Глаукомот е како малигнитет, ако не се лекува доведува до слепило, предупредува доктор

– Целта на третманот на глауком е да се намали зголемениот очен притисок и да се спречи понатамошно оштетување на видното поле. Прво, најчесто се препишуваат капки за очи, еден или повеќе видови – вели за порталот еКлиника офталмологот д-р Марија Божиќ.

Глаукомот е состојба на очите која го оштетува оптичкиот нерв, чија задача е да испраќа визуелни информации од нашето око до мозокот и е од витално значење за добар вид. Оштетувањето на оптичкиот нерв често се поврзува со висок притисок во окото, но глаукомот може да се развие дури и кај луѓе со нормален очен притисок. Имајќи предвид дека ова оштетување може да доведе до губење на видот или слепило, овогодинешната Светска недела на глауком се одбележува од 9 до 15 март, со тема „Јасно види ја иднината“.

Глаукомот е водечка причина за неповратно слепило.

Неделата за подигање на свеста за глауком ја нагласува важноста од рано откривање на болеста и едукација на заедницата за да се спречи губење на видот. Зелената лента со ревер е универзален симбол на свеста за здравјето, а оваа недела лентата има око поставено внатре во јамката.

– Светската недела на глауком започна да се бори против зголемената преваленца на глауком ширум светот. Бидејќи оваа болест е водечка причина за неповратно слепило, стана императив да и се посветува одредено време секоја година во медиумите и меѓу населението. Светската недела на глауком се слави во втората недела од март веќе 15 години и е клучно време за ширење на знаењето и истакнување на напредокот во истражувањето и лекувањето на глаукомот. Тоа е и можност граѓаните да бидат поканети на скрининг прегледи за оваа болест, односно да го измерат нивниот очен притисок – вели во интервју за порталот еКлиника офталмологот  професор д-р Марија Божиќ,  раководител на Одделот за глауком на Клиниката за очни болести при Универзитетскиот клинички центар на Србија .

Оштетувањето на оптичкиот нерв значително го нарушува квалитетот на животот на пациентот и го зголемува ризикот од траума и депресија.

Не е невообичаено глаукомот да се нарекува „рак на окото“, како што е особено точно за пациентите кои се соочуваат со овој проблем со очите.

– Глаукомот често се нарекува „тивок убиец на видот“, а споредбите со некои малигни тумори не се без основа, бидејќи, без разлика што глаукомот не е малигно или фатално заболување, доколку не се лекува дефинитивно ќе доведе до слепило, еден од најголемите стравови на здрава личност. Оштетувањето на оптичкиот нерв, кое е предизвикано од глауком, значително го нарушува квалитетот на животот на пациентот, што доведува до зголемен ризик од траума и депресија. Во економска смисла, последиците од нелекуваното слепило се прелеваат од болниот на семејството и заедницата. Од тие причини важно е што поскоро да се дијагностицира глауком и да се лекува адекватно – советува д-р Божиќ.

Глаукомот, како што објаснува соговорникот на порталот еКлиника, е хронична, неизлечива болест на очите која се карактеризира со неповратно, главно бавно губење на видот, предизвикано од оштетување на оптичкиот нерв – нервниот пат кој ги пренесува сликите од окото до мозокот. Како што нагласува д-р Божиќ, практично секој може да добие глауком, најчесто по 60-тата година од животот, но под зголемен ризик се:
– лица кои се во крвно сродство со заболени од глауком
– луѓе кои носат очила (и минус и плус диоптрија)
– лица кои имаат тенки рожници
– лица со дијабетес
– лица со висок или низок крвен притисок.

Иако глаукомот е неизлечива болест, сепак може да се држи под контрола со редовно следење и лекување.

– Глаукомот е една од водечките причини за слепило во светот. Околу 78 милиони луѓе во светот страдаат од глауком, а се проценува дека 111,8 милиони луѓе се изложени на ризик да ја развијат болеста до 2040 година. Се проценува дека околу 150.000 луѓе во Србија во моментов имаат глауком. Тоа е неизлечива болест која сè уште може да се држи под контрола преку редовно следење и лекување. Во повеќето случаи, нема предупредувачки знаци на глауком. Редовните и детални прегледи од офталмолог ќе помогнат да се открие оваа болест навреме и да се држи под контрола. Ако глаукомот не се лекува, тој доведува до неповратно губење на видот, што се јавува поради оштетување на оптичкиот нерв, нервниот пат кој ги пренесува сликите од окото до мозокот. Најчесто, но не секогаш, глаукомот е предизвикан од покачен интраокуларен притисок (притисок во внатрешноста на очното јаболко), нагласува д-р Марија Божиќ, потсетувајќи дека нормалните вредности за интраокуларниот притисок се од 10 до 21 mmHg.

Што предизвикува зголемување на очниот притисок?

Очното јаболко е исполнето со посебни ткива и воден хумор кој постојано се произведува и исцедува од окото. Местото каде што очната водичка излегува од окото се нарекува трабекулум и се наоѓа во предниот дел на окото, кој се нарекува иридокорнеален (коморен) агол, објаснува д-р Божиќ.

– Покачен интраокуларен притисок се јавува кога има блокирање на нормалниот одлив на очната водичка или кога се случуваат промени во аголот на комората или доаѓа до негово механичко затворање. Врз основа на наодите во аголот на комората, разликуваме неколку видови на глауком:

• Примарен глауком со отворен агол – обично ги зафаќа двете очи, често асиметрично, се развива бавно, без болка, црвенило или ненадејно губење на видот
• Примарен глауком со затворен агол – се јавува ненадејно, поради нагло зголемување на очниот притисок на едното око, кое во моментот на нападот е црвено, болно, видот е заматен, а лицето гледа бои на виножитото околу изворот на светлина. Оваа форма на глауком често е придружена со болка на едната страна од главата, гадење и повраќање.
• Глауком без покачен интраокуларен притисок – кај овој тип на глауком се јавува оштетување на оптичкиот нерв иако интраокуларниот притисок не ги надминува нормалните граници. Тоа е во голема мера последица на васкуларните промени во окото и целото тело.
• Секундарен глауком – се јавува како резултат на друго око или системско заболување.
• Вроден глауком – присутен од раѓање – очите на дете родено со глауком се зголемени.

Кои очни прегледи се потребни за дијагностицирање и следење на глауком?

Д-р Марија Божиќ истакнува дека само офталмолог може да дијагностицира глауком. Основните офталмолошки знаци кои укажуваат дека некој има глауком, како што вели, се – покачен очен притисок, промени во видното поле и оштетување на главата на оптичкиот нерв. Затоа, за да се дијагностицира глауком, потребни се следните прегледи:

• мерење на очен притисок – очниот притисок се мери на апарат за офталмолошки преглед (процепна ламба)
• Гониоскопија – преглед кој го одредува типот на глауком
• Пахиметрија – мерење на централната дебелина на рожницата
• преглед на визуелното поле – визуелното поле претставува сè што гледаме од сите страни кога
  гледаме директно во објектот
• преглед на оптичкиот нерв – делот од оптичкиот нерв кој се наоѓа во окото, на дното, е неговиот почеток и се нарекува папила на оптичкиот нерв
• Методи за сликање за испитување на оптичкиот нерв – Хајделберг ретинална томографија (HRT) и оптичка кохерентна томографија (OCT) се користат за следење на промените.

Како се лекува глаукомот?

Д-р Божиќ истакнува дека глаукомот не може да се излечи, но може и мора да се лекува за да се спречи да доведе до слепило.

– Целта на третманот на глауком е да се намали зголемениот очен притисок и да се спречи понатамошно оштетување на видното поле. Најчесто прво се препишуваат капки за очи, еден или повеќе видови. Употребата на капки за очи е најважниот дел од третманот на глауком. Голема одговорност на очниот лекар е што порано да дијагностицира глауком и да препише соодветна терапија, но уште поголема е одговорноста на лицето кое боледува од глауком редовно да користи препишани капки за намалување на очниот притисок. Глаукомот е хронична болест и како таква бара хроничен третман. Многу е важно луѓето кои користат капки за намалување на очниот притисок редовно да ја користат својата терапија и секогаш пред да одат на закажан преглед кај офталмолог. Ако глаукомот не може да се држи под контрола со помош на капки за очи, офталмологот ќе предложи некоја форма на ласерски третман или хируршки третман, со или без поставување на интраокуларни импланти – им вели на читателите на порталот eKlinika офталмологот професор д-р Марија Божиќ, раководител на Одделот за глауком на Универзитетот во Клиниката на Србија.

Глаукомот не е дух, вели на крајот д-р Божиќ, но во повеќето случаи тоа е многу латентна болест, која не дава очигледни симптоми и знаци. Затоа, се препорачува офталмолошките прегледи во насока на дијагностицирање на оваа болест да се вршат при препишување на првите очила за читање, односно околу 45-тата година од животот. Вака нема да дозволиме глаукомот да не изненади непријатно, советува д-р Божиќ.