Дали Меланија Трамп се срами од Словенија? Новинарката на „Гардијан“ остра во написот што нема да и се допадне на првата дама

Првата дама на Америка, Меланија Трамп , снима документарен филм за нејзиниот живот. Но, дали тaa ќе се осврне на своето потекло во неа или уште еднаш ќе ја заобиколи приказната за неjзината земја на потекло?

Меланија и Словенија – заборавено минато

Родена во Словенија, во градот Севница, Меланија Трамп на млада возраст ја напуштила родната земја и заминала во светот на модата, а подоцна станала сопруга на Доналд Трамп и првата дама на САД. Меѓутоа, за разлика од многу светски лидери и познати личности кои гордо го истакнуваат своето потекло, Меланија ретко ја спомнува својата татковина, а уште поретко ја посетува.

Додека Словенците еднаш гордо велеа дека некој од нив стигнал до Белата куќа, со текот на времето сфатија дека таа гордост не е обострана. За време на нејзиниот мандат Меланија никогаш не ја посетила Словенија, ниту пак покажала интерес за земјата од која потекнува.

Документарен филм – можност за искреност?

Веста дека Меланија снима документарен филм за нејзиниот живот повторно ги отвори старите прашања: дали ќе ги портретира Словенија и местото каде што пораснала или пак ќе го турне своето минато во заборав?

Нејзините досегашни изјави не влеваат многу надеж. Во своите мемоари, Меланија ја опиша Словенија како земја со „тоталитарно минато“, алудирајќи на периодот на социјализмот во Југославија . Овој став разочара многумина во нејзината родна земја, особено оние кои некогаш ја сметаа за гордост на нацијата.

Меланија продолжи понатаму – без да гледа назад

Иако го научила својот син да зборува словенечки, тоа е речиси единствената нишка што ја поврзува со нејзината татковина. Севница, каде што го помина детството, остана дел од нејзиното минато, а Меланија очигледно решила да го остави тоа минато зад себе.

Дали Словенија ќе најде место во нејзиниот документарец или оваа тема повторно ќе остане во сенка? Одговорот на тоа прашање го знае само Меланија – а светот со нетрпение чека да види што таа ќе одлучи.

На оваа тема во „Гардијан“ пишуваше и Ана Шнабл

Ана Шнабл е словенечка писателка, уредничка и критичарка. Оваа статија за „Гардијан“ за Меланија и нејзиниот непријателство кон Словенија е напишана од перспектива на некој кој верува дека Словенија не треба да се потпира на Меланија Трамп за зајакнување на меѓународните односи . Преку анализа на наративот и политичките импликации на словенечките медиуми, таа истакнува дека Меланија не покажува никаков интерес за својата татковина и дека, според неа, ова не е загуба за Словенија. Во својата статија, Шнабл изразува загриженост за можноста словенечките елити да се обидат да ја искористат својата врска со Меланија Трамп и се прашуваат дали навистина ова е патот што треба да го следи Словенија.

Меланија Трамп не покажува интерес за нејзината татковина – и за тоа сум благодарен

Некои Словенци ја гледаат првата дама како можност за зајакнување на односите со САД. Но, зарем не е подобро да градиме односи со оние кои ги споделуваат нашите вредности?

Словенија е мала земја, не само по површина и население – само 2,1 милиони – туку и според геополитичката важност. Тоа не ги обликува надворешната политика и економските текови на другите земји, туку тие го обликуваат. Затоа меѓу Словенците постои верување дека треба да се потпреме на таканаречената „мека моќ“ – исклучителни поединци можат да извлечат земја од анонимност, да ја стават на светската мапа или да обезбедат меѓународно признавање преку сопствените достигнувања.

Затоа успесите на спортистите како Горан Драгиќ и Лука Дончиќ, велосипедистот Тадеј Погачар на Тур де Франс, двократната олимписка шампионка Јања Гарнбрет и филмската кариера на Катарина Час често се претставени како национални прилики.

Сепак, ниту една словенечка личност, колку и да е успешна, не привлекува толку внимание како поранешната Меланија Кнавс, сега Меланија Трамп. Кога Доналд Трамп се врати на власт, а Меланија повторно стана прва дама на САД, реакциите на словенечките медиуми беа предвидливи. Државните медиуми генерално го минимизираа значењето на оваа врска, додека комерцијалните медиуми брзо почнаа да ја промовираат како можност за Словенија.

Најголемата словенечка комерцијална телевизија „Поп ТВ“ емитуваше интервју со Иво Боскарол, богат словенечки бизнисмен кој присуствуваше на инаугурацијата во Вашингтон. Неговиот аргумент? Словенечката влада пропушти златна можност да го искористи присуството на Меланија во Белата куќа за зајакнување на односите со САД.

Се разбира, колку што е забавна „Поп ТВ“ во својот сензационализам, неговото влијание е сериозна работа. Тоа е најгледаниот канал во Словенија, што значи дека многу Словенци ја апсорбираат и прифаќаат оваа приказна. Некои аналитичари дури сугерираат дека Меланија би можела да биде „златната вајлд-карта“ на Словенија во случај „сè да тргне наопаку“. Но, со оглед на отфрлањето на трансатлантската алијанса од страна на Трамп во корист на Владимир Путин и неговата закана за трговска војна со Европската унија, прашањето е – зарем тоа веќе не започна?

Меланија и Словенија – врска која не постои

Овој вид на размислување, сепак, не е втемелен во реалноста. Во своите мемоари, Меланија никаде не покажува интерес за зајакнување на политичките или економските односи меѓу нејзината татковина и Америка. Напротив, ретките моменти кога ја спомна Словенија за време на нејзиниот прв мандат како прва дама беа ограничени на нејзиното „тоталитарно минато“. Јасно е дека на тој начин таа играше на американскиот страв и одбивност кон комунизмот и социјализмот.

Меланија пораснала во малото гратче Севница и ја напуштила Словенија за да се занимава со манекенство пред земјата да добие независност од Југославија во 1991 година. Таа ретко зборуваше за своето словенечко потекло, иако дел од нејзиното семејство сè уште живее таму. Наводно го учела својот син словенечки, но во јавните говори не покажувала никаква поврзаност со своите корени. Таа отсекогаш ја прикажувала Америка како идеално место, додека Словенија се чинеше дека е најдобро заборавено место.

За време на нејзиниот прв мандат како прва дама на САД, Меланија никогаш не ја посети Словенија. Ниту покажала желба да и помогне на татковината, ниту на било кој начин инвестирала во неа.

Дали на Словенија и треба Меланија?

Но, за момент да замислиме една хипотетичка ситуација: што ако позицијата на Меланија всушност може да донесе некоја посебна корист за Словенија? Тоа е тешко да се замисли, имајќи предвид дека малку се знае за нејзините политички ставови – освен што таа еднаш се спротивстави на ставот на нејзиниот сопруг за абортусот . Сепак, многу говори фактот дека таа избра да остане во брак со маж кој покажува авторитарни тенденции. Има одредено количество соучесништво во ова – премолчена поддршка на позициите на Трамп за меѓународните односи, имиграцијата, климатските промени и ограничувањето на правата на жените.

Меланија, во тој случај, би можела да биде карта на Словенија за специјални односи со режимот кој се наклонува кон фашизмот . Но, дали тоа го сака Словенија? Се разбира, десничарските идеологии имаат свои приврзаници во Словенија и секако со симпатии гледаат кон Трамп. Но, интересно, јас сум повеќе загрижен за неолибералните политичари и бизнис елити во мојата земја, кои се подготвени да прифатат каква било врска – без разлика колку е токсична – доколку видат потенцијална корист од тоа.

Дали навистина ни се заканува „понатамошно зајакнување“ на односите меѓу Словенија и САД, како што посака нашиот оптимист премиер на „Мрежа Х“ по инаугурацијата на Трамп?

Словенија засега може да здивне бидејќи Меланија се уште не покажува интерес за својата татковина. Нема дипломатски планови, нема стратешки иницијативи. Секоја прослава на нејзиното присуство во Белата куќа ќе помине, ако веќе не поминала, а со тоа и последната надеж дека Словенија ќе изгради некаков политички капитал врз неа. Можеби некоја идна глобална ѕвезда ќе донесе подобра можност. Дотогаш, Словенија можеби треба да се фокусира на градење односи засновани на заеднички вредности и долгорочни интереси – наместо да се потпира на каприците на проблематичните поединци.