Заборавениот рак сè повеќе ги погодува младите: Симптомите се нејасни и често се игнорираат

Надуеност, блага абдоминална болка или промени во празнењето на цревата може да укажуваат на овој рак.

Со децении, апендицитисот беше дијагноза со која лекарите се среќаваа само еднаш или двапати во текот на својата кариера, и тоа речиси секогаш кај постари пациенти. Но, сега постои загрижувачки тренд: апендицитисот сè повеќе ги погодува луѓето во нивните 30-ти и 40-ти години, па дури и помладите.

Слепото црево е мал орган сличен на вреќа во облик на прст и е почеток на дебелото црево. Неговата улога во телото е сè уште предмет на научна дебата, но најпознат е по тоа што предизвикува апендицитис, болно воспаление кое често бара итна операција. Помалку познато е дека ракот може да се развие во слепото црево, обично без никакви предупредувачки знаци.

Исхрана што спречува рак на дебелото црево

Нова студија, објавена во списанието „Annals of Internal Medicine“, покажа дека бројот на случаи на рак на слепото црево драматично се зголемил кај луѓето родени по 1970-тите. Всушност, инциденцата се зголемила трипати, па дури и четирипати, кај помладите генерации во споредба со оние родени во 1940-тите.

Оваа изненадувачка промена збуни многу експерти ширум светот. Иако вкупните бројки се сè уште мали (ракот на слепото црево зафаќа само неколку луѓе на милион секоја година), брзото зголемување е зачудувачки. Уште позначајно е што околу еден од три случаи сега се јавува кај возрасни под 50 години, многу поголем процент отколку кај другите видови на гастроинтестинални карциноми.

Која е причината за зголемувањето на ракот на слепото црево?

Нема прецизен одговор на ова прашање, но експертите веруваат дека главната причина за зголемувањето на ракот на слепото црево е драматичната промена во начинот на живот и животната средина во текот на последните неколку децении. Стапките на дебелина се зголемија од 1970-тите, а прекумерната тежина е познат фактор на ризик за многу видови на рак, вклучувајќи ги и оние на дигестивниот систем.

„Во исто време, исхраната се префрли кон преработена храна, шеќерни пијалоци и црвено или преработено месо, што сето тоа е поврзано со зголемен ризик од рак во други делови од цревата. Физичката активност исто така се намали, при што повеќе луѓе поминуваат часови седејќи на бироа или пред екрани“, вели Џастин Стебинг, професор по биомедицински науки на Универзитетот Англија Раскин во Велика Британија.

„Друга можност е дека сме изложени на нови фактори на животната средина со кои претходните генерации не се соочиле. Индустријализацијата на производството на храна, широката употреба на пластика и хемикалии и промените во квалитетот на водата исто така можат да играат улога“, вели проф. Стебинг.

Симптомите на рак на слепото црево се неспецифични, патот до дијагнозата е тежок.

Она што го прави ракот на слепо црево особено предизвикувачки е тоа што е тешко да се открие. За разлика од ракот на дебелото црево, кој понекогаш може да се открие рано преку скрининг колоноскопија, ракот на слепо црево обично останува незабележан.

„Симптомите, доколку воопшто се појават, се нејасни и лесни за игнорирање. Луѓето може да чувствуваат блага абдоминална болка, надуеност или промени во празнењето на цревата, што се вообичаени поплаки кај многу бенигни состојби. Како последица на тоа, повеќето случаи се откриваат дури по операцијата за сомнителен апендицитис, кога често е предоцна за рана интервенција“, нагласува проф. Стебинг.

И покрај зголемувањето на бројот на случаи, не постои рутински скрининг тест за рак на слепото црево.

„Болеста е едноставно премногу ретка за да се оправда воведувањето на широко распространет скрининг. Покрај тоа, слепото црево често е тешко да се визуелизира со стандардно снимање или ендоскопија. Ова значи дека и пациентите и лекарите мора да бидат особено внимателни“, забележува проф. Стебинг.

Комплекс на фактори кои влијаат на растот на гастроинтестиналните карциноми

Зголемувањето на апендицитисот кај помладите возрасни е дел од поширок тренд што се забележува кај други гастроинтестинални карциноми, како што се карциномот на дебелото црево и желудникот. А овие карциноми почесто се дијагностицираат кај луѓе под 50-годишна возраст, што укажува дека може да бидат присутни вообичаени фактори на ризик.

„Причините за оваа промена се сложени и веројатно вклучуваат комбинација од генетика, начин на живот, околина, па дури и промени во нашиот цревен микробиом – бактериите во цревата што живеат со нас“, објаснува проф. Стебинг, додава:

„Во текот на изминатите неколку децении, антибиотиците станаа почести, и во медицината и во земјоделството. Оваа широка употреба на антибиотици може да ја промени рамнотежата на бактериите во нашите црева, што би можело да влијае на ризикот од рак. Некои неодамнешни истражувања сугерираат дека изложеноста на антибиотици рано во животот може да има долгорочни ефекти врз дигестивниот систем, но потребни се повеќе студии за да се потврди оваа врска.“

Знаци кои не треба да се игнорираат

Доколку некој има постојани или невообичаени стомачни симптоми, особено ако е под 50 години, важно е да не се игнорираат. Раната дијагноза и навремениот третман можат значително да влијаат на исходот.

„Засега, најдобриот совет е да се фокусирате на превенција и подигнување на свеста. Одржувањето здрава тежина, јадењето балансирана исхрана богата со овошје, зеленчук и интегрални житарки и физичката активност се чекори што можат да го намалат ризикот од многу видови рак. Избегнувањето на тутун и ограничувањето на внесот на алкохол се исто така важни. Иако овие мерки не можат да гарантираат заштита од рак на слепо црево, тие се докажани стратегии за целокупното здравје“, вели професорот Џастин Стебинг и заклучува:

„Приказната за порастот на ракот на слепо црево е потсетник дека дури и ретките болести можат да станат почести кога се менува нашата околина и начин на живот. Тоа е исто така повик за понатамошно истражување и повик до сите нас да обрнеме внимание на нашите тела, да побараме медицински совет кога нешто не е во ред и да ги поддржиме напорите за разбирање и борба против овој мистериозен тренд.“