Докторот го крена алармот за додатоците во исхраната: „Престанете да ги пиете, ќе ви го испржат црниот дроб!“
Д-р Каран Раџан го вклучи алармот за растечкиот број на популарни додатоци во исхраната кои, иако се природни, можат да предизвикаат сериозно, па дури и опасно по живот оштетување на црниот дроб.
Билките како ашвагандата, позната по своите наводни својства за зголемување на енергијата и имунитетот, како и бројни други додатоци во исхраната, можат да влијаат на способноста на црниот дроб ефикасно да ги отстранува токсините од телото. Слична претпазливост се препорачува и за екстрактот од зелен чај, како и за куркумата, објави „Дејли меил“.
Во популарно видео кое собра речиси милион прегледи на Инстаграм, д-р Рајан ја повикува јавноста да биде претпазлива и советува да се провери секој додаток во исхраната со базата на податоци LiverTox, која документира познати случаи на оштетување на црниот дроб поврзани со лекови и додатоци во исхраната.
„Доколку додатокот во базата на податоци LiverTox е означен со оценка А, Б или Ц, бидете особено внимателни со неговата доза и фреквенцијата на внесување“, истакна Д. Рајан.
Тој истакна дека природните додатоци исто така минуваат низ метаболизмот на црниот дроб, што значи дека мора да се разградат од ензимите на црниот дроб. Овој процес може дополнително да го оптовари органот и да го зголеми ризикот од токсични реакции.
Сомнително и куркума
Предупредувањата не се нови – Британската агенција за стандарди за храна (FSA) минатата година веќе ја поврза ашвагандата со можна токсичност на црниот дроб. Истражувањата покажаа дека куркумата, во ретки случаи, може да предизвика и откажување на црниот дроб.
Д-р Рајан, исто така, предупредува на опасностите од комбинирање на повеќе билни додатоци одеднаш, поради можни непознати интеракции: „Ако земате повеќе билни додатоци, проверете дали нема преклопувачки активни состојки, ненамерно би можеле да создадете фармаколошки коктел со непредвидливи ефекти.“
Овие предупредувања важат и за корисниците на лекови на рецепт, како што се статини, антидепресиви, антиепилептици и разредувачи на крв. Комбинацијата со одредени додатоци во исхраната може да ја промени нивната ефикасност или безбедност.
Д-р Рајан советува да се консултирате со лекар или фармацевт пред да земете каков било додаток во исхраната, особено ако веќе земате други лекови. Исто така, препорачува проверка за сертификати од трети страни на пакувањето – како што се NSF, Informed Choice или USP Verified – кои ја потврдуваат безбедноста, квалитетот и чистотата на производот.
„Изборот на додатоци со овие етикети може значително да го намали ризикот од внесување штетни или забранети супстанции што можат да го оштетат црниот дроб“, нагласи тој.
Не сите од нив се опасни, но…
Иако предупредува на опасностите, д-р Рајан јасно става до знаење дека не сите додатоци во исхраната се штетни:
„Јас самиот редовно земам омега-3, витамин Д и растителни влакна. Додатоците во исхраната можат да имаат смисла, но само ако знаеме што пиеме.“
Анкета на FSA покажува дека околу 50 проценти од возрасните во Велика Британија редовно земаат некаков вид додаток во исхраната. Но, големите студии, како онаа објавена во 2018 година во „Journal of the American College of Cardiology“, откриваат дека најпопуларните додатоци во исхраната – вклучувајќи мултивитамини, витамин Д, калциум и витамин Ц – не го намалуваат ризикот од срцеви заболувања, мозочен удар или предвремена смрт.
Минатата година, една жена од Пенсилванија го сподели своето искуство со хербален додаток што го земала за ублажување на симптомите на менопауза. На почетокот чувствуваше повеќе енергија и подобро расположение, но по помалку од два месеци очите ѝ пожолтеа – класичен симптом на жолтица, предизвикана од насобирање билирубин поради оштетување на црниот дроб.
Лекарите заклучиле дека причина е хербален додаток што содржи црн кохош и ја предупредиле дека можеби ќе ѝ треба трансплантација на црн дроб. Случајот заврши без операција, но тоа беше предупредување дека „природно“ не секогаш значи „безбедно“.
