Србија утре стапува во генерален штрајк.
Поминаа четири дена откако дел од наставниците ја прекинаа работата, ги поддржаа и нивните родители, а сега им се приклучуваат сè повеќе компании, медиуми, културни установи, угостителски објекти, организации…
Таа листа од минута во минута станува сè подолга.
Порталите на групата Јунајтед Медиа – Нова.рс, Данас, Радар, Спортклуб, ТВ Нова, како и весниците Нова и Данас објавија дека се приклучуваат кон генералниот штрајк.
На штрајкот се приклучува и ИТ заедницата на Србија.
„За многу краток период собравме луѓе од над 50 компании кои работат во Србија во ИТ секторот и тој број расте“, беше објавено на социјалната мрежа LinkedIn.
Нема да работат ниту кината, соопштија од компанијата Cineplexxrs.
Штрајкуваат и најголемите книжарници и издавачки куќи со центар во Белград, кои имаат продажни простории низ цела Србија.
И Културниот центар на Белград утре штрајкува.
Утре вратите ќе ги затвори една од најпознатите белградски слаткарници „Фердинанд“, како и познатата белградска продавница за чевли и облека „Идентити“.
На генералниот штрајк ќе се приклучат и ноќните клубови.
Закон за штрајк
Законот за штрајк беше донесен во 1996 година, за време на постоењето на Сојузна Република Југославија. Овој закон го дефинира штрајкот како „прекин на работа организиран од вработените за заштита на нивните професионални и економски интереси врз основа на работа“.
Според одредбите на законот, штрајк може да се организира во фирма, други правни лица или нивни делови, кај работодавачот, во одредена гранка и дејност или како генерален штрајк.
Одлуката за генерален штрајк ја носи највисокиот синдикален орган, а оваа одлука мора да се достави до надлежниот орган на работодавачите, основачот и државните органи.
Експерт за трудово право: Законот не е модернизиран согласно меѓународните стандарди
Според експертот за трудово право Марио Рељановиќ во интервју за Радио Слободна Европа, Законот за штрајк не е модернизиран во согласност со меѓународните стандарди, а дефиницијата за генерален штрајк останува нејасна. Рељановиќ објаснува дека генерален штрајк значи прекин на работата во различни дејности и дејности со цел да се изрази незадоволство од одредени политики, закони или практики.
Тој додава дека клучниот недостаток на законот е што првенствено ги регулира штрајковите на ниво на индивидуални работодавачи, а генералните штрајкови како поширок облик на граѓанска непослушност се изоставени.
Студентите од блокадата повикаа на генерален штрајк
Студентите во Србија собрани во блокада ги повикаа граѓаните на тотален прекин на работата на 24 јануари. Според нивниот повик, граѓаните тој ден треба да отсуствуваат од работа, а работодавачите се повикуваат да ги откажат активностите и средбите.
За оние кои се плашат од реакциите на работодавците, студентите им предлагаат да земат слободен ден, да земат боледување или да даруваат крв.
Вучиќ за генералниот штрајк: Кај нас има многу лудаци
Српскиот претседател Александар Вучиќ ја коментираше најавата за генерален штрајк од Давос, каде што е на Светскиот економски форум.
Тој рече дека ниту студентите не знаат кое од барањата не е исполнето.
„Не ни треба насилство. Сакаме да разговараме со студентите, со сите, секогаш сме биле за дијалог и тие да ни објаснат кои барања не се исполнети“, рече Вучиќ од Давос.
Вучиќ истакна дека во Србија има многу лудаци.
„Гледам дека некои најавуваат дека утре нема да одат во теретана, дека ќе купат леб порано, нема да ручаат или вечераат тој ден… Во нашата земја има многу лудаци“, додаде Вучиќ.
Што бараат студентите?
Меѓу барањата на студентите се објавување на документи за реконструкција на железничката станица во Нови Сад, при чие уривање загинаа 14 лица, меѓу кои и неколку деца, прекинување на кривичната постапка против уапсените студенти, гонење на одговорните за напади врз студенти и професори и зголемување на буџетот за високото образование за 20 отсто. Нивната иницијатива беше поддржана од некои просветни работници кои го отфрлаат договорот за зголемување на платите постигнат со српската влада.
Генерален штрајк во Европа и светот
Генералните штрајкови се вообичаен облик на граѓанска борба во многу земји.
Во ноември минатата година Грција и Италија организираа генерални штрајкови против ниските плати, додека протест против ситуацијата во Палестина беше организиран во Шпанија. Франција одржа серија штрајкови во текот на 2023 година поради пензиските реформи на претседателот Макрон.
Ваквите форми на граѓанско незадоволство не им се туѓи на земјите како Португалија, Романија, Германија и Алжир, Хондурас и Тунис.