Ракетата СЛС на НАСА го надмина буџетот за 6 милијарди долари, а „задоцни“ за шест години

Од Елена Последно обновено Мај 30, 2023

Американската вселенска агенција НАСА ја дизајнираше ракетата Space Launch System (SLS) за испраќање астронаути на Месечината, но таа е опфатена со проблеми.

Во извештајот на НАСА се наведува дека ракетата го пробила буџетот и рокот, а дополнително се предвидуваат дополнителни трошоци и нови доцнења. Доколку проблемите не се решат, целата програма на Артемис може да биде загрозена.

Трошоците на НАСА за Месечината програма Артемида се очекува да достигнат 93 милијарди долари до 2025 година, вклучувајќи ги и 23,8 милијарди долари веќе потрошени на системот SLS во текот на 2022 година. Таа сума претставува зголемување на трошоците од 6 милијарди долари во период од шест години кога се земаат предвид доцнењата на распоредот во споредба со првичните проекции на НАСА.

SLS конечно беше лансиран во ноември 2022 година, користејќи четири RS-25 мотори по лансирање, вклучително и 16 задржани од пензионирани вселенски шатлови. Кога ќе се потрошат овие залихи, НАСА ќе се префрли на моторите RS-25E произведени од Aerojet Rocketdyne, кои се 30 отсто поевтини и 11 отсто помоќни. Исто така, користи цврсти ракетни засилувачи произведени од Northrop Grumman.

Постарата технологија не и помага на НАСА со нејзиниот буџет.

„Овие зголемувања се предизвикани од поврзани прашања како што се претпоставките дека користењето на наследените технологии од програмите Space Shuttle и Constellation ќе резултира со значително намалување на трошоците и временската рамка во споредба со развојот на нови системи за SLS. Сепак, комплексноста на развојот, надградбата и интегрирањето на нови системите со наследени компоненти се покажаа многу поголеми од очекуваното“.

На пример, само пет од 16 адаптации на моторот беа завршени, а зголемувањето на трошоците беше удар за засилувачките договори. Ова е и најголемиот проблем бидејќи од објавувањето на програмата Артемис има пораст од 2,5 на 4,4 милијарди долари, а резултатот е доцнење на распоредот за пет години.

НАСА, исто така, ги обвинува договорите со „цена плус“ кои им овозможуваат на добавувачите полесно да ги „надуваат“ буџетите, за разлика од договорите со фиксна цена. Новиот извештај предлага идната работа да се префрли на режим на фиксна цена и да се решат проблемите со набавките. Администрацијата на НАСА се согласи со сите осум препораки.

Програмата Артемида фокусирана на Месечината беше заснована на програмата Соѕвездие, создадена во 2005 година со цел да се вратат луѓето на Месечината до 2020 година, а потоа да одат на Марс. Администрацијата на поранешниот американски претседател Барак Обама го откажа проектот по критиките, главно поради тоа што програмата гарантираше работни места низ САД.

Сепак, нацрт-законот за овластување на НАСА од 2010 година наложи изградба на SLS и пренамена на постоечката технологија, договори и работна сила од Constellation. Тоа бараше и партнерства со приватни вселенски компании. SpaceX го разви својот ракетен систем Starship, кој може да ги однесе луѓето на Месечината и Марс, сепак, Starship експлодираше за време на првиот орбитален тест, но првиот човек на компанијата, Илон Маск, најави ново лансирање за два месеци.