Вистината за свинската маст измиена во 9 води – народно верување или наука?

Народните рецепти често споменуваат „свинска маст измиена во девет води“. Постарите генерации тврдат дека таа е чудотворна состојка за кожа, рани, па дури и колачи.

Но, што всушност значи „миење“ или „плакнење“ и дали постои наука зад оваа традиционална постапка? Дали е навистина поздрава, почиста маст или само уште еден кујнски мит кој преживеал благодарение на бабите и старите книги со рецепти?

Што всушност значи „измиен во девет води“?

Кога се топи свинската маст (најчесто од сланина), во неа остануваат ситни честички протеини, нечистотии и делови од месото, што може да влијае на вкусот, мирисот и рокот на траење. Традиционалното „перење во девет води“ всушност значи дека меката, веќе стопена маст постојано се мие со топла или ладна вода – мешајќи и ладејќи – сè додека водата не остане бистра.

Целта на овој процес не е магијата, туку отстранувањето на остатоците од протеини и сол, што ја прави маснотијата понеутрална, без мирис и долготрајна. Во готвењето, овој вид маст се користел особено за колачи, бидејќи нема тој стандарден појак мирис.

Дали има научна смисла?

Од научна страна, „миењето во девет води“ има ограничен ефект. Водата не може да ги отстрани мастите (бидејќи мастите не се растворливи во вода), но може да ги отстрани супстанциите растворливи во вода – првенствено мали количини на протеини и нечистотии што би можеле да го забрзаат расипувањето.

Значи, делумно има смисла, бидејќи измиената маст може да биде постабилна и понеутрална по мирис. Сепак, бројот „девет“ нема хемиско оправдување – тоа е чиста симболика. Во народните обичаи, девет често се користел како „свет број“ што означува темелност или комплетност. Во пракса, веќе две до три плакнења даваат ист резултат како „девет“.

И што велат нутриционистите?

Свинската маст долго време беше „лош човек“ во светот на храната, но во последниве години доживува рехабилитација. Иако содржи заситени масти, таа има и добри количини на мононезаситени масни киселини (слични на оние што се наоѓаат во маслиновото масло). Умерено употребувана, може да биде дел од балансирана исхрана – особено ако доаѓа од здрави, домашни животни.

Она што не се препорачува се индустриски масти, маргарин и пржена маст што оксидирала. Ако маснотијата се стопи дома и се чува во чиста, сува тегла во фрижидер, може да трае со месеци без проблеми.

Во козметиката и народната медицина

Измиената маст некогаш се користела како основа за мелеми и креми – со мед, невен, прополис, кантарион. Поради својата густа структура и способност да ја задржи влагата, таа била одлична за сува и испукана кожа. Денес знаеме дека самата маст нема лековито дејство, туку делува како заштитен слој што им помага на активните супстанции од билките подобро да навлезат во кожата.

Вистина или мит?

Значи, не е мит, но не е ни магија. Свинската маст измиена во повеќе вода навистина станува почиста, посветла и постабилна, но бројот девет е симболичен, а не научен. Ако е правилно подготвена и складирана, таквата маст може да биде корисна и во кујната и во природната козметика.

Со други зборови, нашите баби не биле хемиски експерти, но интуитивно знаеле што прават.

„Измиено во девет води“ значи повеќекратно миење на стопената маст за отстранување на нечистотиите. Нема потреба од девет плакнења, три се сосема доволни.

Таквата маст има понеутрален мирис, е постабилна и погодна за колачи и мелеми. Свинската маст, умерено употребувана , може да биде дел од здрава исхрана.