ДОБРА ВЕСТ ЗА ГАСТ ГАСТАРБАЈТЕРИТЕ – Во Германија се подготвува голема промена: На многу странци ќе им се олесни патот до државјанство

Како една од ретките западни земји, Германија се уште инсистира на принципот дека странците кои сакаат германско државјанство мора да се откажат од старото, но сега, владејачката коалиција сака да го укине ова со нов предлог-закон.

Германија е земја на имигранти – Министерството за внатрешни работи на Германија го нагласува овој факт на својата веб-страница, повикувајќи се на статистика: повеќе од четвртина од граѓаните имаат мигрантско потекло, а дури и повеќе од една третина од децата до 14 години. Покрај тоа, во земјата живеат околу 13,5 милиони граѓани без германско државјанство – 16 отсто од населението.

Но, кога станува збор за натурализација, односно за доделување државјанство на странци, Германија е меѓу последните држави во што го прави тоа Европа. Додека во 2021 година, на пример, во Шведска се доделуваа 10 државјанства на 100 странци, а во Холандија 5,4, минатата година во Германија оваа квота беше 1,2 отсто.

Причината за тоа лежи пред се во некои многу рестриктивни услови кои мора да се исполнат за да се добие државјанство. Неодамна владејачката коалиција на социјалдемократите, зелените и либералите во федералниот Парламент т.е. Бундестагот, претстави предлог за нов Закон за државјанство, со кој ќе се сменат сегашните строги услови, пишува весникот Deutsche Welle.

Најголемата пречка досега беше одредбата која генерално инсистира на принципот на едно државјанство, вели Џули Шефер, адвокатка специјализирана за правото за странците во канцеларијата на Schlun & Elven во Келн. „Она што првенствено ги спречува потомците на поранешните гастарбајтери, на пример од Турција или земјите од Западен Балкан, да добијат германско државјанство е условот да се откажат од своето претходно државјанство. Германија е една од ретките западни земји кои сè уште инсистираат на тоа “, нагласува Џули Шефер.

Нацртот на новиот закон предвидува откажувањето од претходното државјанство повеќе да не е услов за стекнување германско, а во исто време – времето потребно за континуиран легален престој во земјата се скратува од осум на пет години – како што е веќе случај во повеќето европски земји.

Истовремено, многу е важно со новиот закон да се воведе некаква автоматичност: „Двојното државјанство е начелно формулирано како право. Тоа значи дека кога ќе се исполнат другите услови, надлежните служби мора да го натурализираат барателот, тие повеќе не имаат простор за маневрирање“, нагласува Џули Шефер.

Сегашниот закон предвидува двојно државјанство само како исклучок од правилото. Ова е првенствено резервирано за граѓаните на Европската унија – тие можат да имаат две државјанства без никаков проблем. А, по долга процедура, се доделува и на оние кои доаѓаат од земји кои не ги ослободуваат своите граѓани од државјанство – или затоа што не сакаат, или затоа што таму воопшто не е законски предвидено. Такви земји се, на пример, Сирија, Јужна Африка, Авганистан, Алжир или Иран.

Сегашните одредби во Законот за државјанство најмногу потекнуваат од Законот за припадност на империјата и државата од 1913 година, кој едноставно беше донесен во повоена Германија. Дури во 2000 година зборот „царски“ беше отстранет од името на Законот. Овој Закон се заснова на принципот на потекло и национална хомогеност (Volksnation): кој е германски државјанин, значи Германец, не може да биде нешто друго во исто време, а причината е дека граѓанинот може да биде лојален само на една држава.

Овој аргумент против двојното државјанство и денес го користат противниците на реформата. Тие тврдат дека двојното државјанство води до внатрешен конфликт околу лојалноста и дека луѓето кои сакаат германско државјанство треба да донесат јасна одлука. Тие велат дека германското државјанство има посебно значење и симболика и стравуваат дека премногу дарежлива политика за двојно државјанство може да доведе до тоа луѓето да стекнат државјанство од чисто практични причини, без вистинска врска со Германија. Дополнително, се плашат дека лице со две државјанства може, кога треба, да ги избегне германските закони повикувајќи се на неговото второ државјанство и статусот на странец.

За адвокатката Џули Шефер, ова се застарени верувања кои не се многу променети во последните 100 години. Покрај тоа, таа нагласува – „дури и сега во Германија – исто како и во другите европски земји – практиката е дека луѓето со двојно државјанство живеат со тоа што ја третираат земјата како Германци. Тоа значи дека не постои можност некој да го избере само она што му одговара од двата света“.

Целта на реформата на Законот за државјанство е, од една страна, Германија да стане поатрактивна имиграциска земја за квалификувани работници. Таму земјата се најде во остра конкуренција со другите европски земји, како Франција, Холандија или Шведска, кои имаат поблаги критериуми и помалку пречки за доаѓање на квалификувана работна сила од странство.

Во исто време, стана јасно дека модерната и отворена политика за имиграција и интеграција е од суштинско значење за социјалната кохезија во Германија. 

„Германија сака да поттикне побрза и подобра интеграција на странците во германското општество, бидејќи натурализацијата доаѓа на крајот од процесот на интеграција, па оние кои го поминале тој процес треба да можат да добијат државјанство, кое ги вклучува сите законски права и обврски во Германија, вклучувајќи ги и вистинските гласови на изборите“, забележува Џули Шефер.

Покрај потребната должина на легален престој во земјата, постојат и други услови за добивање германско државјанство. Една од нив, која во новиот предлог останува непроменета, е дека лицето не смее да има правосилна кривична осуда. Дополнително, сепак би било потребно да се поседува сертификат за познавање на германски јазик, со тоа што претходно бараното напредно ниво Ц1 би се сведело на поедноставно ниво Б1, а се предвидуваат исклучоци за посебни случаи, кога само способноста да се комуницира најпотребното би било доволно.

Добивањето двојно државјанство треба да им се олесни на странските студенти: доколку најдат работа и почнат да работат веднаш по завршувањето на студиите, времето на студирање ќе им се признае како време поминато во Германија и ќе се смета на потребните пет години престој пред да можат да аплицираат.

Предлогот на новиот Закон за државјанство владејачката коалиција го презентираше во Бундестагот на крајот на мај. Се очекува предлогот наесен да биде доставен во редовната законодавна процедура.