АЛЕКСАНДАР ВУЧИЌ Е ВО ГОЛЕМА НЕВОЛЈА – Во Белград Урсула фон дер Лајен употреби израз кој предизвика страв: Србија де факто мора да го признае Косово до февруари 2024 година !?
Европската унија е при крај со трпението – Србија „де факто“ (како и правно да се толкува) мора да го признае Косово, експресно порача претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен при посетата на Приштина и Белград. Но, за волја на вистината, таа не зборуваше за тоа дека треба да се признае „де јуре“ (т.е. во согласност со законот), туку тоа се сега само, се чини, нијанси, кои Александар Вучиќ ќе треба да им ги објасни на Србите.
„Де факто“ значи – „всушност, фактички, со факти, земајќи ја предвид само фактичката состојба; во правото, овој термин ја означува фактичката состојба на врската, без разлика дали е во согласност со правниот поредок“. Но, дури и она што го кажа Урсула фон дер Лајен, повторувајќи го она што претставниците на Германија, Франција и Италија му го кажаа на Александар Вучиќ во Брисел пред неколку дена, всушност одредува дека Србија мора практично да се согласи со независноста на Косово, иако не мора формално, односно „дипломатски“ да се признае или, едноставно кажано, да се признае Косово без да се каже.
Еден вид не признавање, но во основа тајно признавање. Донекаде комплицирано, но не. Имено, Србија и онака нема никаква јурисдикција над Косово од средината на 1999 година и би го прифатила фактот дека не контролира и нема државно-правен суверенитет над Косово и не би се противела на нејзиното учество во сите меѓународни институции, вклучително и ОН. Дополнително, Србија не мора да „отвара“ амбасада во Приштина или да има косовска амбасада во Белград, туку треба да има некаква „дипломатска мисија“. Дополнително, би биле признати меѓусебните лични карти, документи, дипломи и слично.
„Посетата на Урсула фон дер Лајен може сликовито да се опише како добар полицаец – лош полицаец“, изјави за N1, Душко Лопандиќ, потпретседател на Европското движење во Србија и потпретседател на партијата Србија Центар.
Игор Новаковиќ од Центарот за меѓународни и безбедносни прашања објасни дека де факто признавањето на Косово значи „прифаќање на субјективноста на Приштина и прифаќање на нивните институции, документи и симболи“.
Како што објаснува Игор Новаковиќ, бриселскиот договор од 2023 година потсетува на договорот меѓу поранешните две Германии. Имено, двете страни го потпишаа договорот, но тоа не значеше дека Западна Германија ја прифати независноста на Источна Германија. Но, Србија, нема никаква надлежност над Косово и практично прифати дека е друга држава, ако не поради тоа што, на пример, преговорите за влез во ЕУ не го вклучуваат Косово, колку и да е можеби е „срцето на Србија“.
Меѓу двете земји има гранични премини, контрола на документи и царина, колку и да го нарекуваат како „административни премини“ во Белград. Косово сам ќе ги води преговорите за членство, а кога тоа ќе се случи, Србија ќе биде членка на ЕУ без Косово, дури и тие да бидат примени во ист ден.
Урсула фон дер Лајен дојде кај Александар Вучиќ со „морков и стап“ – практично со ултиматум, но и поддршка за влез во ЕУ и мавташе со дарежливи средства од неколку милијарди евра, како дел од шест милијарди евра за економски развој на Западен Балкан, кој се уште не е дел од ЕУ. Да потсетиме, Вашингтон и ЕУ неодамна отворено му порачаа на Александар Вучиќ дека до февруари 2024 година сакаат да ја решат ситуацијата со нормализација на односите меѓу Србија и Косово, што значи ова – „де факто“ признавање.
Но, ниту Приштина не е без обврски – мора да го реализира проектот т.е. Заедницата на српските општини, според предлогот на Брисел. Александар Вучиќ вели дека предлогот е „добра основа“ за понатамошни разговори, но смета дека нема да се реализира поради, како што вели, балканските манири на Албин Курти. Имено, Србија би сакала ЗСО да биде еден вид Република Српска, додека Косово, во страв од таков исход, на Србите би им дало некаква локална автономија без големи политички сили. Предлогот на ЕУ е некаде на средина – ниту Република Српска, бидејќи се плаши од „босанизација“ на Косово, ниту оваа автономија би била само формална. Урсула фон дер Лајен ја повика Србија да го поддржи предлогот на Брисел за ЗСО, а Приштина да го спроведе што е можно поскоро.
Европската лидерка и на Александар Вучиќ му спомна дека не воведува санкции кон Русија, но се чини дека овојпат не инсистирала на таа тема, бидејќи приоритет и било „де факто“ признавањето на Косово.
Урсула фон дер Лајен го предупреди Александар Вучиќ дека нема да толерира инциденти како она што се случи во Бањска кога, да се потсетиме, паравоена група Срби се обиде да направи „револуција на трупци“ на северот на Косово, каде што живее мнозинско српско население.
Александар Вучиќ најави дека на 17. декември ќе се одржат предвремени избори, за да се спречи тој кобен февруари 2024 година, кога де факто мора се да биде завршено. Брисел е на работ и сака да го реши косовскиот проблем пред новите европски избори во мај и американските избори во ноември 2024 година, особено додека продолжува кризата на Блискиот Исток, како и војната меѓу Русија и Украина.
