лајен, која бара втор мандат како претседател на Европската комисија, ја подвлече нејзината желба да продолжи со партиите кои се „проевропски, проукраински, провладеење на правото“.
Националната политика во неред
Резултатите предизвикаа големи пресврти во политиката на неколку европски земји, бидејќи победите на претходно маргините на групите станаа невозможно за некои лидери да ги игнорираат.
Францускиот претседател Емануел Макрон распиша предвремени избори во недела, откако неговата партија беше поразена од екстремно десничарскиот Национален собир (РН) на Марин Ле Пен.
„Одлучив со гласање да ви го вратам изборот на вашата парламентарна иднина. Затоа, вечерва го распуштам Националното собрание“, рече Макрон. Изборите за избор на нов парламент ќе се одржат на 30 јуни и 7 јули.
Главните француски крајнодесничарски изборни листи на европските избори добија повеќе од 1/3 од дадените гласови, покажуваат официјалните резултати на француското Министерство за внатрешни работи во понеделникот.
Франција се враќа – европската изборна листа за партијата РН на Марин Ле Пен – и листата на чело со нејзината внука Марион Марешал освои 36,83 отсто од гласовите, повеќе од трите партии заедно.
Во славеничкиот говор во седиштето на РН пред шокантното соопштение на Макрон, лидерот на партијата Џордан Бардела рече дека „невидениот пораз за актуелната влада го означува крајот на еден циклус и првиот ден од ерата по Макрон“.
Белгискиот премиер Александар Де Кро, пак, поднесе оставка откако неговата партија претрпе катастрофални порази на националните и европските парламентарни избори.
48-годишниот политичар ги возврати солзите додека го објави соопштението во неделата вечерта во Брисел.
„Јас бев ликот на оваа кампања. Ова не е резултат на кој се надевав и затоа ја преземам одговорноста за овој резултат. Не требаше да биде“, изјави Де Кро на новинарите.
Најдобри излегоа Мелони и Туск
Неколку големи лидери на ЕУ уживаа во резултатите, но италијанската премиерка Џорџија Мелони, заедно со нејзината партија, го завршија процесот како главен играч во европската политика.
Нејзината партија, Браќата од Италија, беше најекстремната десница по онаа на Бенито Мусолини, фашистичкиот воен водач.
Но, Мелони се покажа како прагматична фигура во Европа, станувајќи сојузник на Фон дер Лајен и верен поддржувач на Украина, притискајќи го блокот да заземе посилен став кон миграцијата.
Овие напори може да се забрзаат по победата на „Браќата на Италија“ во Италија.
Во меѓувреме, напорите на премиерот Доналд Туск да ја направи Полска сила во Брисел беа зголемени откако неговата партија ја спречи популистичката опозициска група Право и правда (ПиС) за да обезбеди целосна победа.
Туск ја обнови репутацијата на Варшава на европската маса откако го победи ПиС на националните избори во октомври минатата година. Поранешниот претседател на Европскиот совет ја направи европската реинтеграција клучен столб на кампањата, додека стратешкото значење на полската држава за блокот се зголеми по руската инвазија на Украина.
Врвните бриселски лидери, исто така, ќе бидат олеснети откако во неделата му беше зададен удар на авторитарниот унгарски премиер Виктор Орбан, долго трн во окото на ЕУ.
Партијата Фидес ги има најлошите резултати на европските избори досега, давајќи им терен на своите противкандидати од десниот центар.
Зелените губат
Како што победија десничарските партии, левичарските групи, а особено Зелените, „се намалија“ низ Европа.
Првите резултати покажаа дека поддршката за Зелените во Франција и Германија нагло падна.
„Загубите во Германија и Франција се дефинитивно удар“, призна Бас Ајкхут, потпретседател на Зелените/ЕФА и фаворит на Европската зелена партија, во изјавата по објавувањето на резултатите.
Групата инсистираше на тоа дека ќе работат за да го натераат новиот парламент да даде приоритет на климатската работа, но нивната позиција е значително ослабена и останува да се види колку европските лидери ќе треба да се потпрат на нивниот глас.
Европската комисија ја објави една од најамбициозните цели во светот за намалување на загадувањето од глобалното затоплување во февруари, но се соочува со противење во руралните области ширум континентот, при што синдикатите на земјоделците велат дека плановите претставуваат закана за нивната егзистенција.
