Еве што пишува во усвоената резолуција за Сребреница: Еве што се бара, а што е забрането

Генералното собрание на Обединетите нации денеска усвои резолуција за Сребреница со која 11 јули се прогласува за Меѓународен ден на сеќавање и сеќавање на „геноцидот“ во Сребреница во 1995 година , кој треба да се слави секоја година.

Текстот безрезервно го осудува секое негирање, како што се наведува, на геноцидот во Сребреница како историски настан и ги повикува земјите-членки да ги зачуваат утврдените факти, вклучително и преку нивните образовни системи, преку развивање соодветни програми, исто така во знак на сеќавање, со цел да се спречи негирање и погрешно толкување и појава на геноцид во иднина.

Актите со кои се величат лицата осудени пред меѓународните судови за воени злосторства, злосторства против човештвото и геноцид, вклучително и оние кои се одговорни за геноцидот во Сребреница, се осудуваат без резерва.

Ја нагласува важноста од завршување на процесот на пронаоѓање и идентификација на преостанатите жртви на геноцидот во Сребреница и обезбедување достоинствен погреб за нив, и повикува на продолжување на гонењето на сторителите на геноцидот во Сребреница кои допрва треба да се соочат со правдата.

Резолуцијата ги повикува сите држави целосно да ги почитуваат своите обврски од Конвенцијата за спречување и казнување на злосторството геноцид, како што е применливо, и меѓународното обичајно право за спречување и казнување на геноцид, со должно почитување на релевантните одлуки на Меѓународниот суд на правдата.

Во исто време, во текстот се бара од генералниот секретар да воспостави информативна програма со наслов „Геноцид во Сребреница и Обединетите нации“, започнувајќи активности во подготовка за 30-годишнината во 2025 година, а дополнително се бара од генералниот секретар да привлече внимание на оваа резолуција на сите земји-членки, организации од системот на ОН и граѓански организации за соодветно почитување;

Сите земји-членки, организации на системот на Обединетите нации, други меѓународни и регионални организации и граѓанското општество, вклучително и невладините организации, академските институции и другите релевантни чинители се поканети да го одбележат Меѓународниот ден, вклучувајќи специјални комеморации и активности за одбележување и чест на жртвите на геноцидот во 1995 година во Сребреница, како и соодветно образование и активности за подигање на јавната свест.

Како што е наведено, Генералното собрание донесе резолуција водена од Повелбата на Обединетите нации, Универзалната декларација за човекови права и Конвенцијата за спречување и казнување на злосторството геноцид и повикувајќи се на Резолуцијата 819 на Советот за безбедност од 16 април 1993 година со која се прогласува Сребреница безбедна зона, Резолуција 827 од 25 мај 1993 година за основање на Меѓународниот кривичен трибунал за поранешна Југославија (МКТЈ) и резолуција 1966 од 22 декември 2010 година за воспоставување на Меѓународен преостанат механизам за кривични судови.

Документот беше донесен со потсетување на сите пресуди на МКТЈ, особено на осумте кои ги содржат пресудите за злосторството геноцид врз босанските муслимани извршено во Сребреница во 1995 година, пред сè, пресудата на Апелацискиот совет на МКТЈ од 19 април. , 2004 година (Обвинителот против Крстиќ), пресудата на Апелациониот совет на Механизмот од 8 јуни 2021 година (Обвинителот против Младиќ), пресудата на Апелацискиот совет на Механизмот од 20 март 2019 година (обвинителот против Караџиќ) , како и пресудата на Меѓународниот суд на правдата (МСП) од 26 февруари 2007 година, која пресуди дека делата извршени во Сребреница се акти на геноцид.

Текстот, исто така, наведува силно противење на неказнивоста за геноцид, злосторства против човештвото, воени злосторства или други прекршувања на меѓународното хуманитарно право и меѓународното право за човекови права и во овој контекст се нагласува одговорноста на државите да стават крај на неказнивоста.

– За таа цел, тие треба темелно да ги истражат и гонат, во согласност со нивните релевантни меѓународни правни обврски и нивното домашно право, лицата одговорни за таквите дела, со цел да се избегне нивно повторување и да се постигне одржлив мир, правда, вистина и помирување , за што учество на жртвите и преживеаните, како и членовите на нивните семејства – стои во текстот.

Текстот на резолуцијата го поздравува напредокот постигнат од страна на меѓународните судови во последниве години во борбата против неказнивоста и во обезбедувањето одговорност за геноцид, злосторства против човештвото, воени злосторства и други сериозни злосторства преку меѓународниот правосуден систем , признавајќи го во овој поглед посебниот придонес на МКТЈ и ја нагласува важноста на меѓународната заедница да биде подготвена да преземе колективна акција преку Советот за безбедност, во согласност со Повелбата, и од случај до случај за дополнително да обезбеди одговорност за геноцид и спречување на геноцид.

Се повторува дека според меѓународното право, кривичната одговорност за кривичното дело геноцид е индивидуализирана и не може да се припише на ниту една етничка, верска или друга група или заедница како целина.

Исто така, документот е усвоен земајќи ја предвид улогата на специјалните советници на генералниот секретар за спречување на геноцид и одговорноста за заштита и истакнување на важноста од редовни брифинзи за кршење на човековите права и меѓународното хуманитарно право како и за омразата говор и поттикнување на раната свест за потенцијалниот геноцид.

Исто така, се наведува дека гонењето на лица одговорни за геноцид и други меѓународни злосторства во националните судски системи, вклучително и Судот на Босна и Херцеговина и МКТЈ, како и Механизмот, останува централно во процесот на национално помирување и градење доверба како како и за обновувањето и одржувањето на мирот во Босна и Херцеговина, сепак признавајќи дека силната регионална соработка меѓу националните обвинителства е од суштинско значење за поттикнување на мирот, правдата, вистината и помирувањето меѓу земјите во регионот.

Во него се споменува и непоколебливата посветеност за одржување на стабилноста и зајакнување на единството во различностите во Босна и Херцеговина и се истакнува дека 2025 година ќе биде 30-годишнината од геноцидот во Сребреница во кој загинаа најмалку 8.372 животи, илјадници луѓе беа раселени и семејства а семејствата беа уништени.

Резолуцијата беше усвоена со 84 гласа за, 19 против и 68 воздржани.

Против резолуцијата гласаа Русија, Унгарија, Белорусија, Кина, Коморите, Антигва, Сирија, Куба, Конго, Јужна Кореја, Доминика, Еритреја, Есватини, Гренада, Мали, Науру, Никарагва, Србија..

Меѓу земјите кои се воздржаа беа, меѓу другите, Грција, Кипар, Казахстан, Малдиви, Мексико, ОАЕ, Виетнам и многу други.