Изненадувачки: Употребата на дигиталната технологија го намалува ризикот од деменција кај постарите лица

Често слушаме за загрижености за ефектите од постојаното време поминато пред екран и прекумерната консумација на дигитална содржина. Сепак, судејќи според новите наоди на научниците, приказната воопшто не изгледа едноставна, а барем кога станува збор за постарите луѓе, има чудесно добри вести. Имено, неодамнешна студија на научници од американски универзитети откри дека првата генерација постари лица кои почнале да користат дигитални технологии – преку компјутери и паметни телефони – би можеле да имаат помал ризик од развој на деменција отколку нивните врсници кои ги избегнуваат овие „иновации“.

И оваа генерација на постари лица е единствена по тоа – тие не пораснаа со дигитални алатки, туку се прилагодија на нив подоцна во животот. Истражувачите сега откриваат дека оваа интеракција со дигиталниот свет може да има повеќе позитивни ефекти врз нив отколку само погодноста на полесната поврзаност – се чини дека го охрабрува мозокот да „тренира“ на начини што ја поддржуваат отпорноста на нашите способности за размислување како што старееме.

Интересно е што клиничките невропсихијатри и професорите по психологија кои ја водеа студијата „Мета-анализа на употребата на технологијата и когнитивното стареење“ ја започнаа целата студија со прашањето: Дали постои врска помеѓу употребата на дигитални технологии и зголемениот ризик од деменција? И всушност, тие дојдоа до сосема спротивен заклучок – дека употребата на дигитални технологии кај постарите лица е поврзана со намалено влошување на когнитивните функции на мозокот.

Што е хипотезата за „дигитална деменција“?

Хипотезата за „дигитална деменција“ предвидува дека изложеноста на дигитална технологија во текот на животот треба да ги влоши когнитивните способности како што старееме. Сепак, наодите од студијата ја доведуваат во прашање оваа хипотеза и наместо тоа укажуваат на заклучокот дека употребата на дигитални технологии ја поддржува отпорноста на когнитивните способности на деградација поврзана со возраста.

Авторите на студијата вклучиле и анализирале податоци од 136 студии во кои биле вклучени над 400.000 возрасни лица, кои биле следени во просек 6 години. Наодите од студијата всушност ја поддржуваат хипотезата за „технолошка резерва“ – дека дигиталните технологии поттикнуваат однесувања што можат да ги зачуваат нашите когнитивни способности . Имено, студијата откри дека дигиталната технологија е поврзана со 58% помал ризик од деменција, односно намалени когнитивни способности . И секако, овој заштитен ефект врз способностите за размислување беше потврден од истражувачите дури и кога ги направија вообичаените корекции на наодите во однос на факторите што би можеле да имаат слични ефекти, како што се социо-економскиот статус, целокупното здравје, нивото на образование, возраста на живот, когнитивните способности на почетокот на студијата, како и вклучувањето во ментални активности како што се читање, учење итн., што исто така би можело да ги објасни добиените наоди.

Интеракцијата со новите технологии го стимулира мозокот да решава проблеми

Иако може да изгледа изненадувачки, бидејќи употребата на дигитални технологии обично се поврзува со неактивен начин на живот – и физички и ментално, ова очигледно не е случај со постарата генерација. Имено, сегашната генерација постари луѓе стапила во контакт со компјутери, интернет и паметни телефони долго по детството, па затоа нивната употреба била интелектуално предизвикувачка, и постојано се менува и развива.

„Ау, овој компјутер навистина ме фрустрира. Тешко ми е да се снајдам во него.“ Ова е само доказ за когнитивен предизвик кој има исклучителни придобивки за мозокот, иако можеби не ни е пријатен. Технологијата бара постојано учење и прилагодување – апликациите постојано се „ажурираат“, честопати мора да решаваме проблеми со интернетот, филтрирање на пребарувања и реклами итн…

„Ако го правите ова со години, дури и ако се чувствувате фрустрирано, тоа може да биде знак дека всушност постојано го тренирате вашиот мозок“, вели еден од професорите кои ја спроведоа студијата.

Социјалните интеракции се важни за „здраво стареење“

Технологијата ни овозможува да комуницираме и да се поврзуваме на далечина како никогаш досега. Видео повиците, е-поштата, апликациите за пораки ни овозможуваат да останеме во контакт со семејството и пријателите, дури и ако не можеме редовно да се гледаме. Можеме да разговараме и да се гледаме, да разменуваме информации и да споделуваме фотографии за секунда – сето ова помага да се намали чувството на осаменост.

Бидејќи врската помеѓу подобрата социјална поврзаност и помалата осаменост со придобивки за мозокот како што старееме е веќе утврдена, се чини логично дека постои и врска помеѓу помалата изолација поради поголемата употреба на дигиталните технологии и ризикот од деменција. И иако се свесни дека постојат некои негативни аспекти од употребата на дигиталните технологии и дека тие не треба да ја заменат интеракцијата лице в лице, авторите на студијата сепак нагласуваат дека здравата употреба на овие уреди треба да се охрабрува кај постарите лица .

Затоа, помогнете им на бабите и дедовците да ги користат новите технологии за да учат нови работи, да комуницираат со другите и да ја развиваат љубопитноста, бидејќи овие активности, како што покажува науката, можат значително да му помогнат на мозокот да „старее подобро“.