Еве како Трамп сака да го промени светот! Претседателот на САД наведе пет клулни цели, не се знае која е поважна! Дали Доналд ќе ја направи Америка повторно голема?
Американскиот претседател Доналд Трамп минатата недела објави огромен тарифен план кој ќе го наруши глобалниот економски поредок и долгогодишните трговски односи со сојузниците на САД.
Сепак, тој план – или барем значителен дел од него – сега е во мирување, бидејќи претседателот суспендираше повеќекратни тарифи за повеќето земји на 90 дена додека ескалираше трговска војна со Кина.
Значи, со оваа делумна промена на курсот, дали Трамп е поблиску до постигнување на неговите трговски цели?
Еве брз преглед на петте клучни цели и каде стојат тие моментално.
1. Подобри трговски договори
Што рече Трамп : „Со децении, нашата земја беше ограбена и исцрпена од различни нации, и пријатели и непријатели“.
Оригиналниот план на Трамп вклучуваше универзална царина од 10% за сите земји (вклучувајќи некои ненаселени островски територии), како и дополнителни „реципрочни“ тарифи за 60 земји што тој ги назначи како најлоши престапници.
Ова предизвика паника меѓу сојузниците и ривалите, бидејќи тие се соочија со сериозен удар врз нивните економии.
Белата куќа брзо се пофали со бројот на светски лидери кои го контактирале претседателот со понуди за нови трговски договори – „повеќе од 75“, според министерот за финансии Скот Бесант.
Иако администрацијата не објави список на сите земји кои, како што рече Трамп во вторникот, „му го бакнале задникот“ и ветувале се и сешто, САД објавија дека се во преговори со Јужна Кореја, Јапонија и други.
Заклучок : трговските партнери на Америка имаат 90 дена да постигнат договор со Трамп – и времето истекува. Самиот факт што се водат разговори укажува дека претседателот има реални шанси да извлече отстапки.
2. Зајакнување на американската индустрија
Што рече Трамп : „Работните места и фабриките ќе се вратат во нашата земја… Ќе ја зајакнеме нашата домашна индустриска база“.
Со децении, Трамп тврдеше дека царините се ефикасен начин за обновување на американското производство, заштитувајќи го од нелојална странска конкуренција. Иако некои фабрики можат веднаш да го зголемат производството, за посериозни промени е потребно време.
Но, за бизнис лидерите да одлучат да го преселат производството назад во САД и да инвестираат во нови фабрики, тие ќе сакаат стабилни правила на игра.
Променетите тарифни одлуки на Трамп во последните денови создаваат неизвесност. Тешко е да се каже кои индустрии ќе имаат корист – денес може да биде автомобилската и челичната индустрија, утре можеби електрониката.
Заклучок : Доколку тарифите се наметнат и отстранат по желба на претседателот, компаниите веројатно ќе чекаат да се смири ситуацијата пред да инвестираат во големи проекти.
3. Конфликт со Кина
Што рече Трамп : „Имам голема почит за претседателот Кси и за Кина, но тие не искористуваат“.
По промената на курсот на Трамп во средата, претставници на Белата куќа – вклучувајќи го и министерот за финансии Бесент – изјавија дека главната цел е всушност да се справи со Кина.
„Тие се најголемиот извор на американските трговски проблеми“, рече Бесент. „И всушност, тие се проблем за целиот свет.”
Ако Трамп сакаше игра на моќ со Кина – тест за взаемна издржливост – тој го доби, иако имаше навестувања дека може да бара излез од конфликтот.
Во средата Трамп рече дека не ја обвинува Кина за сегашната ситуација, туку претходните американски лидери. Еден ден претходно, портпаролката на Белата куќа Каролин Левит рече дека претседателот би бил „многу дарежлив“ доколку Кина понуди договор.
Заклучок : Иако можеби го сакаше овој конфликт, предизвикувањето на втората по големина економија во светот носи огромни ризици. И на патот, тој можеби ги отуѓил сојузниците што ќе му требаат најмногу.
4. Зголемување на буџетските приходи
Што рече Трамп : „Сега е наш ред да просперираме – и да искористиме трилиони долари за да ги намалиме даноците и да го вратиме долгот“.
За време на претседателската кампања, Трамп често велеше дека тарифите ќе донесат огромни приходи што САД би можеле да ги искористат за да го намалат буџетскиот дефицит и да ги финансираат владините програми.
Според проценката на непартиската организација „Такс фондација“, универзална тарифа од 10 отсто би донела приход од 2 трилиони долари во следните 10 години.
За споредба, неодамна предложеното намалување на даноците би чинело околу 5 трилиони долари во истиот период.
Заклучок : Ако Трамп ги задржи основните и дополнителни царини – особено за Кина – тој навистина би можел да обезбеди повисоки приходи… барем додека Американците не се свртат кон домашното производство, кога готовинскиот тек може да пресуши.
5. Пониски цени за американските потрошувачи
Што рече Трамп : „Повеќе домашно производство значи посилна конкуренција и пониски цени за потрошувачите. Ова ќе биде златното доба на Америка“.
Иако некои експерти шпекулираат дека целта на Трамп можеби била да ги намали каматните стапки или вредноста на доларот, претседателот најмногу се фокусирал на намалување на трошоците за потрошувачите.
Откако го објави тарифниот план, цените на енергијата донекаде паднаа – но ова е веројатно поради стравувањата од глобална рецесија.
Повеќето економисти сметаат дека царините ги зголемуваат цените – затоа што дополнителните трошоци се пренесуваат на потрошувачите, а намалената конкуренција дополнително ги зголемува цените на домашните производи.
Минатата година, Фондацијата за даноци процени дека универзалната тарифа од 10% ќе ги зголеми трошоците за американските домаќинства во просек за 1.253 долари во првата година. Особено, најранливите групи би биле најпогодени.
Крајна линија : Зголемувањето на цените е спротивно на ветувањата на Трамп – и може да стане сериозен политички проблем за него и неговата партија.
