Куварот на Тито измисли јадење кое влезе во историјата: Македонците го јадат секој ден а Тито го обожаваше
Она што не успеаја да го направат некои државници, политичари и историчари, да ги стават маршалот Тито и лидерот Караѓорѓе во ист контекст, му успеа на Милован Мица Стојановиќ, барем во областа на гастрономијата.
Овој професор по кулинарски уметности и главен готвач на доживотниот претседател на Југославија, Јосип Броз, тврди дека пред повеќе од половина век создал едно од најпознатите локални јадења – шницлата Караѓорѓе.
Ja нарекол по Ѓорѓе Петровиќ, водачот на Првото српско востание и родоначалник на династијата Караѓорѓевиќ, и го направил сосема случајно, импровизирајќи ги состојките на лице место.
– Драго ми е што имаме една репрезентација кога Французин, Чех и Американец доаѓаат да преземат нешто типично – изјави Милован Миќа Стојановиќ за белградските медиуми.
Овој пржен стек, кој се прави од телешко, свинско или некој друг вид месо, наполнет со крем, денес е незаменлив елемент на менито на повеќето српски ресторани во земјата и ширум светот.
Бојана Калењук Пиварски, професорка на Катедрата за гастрономија, на Катедрата за географија, туризам и хотелски менаџмент на Природно-математичкиот факултет во Нови Сад, смета дека „ниту едно јадење создадено пред околу 50, 60 години нема таква популарност и застапеност“ во Србија.
– Мислам дека таа заслужува многу почит бидејќи сепак успеавме да го сочуваме сите овие години и затоа што речиси секој српски ресторан го има на понуда – изјавила таа.
Слично име и историја на готвење
Рецептот за караѓорѓе шницла, едно од најпознатите јадења на балканската национална кујна, е создаден по спој на непредвидени околности, додека Миќа Стојановиќ работел во ресторанот „Голф“ на падините на белградската шума Кошутњак.
Според сеќавањето на креаторот на овој деликатес, тоа било во 1956 или 1957 година кога еден гостин му побарал киевски котлет, украинско-руско јадење направено од пилешко и путер.
– Ги немав тие состојки, но бев снаодлив и направив некоја импровизација, а таа и’ се допадна – изјави Стојановиќ.
Така, идниот Титов готвач ненамерно „готви историја“, користејќи достапни состојки – телешка шницла и крем, што всушност го прави ова јадење автентично.
Со оглед на тоа што српската кујна, и по производи и имиња, главно се потпираше на странската гастрономија, тој реши на својот кулинарски изум да му даде оригинално име, по водачот на Првото српско востание од 1804 година и родоначалник на династијата Караѓорѓевиќ.
– Многу наши научници, борци или државници не беа соодветни за комунизам, па морав да се грижам државата да не ме казни – објасни 88-годишниот готвач.
Ова јадење наречено по Караѓорѓе, за кое вели дека било прифатливо за тогашните власти, десет години подоцна било „официјализирано“ на изложба за готвење во белградскиот ресторан „Санце“. Тогаш, како што вели, за првпат се појавило името Караѓорѓева шницла во писмена форма како дел од памфлетот отпечатен за таа пригода.
Повеќе од 65 години од своето постоење, шницлата Караѓорѓе наидува на различни критики. Неговото потекло е најмногу оспорувано и споредено со други странски јадења со слична подготовка, како што е швајцарскиот деликатес кордон блу.
– Апсолутно не би направил таква споредба и мислам дека заслужува да се почитува во оригиналот бидејќи не можеме да ја оспориме неговата популарност и препознатливост во светот кога е во прашање српската кујна – истакна професорот Пиварски.
Преку различни проекти и истражувања во угостителството наидувала на различни видови филови, поради што „просечниот потрошувач“ често очекува внатре во стекот да се најдат шунка, сирење, кисели краставички или други состојки.
– А за неговата автентичност постои само мал спор, кој можеби не успеал целосно да се зачува како таков, туку наместо тоа добил поинаков облик на полнење и поради таа причина често се споредува со некои други јадења – додаде професорот.
