Ако границите се затворат – за една недела ќе бидеме ГЛАДНИ: Хрватска во ПАНИКА, истиот ПРОБЛЕМ може да ја снајде и Србија

Според деканот на Земјоделскиот факултет, Александар Мешиќ, еден од клучните проблеми е тоа што хрватското земјоделство е сè уште структурирано како што било во времето на нашите баби и дедовци.

Увозот на храна во Хрватска експлодираше во последните десет години и денес надминува 6,5 милијарди евра. Додека увозот вртоглаво расте, домашното производство не успева да го одржи темпото, а состојбата во земјоделството станува сè поалармантна. Овие предизвици беа дискутирани на конференцијата за храна што се одржа во Загреб.

Како што објави ХРТ, самоодржливоста на Хрватска во однос на храната најдобро се илустрира со реченицата – „ако границите беа затворени, ќе ни снемаше храна за една недела“. Има многу малку домашни производи, додека количината на увезени производи расте од година во година. Увезените производи доминираат на полиците во продавниците, но проблемот е подлабок отколку што изгледа. Трговците не се единствените кои можат да бидат обвинети за прекумерен увоз – хрватските производители често увезуваат готови производи или суровини, а дури потоа ги пласираат на пазарот под домашни брендови.

„Мислам дека сите трговци се обидуваат да добијат сè што можат во Хрватска – го добиваат таму, но едноставно не можете да добиете доволно овошје, зеленчук, свинско месо, говедско месо – апсолутно не“, рече Мартин Евачиќ, претседател на извршниот одбор на ХУП – Трговско здружение.

На листата на најчесто увезени прехранбени производи, покрај месото, се издвојува и млекото. „Исклучително многу ни недостасува млеко. Никогаш не сме биле во полоша ситуација. Веројатно сме на 40, можеби 45 проценти, особено кога станува збор за долготрајни млечни производи“, предупреди Младен Јакоповиќ, претседател на Хрватската земјоделска комора.

Извезуваме суровини, увезуваме производи

Најпозитивен пример во домашното земјоделство е производството на житарки и маслодајни растенија. Хрватска извезува пченка, пченица и соја – но она што се произведува од нив, како што се брашното и готовото тесто, во голема мера се увезува .

„Увезуваме подобрувачи на пченица, брашно, готово тесто… Планираме инвестиции во мелнички капацитети во тој сегмент“, рече Тугомир Мајдак, државен секретар во Министерството за земјоделство, пишува Poslovni.hr .

Недостаток на знаење и насока

Според деканот на Земјоделскиот факултет, Александар Мешиќ, еден од главните проблеми е тоа што хрватското земјоделство е сè уште застарено и не е прилагодено на современиот пазар.

„Очигледно е дека начинот на кој досега работевме не даде резултати. Можеме да имаме квалитет и конкурентност, но ни недостасува знаење“, нагласи Мешиќ.

Заклучокот од конференцијата беше јасен: хрватското земјоделство има потенцијал, но мора сериозно да го развива – во спротивно, ќе стане целосно зависно од храна од земји како Германија, Данска и Холандија.

Може ли ова да важи и за Србија? За жал – да.

Повеќето од проблемите опишани во хрватскиот контекст се директно поврзани со Србија :

Застарена земјоделска структура : Како и во Хрватска, српското земјоделство се потпира на мали семејни фарми со традиционални методи, без доволно модернизација и механизација.

Огромен увоз на храна : Србија увезува значителни количини на преработена храна, млечни производи и месо, додека извезува сурови земјоделски производи.

Недостаток на финализирање на производот : Извезуваме пченица и пченка, а увезуваме брашно и тестенини. Инвестициите во преработка се недоволни.

Слаба самоодржливост : Независното производство не е доволно за млеко, месо или зеленчук. Полиците се полни со странски брендови.

Недостаток на знаење и стратегија : Недостасува системска поддршка за образованието во земјоделството, стимулации за дигитализација, како и јасна национална стратегија за развој на земјоделството.

Накратко – и Србија и Хрватска се соочуваат со ист избор : да инвестираат во знаење, технологија и домашно производство или да станат целосно зависни од странска храна .