Често се нарекува тивка болест, бидејќи луѓето кои имаат остеопороза се целосно несвесни за нивната состојба до првата фрактура на коските. Остеопорозата нема симптоми. Дали воопшто може да откриете дека ја имате оваа болест пред да почнат да ви пукаат коските? Кој добива рана остеопороза?
Што предизвикува остеопороза?
Точната причина или причините за остеопороза се уште се непознати за истражувачите. Остеопорозата предизвикува коските да губат маса и да станат слаби, кршливи и лесно да се кршат. Често ги зафаќа колковите, ‘рбетот и зглобовите. Болеста може да биде без симптоми и да остане неоткриена додека ослабената коска не се скрши без очигледна причина. Слабениот пршлен во ‘рбетот исто така може да пукне, предизвикувајќи силна болка во грбот.
А што е рана остеопороза?
Обично се мислеше дека остеопорозата се јавува во подоцнежните години, но има млади и средовечни возрасни кои го изгубиле здравјето на коските. Оваа состојба е позната како рана остеопороза и може да се појави по триесеттиот роденден, штом коските почнат да стареат.
Симптоми на остеопороза
Иако многумина не ја препознаваат навреме, раната остеопороза не е целосно тивка. Американската фондација за здравје на коските и остеопороза наведува дури 10 рани симптоми на остеопороза на кои вреди да се обрне внимание.
Симптоми на рана на остеопороза
Губењето на висината е еден од најчестите знаци дека вашиот ‘рбет може да се намалува. Мерете се барем еднаш годишно за да можете да го забележите овој симптом.
Необјаснета болка во грбот и вратот . Болката во грбот може да има многу причини, вклучително и фрактура или напукнат пршлен.
Лошо држење на телото Ако чувствувате непријатност кога стоите исправено или забележите грпка во горниот дел од грбот, ова може да биде знак за губење на коскената маса.
Краток здив Ако вашиот ‘рбет ја промени формата, станува вкочанет или претрпи фрактура, капацитетот на вашите бели дробови може да се намали.
Кршливи нокти октите кои лесно се кршат може да укажуваат на тоа дека немате доволно колаген во вашата исхрана. Ако вашите нокти имаат вертикални издигнувања, тоа може да значи дека не добивате доволно калциум од она што го јадете или пиете, или вашето тело можеби не го апсорбира правилно калциумот.
Дигестивни проблеми Губењето на коскената маса е поврзано со неколку гастроинтестинални состојби, како што се целијачна болест и воспалителна болест на цревата, кои и двете можат да ја инхибираат апсорпцијата на хранливи материи.
Лоши заби Губењето на забите може да биде знак за намалена густина на вилицата.
Скршени коски Најочигледен симптом од сите: скршената коска е прилично јасен знак дека вашите коски стануваат послаби.
Кој добива рана остеопороза?
Иако е многу тешко да се предвиди кој ќе развие остеопороза (пред се затоа што научниците сè уште не се сигурни што ја предизвикува), со сигурност може да се каже дека одредени групи луѓе имаат предиспозиција за оваа болест.
Ако се прашувате дали можеби сте изложени на ризик од остеопороза, можете да одговорите на следниве прашања:
- Дали имате исклучително светла кожа?
- Дали сте витки, слаби, ниски?
- Дали често и многу пиете алкохол?
- Дали сте пушач
- Дали сте блиску до менопауза или во менопауза?
- Дали користите лекови за тироидната жлезда?
- Дали сте нетолерантни на млеко?
Ако одговорот на повеќето од овие прашања е „да“, а исто така знаете дека имате генетска предиспозиција за остеопороза , односно дека некој од вашите родители, баба и дедо или дедо ја имал – не би било лоша идеја да видите доктор.
Фактори на ризик за рана остеопороза
1. Возраст. Како што стареете, вашето тело има тенденција да ја губи густината на коските. Но, остеопорозата не е неизбежна и може да се забави или прекине со промени во животниот стил – на пример вежбање и здрава исхрана за коските – и лекови.
2. Пол. Жените имаат четири пати поголема веројатност да развијат остеопороза од мажите, а околу половина од жените и една четвртина од мажите постари од 50 години ќе скршат коска поради остеопенија или остеопороза.
3. Пушење. Друга причина да се обидете да ја ослободите навиката: студиите покажаа директна врска помеѓу употребата на тутун и намалената густина на коските
4. Алкохол. Прекумерното консумирање алкохол го нарушува балансот на калциум. Обилното консумирање алкохол, исто така, може да предизвика недостаток на хормони што може да доведе до послаби коски.
5. Менопауза. Потоа доаѓа до губење на коскената маса. И жените губат најмногу коскена маса – до 20 проценти или повеќе – во текот на првите 10 години по менопаузата.
6. Лоши навики во исхраната. Внесувањето на недоволно количество калциум, витамин Д и протеини може да го зголеми ризикот од остеопороза.
7. Рак на дојка. Кршливите коски и фрактури се почести кај жените кои биле третирани за рак на дојка, делумно затоа што третманот со рак на дојка може да предизвика рана менопауза.
8. Физичка неактивност. Како што вежбањето гради посилни мускули, така и посилните коски.
9. Семејна историја. Семејната историја на остеопороза сугерира дека сте исто така изложени на поголем ризик за болеста, особено ако родителот имал фрактура на колкот.
10. Тип на тело. Колку сте послаби, толку ви се потенки коските и толку е поголем ризикот од фрактури. Додека индексот на здрава телесна маса (БМИ) често е подобар во намалувањето на ризикот од одредени здравствени проблеми како што е дијабетес тип 2, повисокиот БМИ се чини дека ги штити мажите и жените од остеопороза.
Како се дијагностицира остеопорозата?
Ако мислите дека сте во ранливата група, контактирајте со вашиот лекар и разговарајте за тестот за густина на коските. Тестот за минерална густина на коските е златен стандард за откривање на остеопороза.
Остеопорозата се дијагностицира со помош на специјализирана технологија за рендген наречена апсорптиометрија на рендген со двојна енергија, позната како скенер DKSA. Овој пристап безбедно, прецизно, брзо и безболно ја мери густината на коските и им помага на лекарите да идентификуваат намалена коскена маса.
Удобно лежите на положена маса додека единицата DKSA скенира две или повеќе области, обично колкот и ‘рбетот склони кон фрактури. За разлика од типичните апарати за рендген, изложеноста на радијација е исклучително мала. Целиот процес трае само неколку минути за да се заврши, не вклучува инјекции или инвазивни процедури, а вие останувате целосно облечени.
Колку порано се дијагностицира остеопорозата, толку е поголема веројатноста дека третманот ќе биде успешен. Дополнително, се покажа дека неколку терапии со лекови кои сега се на пазарот ефикасно го забавуваат или го намалуваат губењето на коскената маса.
Како да се спречи остеопороза?
За жал, не постои лек за остеопорозата, но третманот се состои во спречување на прогресијата на болеста. Но, затоа постојат начини на кои можете да ја одложите или спречите болеста.
Постојат чекори што можете да ги преземете за да помогнете во спречување на остеопороза. Прво, храната богата со калциум нека биде редовен дел од вашата исхрана или земете ги во предвид додатоците на калциум и витамин Д. Вежбајте редовно и одржувајте го вашето тело во форма. Заборавете на пушењето, и консумирајте алкохол во умерени количини, како и кафе.