Скандал што открива дупки во ембаргото: Како руска фабрика за експлозиви тајно ја купила технологијата „Сименс“
Додека Русија го интензивира производството на оружје за војната во Украина, државна фабрика за експлозиви во Сибир успеа да набави опрема од германскиот „Сименс“ преку кинески посредници, со што ги заобиколува западните санкции, открива „Ројтерс“.
Според документите за јавни набавки и царинските податоци, фабриката за олеум Бијск (BOZ), која се наоѓа во јужен Сибир, во октомври 2022 година потпишала договор со руската компанија Техприбор од Калининград за купување индустриска опрема на Сименс потребна за автоматизација на производството.
Непосредно пред крајниот рок за испорака, „Техприбор“ доби пратка од Кина од „Хуиџоу Фун Тек“, компанија од покраината Гуангдонг која продава индустриска опрема.
Со анализа на кодовите на производите и царинските ознаки, Ројтерс утврди дека испорачаните регулаторни уреди на Сименс се идентични со оние од нарачката на BOZ. Нема докази дека Сименс знаел дека неговата опрема ќе заврши во руска фабрика за експлозиви, а компанијата вели дека строго се придржува до меѓународните санкции и го бара истото од своите клиенти, иако признава дека стоката може да заврши во Русија без нивно знаење.
BOZ е дел од Федералното државно претпријатие „Ја. М. Свердлов Фабрика“, која веќе е под санкции на САД и ЕУ поради поддршка на руската воена индустрија. Фабриката произведува ТНТ и ХМХ – експлозиви што се користат и за цивилни и за воени цели – и ги исполнува нарачките од руското Министерство за одбрана.
Истрагата на Ројтерс покажува дека од почетокот на инвазијата на Украина во 2022 година, BOZ го проширил производствениот капацитет, вклучително и изградба на нова линија за експлозиви RDX. Автоматизираните машински алати се клучни за зголемување на производството со помалку работници, што е особено важно со оглед на недостатокот на работна сила во рускиот воен сектор.
Според воениот аналитичар Конрад Музика, континуираното снабдување со западна технологија ја продолжува војната бидејќи ѝ помага на Москва да го модернизира производството на ракети, беспилотни летала и тенкови.
„Овие високопрецизни делови често се незаменливи. Без нив, одржувањето или зголемувањето на военото производство би било побавно, поскапо и би го оптоварило пазарот на трудот“, рече тој.
И покрај санкциите, руските производители на оружје често пристапуваат до западна опрема преку кинески препродавачи. На крајот на 2024 година, Европската Унија за прв пат воведе директни санкции против кинеските компании за снабдување на руската воена индустрија, а во јули оваа година, на листата беа додадени уште седум компании од Кина и Хонг Конг.
Западните разузнавачки служби предупредуваат дека недостигот на експлозиви е една од главните пречки за руското производство на гранати и бомби, поради што Москва се потпира и на снабдување од Северна Кореја и Иран. Истрагата на Ројтерс покажува како, и покрај формалните ембарга, технолошката опрема од ЕУ сè уште наоѓа пат до руските воени објекти – и тоа преку Кина.
