Високите цени на граѓаните им го отежнуваат правењето ајвар

 Традиционалниот ајвар и кисели краставички оваа зима можеби недостасуваат од трпезите на многу семејства во Северна Македонија, поради неконтролираното поскапување на земјоделските производи.

Како што се намалуваат температурите и доаѓа есенската сезона, популарниот скопски пазар Бит Пазари се полни со пиперки, домати и други земјоделски производи, но бројот на откупувачи годинава е се помал и помал.

Пазарот е особено полн со црвени пиперки од кои се прави ајвар, традиционален производ во Северна Македонија, но поскапувањето на овој производ предизвика некои семејства да се откажат од правење ајвар, додека многу други сериозно го мислат ова.

Стојна Манчева од Скопје за Радио Слободна Европа вели дека првпат сериозно размислува да се откаже од подготовката на ајварот.

„Пиперките станаа многу скапи. Еден килограм достигна и до 80 динари. Порано правев до 100 тегли ајвар. Сега не можеме да направиме ни 10, па дури и воопшто, бидејќи за да се направи тегла потребни се 3 до 4 килограми пиперки, во зависност од квалитетот. Значи, за да се подготви тегла потребни се 250 динари (4 евра) без да се пресметаат други трошоци, како масло и дрво за теглата“, рече Манчева.

Килограм црвен пипер сега се продава за 70 до 80 динари (1,15 до 1,30 евра), што е зголемување за над 100 отсто во споредба со минатата година или уште повеќе во однос на периодот пред пандемијата или почетокот на војната во Украина. .

„Немаме сметка“

Таа рече дека пред ценовната криза потрошила околу 400 евра само за да направи кисели краставички со пиперки, па затоа размислува „никако да не го прави тоа“.

И Самет Дестани, пензионер, го дели истото мислење како и многу други граѓани, кои се жалат на високите цени кои го погодија нивниот животен стандард.

„Со платата од 20.000 динари (300 евра) не можеме ништо, ниту кисели краставички, ниту други зимски подготовки. Со овие цени не се исплати да се направи, а кога ќе го додадеме трудот не вреди. Годинава ништо нема да направиме“, вели Дестани.

„Купувам од пазар. Кога гледам колку поскапеа пиперките, немаме можност да правиме ајвар, туршија или друго“, вели Дарина Костовска.

„Немаме сметка. Многу тешко, што да кажам. Немаме пари, пензиите ни се многу ниски. Штета што сега не знам дали ќе биде“, вели Енвер Селмани.

Северна Македонија, покрај високите цени на пиперките, се соочува со предупредувања и за поскапување на останатите прехранбени производи, како лебот, млекото, сирењето, месото и други.

Не се знае зошто поскапеле до овој степен, но од Пазарниот инспекторат велат дека ги анализираат причините за поскапувањето во време кога светските цени се намалуваат.

Претседателката на Здружението на потрошувачи Маријана Лончар рече дека е неопходно да се преземат мерки бидејќи се оди на штета на потрошувачите.

„Не треба да чекаме ситуацијата со цените на храната да излезе од контрола. Замрзнувањето на цените може да биде популистичка мерка, но ако треба нека се преземе таа мерка. „Граѓаните се повеќе штедат на храна, а некои производи се заменуваат со многу послаб квалитет, или со пониска хранлива вредност, што значи дека дел од населението веќе е на принудна исхрана“, рече таа.

Од Лигата на стопанските комори за Радио Слободна Европа велат дека се потребни детални и секојдневни проверки, особено од страна на комисијата за заштита на конкуренцијата.

„Комисијата за заштита на конкуренцијата мора секојдневно да ги анализира случувањата на пазарот и да овозможи фер конкуренција. Доколку има нелојална конкуренција или концентрација, институциите мора да постапат, бидејќи ниту една компанија не може да има доминантен удел на пазарот и да ги диктира цените на одредени производи“, вели Трајан Ангеловски, претседател на Сојуз на стопански комори.

Од Министерството за економија велат дека ја следат состојбата и не ја исклучуваат можноста за примена на мерки, вклучително и стопирање на работата на бизнисите доколку се докаже дека ги злоупотребуваат цените.

Веќе утре може да има мерки, а се зависи од дневните извештаи што ги добиваме од проверките што ги вршат на терен надлежните институции“, изјави министерот за економија Крешник Бектеши.

Извештајот на Инспекторатот, но и на Комисијата за заштита на конкуренцијата ќе биде основа за евентуални мерки од највисоките државни институции.